*هرم پور
به چهره های معصوم دانش آموزان مقاطع مختلف مدارس که بعضی هایشان را هر روز در مسیر رفت و آمدم و در میانه بازی های برخاسته از تعطیلی های کرونایی شان مشاهده می کنم، نگاه می کنم. خوب می بینم که چقدر همگی متفاوت شده اند، جوری که واقعاً بعضی هایشان را اصلاً نمی شناسم! با خودم فکر می کنم آخر در مدارس ما چه خبر است که اینقدر به این طفلی ها سخت می گذشته که حالا و طی همین سه چهار ماهه اینجور گل از گل شان شکفته و حسابی سر حال آمده اند؟ مگر نه اینکه زحمت کش ترین، صبورترین و خدوم ترین و فعال ترین معلمان و آموزگاران را داریم که ایثارگرانه در صحنه حضور دارند و انسان تربیت می کنند؟ به یک بررسی سریع پناه می برم تا حداقل برای قانع شدن خودم جوابی داشته باشم؛ مقایسه ای تکراری بین نظام آموزشی کشوری توسعه یافته مثل ژاپن و ایران! و تازه می خوانم که رازش در تفاوت نوع نگاه و دیدگاه ما و ژاپنی ها به آموزش است. به نظر ژاپنی‌ها همه کودکان توانایی یادگیری مطالب را دارند و تلاش، پشتکار و انضباط شخصی، موفقیت تحصیلی شان را تعیین می کند نه توانایی علمی. سیستم آموزشی ژاپن مبتنی بر “هویت گروهی” است. یعنی شما با دوستان یکسان شروع می کنید و در همه سال ها و مقاطع تحصیلی با کلاس خود همراه هستید و با کلاس خود فارغ‌التحصیل می‌شوید. بر اساس آمار۸۵ درصد دانش‌آموزان ژاپن در مدرسه احساس خوشحالی دارند و حدود ۹۱ درصد از دانش‌آموزان ژاپنی گزارش داده اند که هرگز سخنان آموزگاران را در طول زندگی خود نادیده نگرفته اند! در همه جای جهان و از جمله استان ما، کرونا مدرسه ها را هم به تعطیلی کشانده، اما علم و دانش را نه. من نمی توانم ادعا کنم نرفتن کودکان و نوجوانان این دیار به مدرسه، به نفع شان بوده یا به ضررشان. اما همین قدر می دانم که درس چیزی جدای سواد و علم و دانش است و درس آموزی هم چیزی سوای علم آموزی و دانش آموزی. چه بسیار کودکانی که سال ها درس آموختند اما علم و دانش نه، و چه بسیار کودکانی که در همین روزهای کرونایی، درسی نیاموختند اما به علم و دانش شان اضافه شد و سرنوشت هایشان تغییر کرد. استاد «آذرتاش آذرنوش»، نخستین ایرانی است که در ادبیات عرب دکترا گرفته‌است و چهره ماندگار ادبیات عرب در همایش چهره‌های ماندگار شده است. چندی پیش در مصاحبه ای خبرنگار شرح حال داده بود که؛ « در محضر استاد بحث را سمت استادان زمان تحصیلش می کشانم و آذرنوش از استادی حرف می زند که در دوره تحصیلش به لطف بدیع الزمان فروزانفر کشف شد و برای تدریس به دانشگاه تهران آمد. وقتی از این استاد حرف می زند و ویژگی هایش را بر می شمرد قدری مکث می کند و من نمی دانم درباره چه کسی سخن می گوید. سرش را تکان می دهد و می گوید؛ بله! این مرد (سید محمد فرزان) عجیب فاضل بود و عالم.» آذرنوش بهتر از ما فرزان را می شناسد. همین حالا سؤالی طرح کنید و از صد جوان بیرجندی درباره علامه فرزان بپرسید. قول می دهم به تعداد انگشتان دست، آن هم ناقص و نیمه او را نشناسند و خدماتش در تربیت نسل های استان را ندانند. از زمان فوت استاد فرزان دقیقاً پنجاه سال می گذرد، نیمی از یک سده، پاره ای نصفه از یک قرن. نسل امروز شاید کمتر او را بشناسد، اما سنت تاریخ آن است که او خواهد ماند. نامش و راهش. چه می خواهم بگویم؟ می خواهم در این مجال اندک به این نکته تأکید کنم که در دیار بزرگی زندگی می کنیم، دیاری که هنوز عطر نفس های بزرگان و آتیه سازان و نقطه ثقل هایی مثل علامه فرزان در آن حضور دارد. می خواهم بگویم برای معرفی این بزرگان کم گذاشته ایم، می خواهم بگویم ما وارثان میراث بزرگی هستیم. میراثی که برای ما افتخار آفریده و مباهات به دست داده است. می خواهم بگویم قدری در فعالیت هایمان به ویژه آنچه بر سر کودکان و نوجوانان مدرسه می آوریم و فکر می کنیم درست است و البته آنها را سال ها از درس و مدرسه و تحصیل فراری می دهد تأمل کنیم. آیا رفتارها، تصمیم ها، برنامه ها، و تلاش هایمان در این سال ها در راستای حفظ آبروی عظیم و افتخارهای بی بدیل بوده است؟ من همیشه برای آینده نگرانم و با خود می اندیشم از میان خیل عظیم کودکان و نوجوانانی که معصومانه پشت میز و صندلی های مدرسه ها نشسته اند و این چنین در سختی و تنگنا هستند و کاملاً مشخص است به اجبار پدران و مادران و یا ترس از آینده و هزار دلیل دیگر با بی میلی چیزی می آموزند، چند دکتر بدیع الزمان فروزان فر، پروفسور کاظم معتمدنژاد، دکتر احمد کامیابی مسک، دکتر محمد حسن گنجی خواهیم داشت؟ اوقات فراغت امسال انگار زودتر از سال های قبل آغاز شده است. سال قبل نوشتم و باز هم تأکید می کنم که به قول ویل دورانت؛ تمدن ها در اوقات فراغت ساخته می شوند. به اوقات فراغت امسال بیش از گذشته توجه کنیم و این سؤال را از خودمان بپرسیم که آیا رفتارها و عملکردها و نوع نگاه مان به دانش آموزان، به مدرسه، به تحصیل و به اوقات فراغت شان که خیلی مهم است، دوباره علامه سید محمد فرزان ها، علامه سید غلامرضا سعیدی ها، استاد محمد علی کیانی نژادها، دکتر غلامحسین شکوهی ها، دکتر محمدجعفر یاحقی ها، دکتر مهدی بلالی مودها، علامه سید محمد فرزان ها، دکتر محمد ابراهیم آیتی ها، یا استاد احمد احمدی بیرجندی هایی را تربیت خواهد کرد یه نه؟
(لطفا نظر و پیشنهاد خود در رابطه با یادداشت های روزنامه را به شماره ۰۹۳۰۴۹۴۳۸۳۱ ارسال فرمایید)
