روز جهانی حیات وحش؛
گونه های خاص خراسان جنوبی در آستانه انقراض قرار دارند
کاری – گونههای مختلف جانوری در عرصههای مختلف چون رونق گردشگری و در نهایت توسعه جوامع محلی بسیار تأثیر گذار میگذراند.از این رو حفظ گونههای مختلف و به ویژه ارزشمند و کمیابی چون یوز ایرانی از دیرباز دارای اهمیت بوده و خراسانجنوبی نیز چون یکی از پناهگاههای این گونه بسیار زیبا و بی نظیر خلقت است، در این زمینه همواره دغدغهمند بوده است. پس از مرگ پیروز یوز ایرانی بسیاری از فعالان محیط زیست از چالش های مختلف از دست دادن حیات وحش و تاثیر منفی آن در زندگی انسانها تاکید کردند. خراسان جنوبی زیستگاه بسیاری از گونه های خاص حیات وحش است که انقراض آنها می تواند خطرات جبران ناپذیری برای استان داشته باشد.
انقراض یوزپلنگ در لبه پرتگاه!
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با اشاره به شرایط بحرانی یورپلنگ درخراسان جنوبی گفت: تلاشهای دو دهه منجر به این نشده که این حیوان ارزشمند را حتی از خطر انقراض دو کنیم و در حقیقت در لبه پرتگاه بوده و نجات آن به مرز غیر ممکنی رسیده است.
اسد ا…. حاتمی با بیان اینکه تکثیر در اسارت به واسطه اینکه تنوع ژنتیکی و قدرت شکار گونه حیوانی را پایین میآورد، ادامه داد: جز در شرایط بسیار خاص و برای برخی گونههای ویژه استفاده نمیشود. وی با اشاره به اینکه در خطر انقراض بودن برخی از گونههای جانوری یک مقیاس جهانی و نه ملی است، اضافه کرد: اینگونه نیست که ما در استان اقدامی را به تنهایی برای مصون ماندن آن حیوان از خطر انقراض انجام داده باشیم. وی یادآور شد: وی یادآور شد: در حال حاضر در خراسانجنوبی سه مرکز تکثیر در شاسکوه قائن، در منطقه حفاظت شده مظفری فردوس و یک مرکز تکثیر قوچ و میش در خوسف وجود دارد.
جادههایی که بیش از شکار غیرقانونی جان یوز را میگیرد
حاتمی با بیان اینکه اما جادههایی که در حاشیه پناهگاههای حیات وحش وجود دارد زمینهای را برای تلفات این گونه مهم به وجود آورده خاطر نشان کرد: در محدوده زیستگاههای استان سمنان، جاجرم و حتی نایبندان شاهد کشته شدن این گونه ارزشمند بر اثر حوادث جادهای بودهایم.
وی اظهار کرد: در یک مورد خاطرم هست که که یک یوز به علت حادثه جادهای تلف شده بود و تولهاش نیز صحنه را مشاهده میکرد که بسیار تأسف بار بود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی تاکید کرد: حفظ یوز آسیایی و سایر گونههای در معرض خطر تنها حفظ یک حیوان کمیاب نیست بلکه در حقیقت حفظ بی دفاع ترین مخلوقات خداوندی از یک طرف و از جنبه دیگر حفظ تنوع زیستی منطقه خراسانجنوبی است.
هوبره از پرندگان نادر و ارزشمند در خطر انقراض
حاتمی با بیان اینکه هوبره یکی از پرندگان نادر و ارزشمند حیات وحش کشورمان است که براساس قوانین و مقررات ملی به عنوان گونه در معرض خطر انقراض مورد حفاظت قرار میگیرد، ادامه داد: در مقیاس جهانی به عنوان گونهای آسیبپذیر در فهرست سرخ IUCN به ثبت رسیده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی خاطر نشان کرد: زندهگیری و قاچاق هوبره بالغ، جمعآوری تخم و جوجههای هوبره در زیستگاههای تولید مثل توسط سودجویان و شکار به وسیله قوشبازان از جمله این تهدیدات بوده که بیشتر و نه منحصر در مناطق زمستان گذرانی این گونه رخ میدهد.وی با بیان اینکه: تعداد بسیار زیادی از هوبرهها عمدتا در پاکستان و ایران زندهگیری شده اضافه کرد: متاسغانه به منظور تربیت شاهینها برای شکار به کشورهای عربی فرستاده میشوند که متاسفانه تخریب زیستگاه و تنزل کیفیت آن به افزایش این مشکل دامن زده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی از به صدا درآمدن زنگ خطر انقراض این گونه در استان خبر داد و گفت: از جمله تهدیدات اصلی و بسیار مهم وارد به هوبره که زنگ خطری برای انقراض نه چندان دور آن در زیستگاهها محسوب میشود، حضور برخی افراد ناشناس، همکاری مردم بومی منطقه و اقدام به تلهگذاری وسیع در برخی زیستگاههای این گونه در خراسان جنوبی است.
کاهش جمعیت گربه شنی تخریب و نابودی زیستگاه این حیوان
حاتمی با اشاره به گونه خاص گربه شنی در خراسان جنوبی گفت: مهمترین عامل کاهش جمعیت گربه شنی تخریب و نابودی زیستگاه این حیوان است.
وی گفت: حضور این گربه اولین بار سال ۱۳۸۸ در بیابان و شنزارهای کویر همتآباد واقع در منطقه حفاظتشده پترگان ثبت شد اما به دلیل زیستگاه و عادات و رفتار گربه شنی، تعداد این گونه خاص در استان مشخص نیست.وی تاکید کرد: امید است که روزی هر ایرانی در راستای حفاظت از این گونههای ارزشمند احساس مسئولیت کند.
علاوه بر یوز گونههای دیگری چون کارکال، گربه شنی و گربه وحشی نیز در معرض خطر هستند وی ادامه داد: مشاهده و آمارگیری از این گونه حیوانی بسیار سخت است چرا که همواره در مسیر پناهگاه نایبندان طبس تا پناهگاه راور استان کرمان در حال حرکت است.
حفظ ذخایر ژنتیکی حیات وحش را از انقراض دور می کند
رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش، موزه تاریخ طبیعی و ذخائر ژنتیکی حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه بانک ژن یکی از مراکز مهم نگهداری و ذخیره نمونههای ژنتیکی است که با هدف شناخت دقیق گونهها و تنوع زیستی در سازمان راه اندازی شده، اضافه کرد: با بررسی نمونههای ژنتیکی میتواند اطلاعات ارزشمندی را در خصوص گونههای زیستی در راستای شناسایی و حفاظت آنها ارائه کند.
راضیه دری گیو با اشاره به اینکه کارشناسان و محیط بانان بانک ژن این اداره کل به صورت مستمر در راستای جمع آوری نمونههای گونههای جانوری استان از گونههای تلف شده تلاش می کنند، ادامه داد: با برنامه ریزیهای لازم فعالیتهای بانک ژن و ارائه آموزشهای لازم به رابطین بانک ژن بر تعداد نمونه و تنوع ذخایر نمونههای بانک ژن استان برای ارسال به بانک ژن سازمان افزوده است.
عوامل تهدید در تنوع زیستی استان
دری گیو با اشاره به عوامل تهدید در تنوع زیستی استان افزود: متاسفانه عوامل متعددی مانند بهره برداری ناپایدار از منابع و فعالیتهای انسانی مخرب تنوع زیستی استان را تهدید میکند. وی اضافه کرد: از طرفی چرای بیش از ظرفیت مراتع صدماتی را به جوامع گیاهی وارد آورده و شکار و گاهی تله گذاری غیر مجاز نیز، جمعیت حیات وحش برجسته را کاهش داده است.
وی با اشاره به اینکه در سالهای اخیر شاهد نگرش مثبت مردم استان نسبت به رعایت حقوق حیوانات هستیم، اظهار کرد: اما متاسفانه عوامل مختلفی مانند وقوع خشکسالیهای طولانی و مکرر در کنار بهره برداری بی رویه از منابع آب، خاک و پوشش گیاهی، زوال تنوع زیستی را شدت بخشیده است.
وی با اشاره به اهمیت حمایت از پروژههای حفاظتی با مشارکت جوامع و آحاد ، بهره برداری پایدار و حفاظت از تنوع زیستی، انجام مطالعات میدانی بر روی گونهها و اکوسیستمهای منتخب برای درک بهتر از وضعیت تنوع زیستی ادامه داد: به کارگیری روشهای صحیح حفاظت و احیای گونههای اندمیک در معرض خطر و مدیریت و کنترل چرای دامهای اهلی از مراتع را در راستای حفاظت مؤثر از تنوع زیستی و بهره برداری پایدار از آن ضروری دانست.