رونق تولید و رشد اقتصادی در گرو بهبود فضای کسب و کار و تسهیل فعالیت اقتصادی برای متقاضیان و فعالان اقتصادی است، اما در کنار تسریع در صدور مجوز، ضروری است که مسئولان به سایر شاخص ها به ویژه در صنعت پر افت و خیز مرغداری توجه جدی داشته باشند. بها دادن به حوزه کسب و کار از ضرورتهای انکارناپذیرِ اقتصاد کشور، به ویژه در شرایط کنونی است که کشور ما با شدیدترین تحریمهای اقتصادی روبه رو است. رونق تولید و رشد اقتصادی و به تبع آن، کاهش بیکاری و غیره نیازمند سرمایه گذاری است و تا زمانی که در فضای کسب وکار بهبود لازم حاصل نشود جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی امری مشکل خواهد بود. هر ساله وزارت جهاد کشاورزی تعداد جدیدی مجوز تاسیس مرغداری صادر میکند این در حالی است که به اعتقاد کارشناسان یکی از دلایل مهم نوسانات قیمت مرغ و نابسامانی در تولید و بازار آن، صدور مجوزهای تاسیس بیبرنامه و بیقاعده است؛ مجوزهایی که اگر با هدف ایجاد اشتغال صادر می شود باید با همین هدف در زمین تامین بازار هم بازی کند.
تصمیمی کم دوام
7 مهر ماه 98 بود که عضو هیئت مدیره اتحادیه مرغداران گوشتی اعلام کرد جهاد کشاورزی دیگر مجوز مرغداری صادر نمی کند. وی افزود: با توجه به تعداد فعلی واحدهای مرغداری، اگر بتوانیم ظرفیت حداکثری از این ظرفیتها داشته باشیم، بدون تردید به یک کشور صادر کننده تبدیل میشویم. وی با اشاره به اینکه بسیاری از واحدهای مرغداری به سبب کمبود نقدینگی مرغداران در تعطیلی به سر میبرند، بیان کرد: بر این اساس افراد خواهان سرمایه گذاری در این صنعت میتوانند به جای سرمایه گذاری ثابت، از سرمایه فعلی بهره برداری کنند که این امر در کاهش هزینههای تولید تاثیر گذار است. به گفته حجت، افراد خواهان سرمایه گذاری در این صنعت میتوانند آمار واحدهای تعطیل را از طریق اتحادیههای استانی پیگیری کنند. این مقام مسئول در پایان با بیان اینکه واحدهای تعطیل مرغداری نیاز به سرمایه گذاری ثابت ندارد، تصریح کرد: بر این اساس سرمایه گذاران، سرمایه تولیدی شان به عنوان سرمایه در گردش بستگی به پرورش و سایز مرغ تولیدی دارد.
اما چهار ماه بعد
درست 4 ماه بعد از انتشار این خبر دوباره خبر دیگری منتشر شد: هیئت مقرراتزدایی و تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار در جلسه 23 دی 1398 به استناد ماده 7 قانون اجرای سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی و اصلاحات و الحاقات بعدی آن به شرح زیر تصویب نمود: الف- تسهیل در صدور مجوز و پروانه فعالیتهای دامپروری و تولید در بخش طیور ،«هرگونه ممنوعیت صدور مجوز و پروانه فعالیتهای دامپروری و تولید در بخش طیور به دلیل اشباع تنظیم بازار، تعیین ظرفیت حداقل و حداکثر تولید برای متقاضیان در حوزه فعالیتهای دامپروری و تولید در بخش طیور در هر قالبی از جمله سیاستهای راهبردی و برنامه ریزی تولید سالیانه لغو و وضع قوانین مشابه ممنوع است.هرگونه ضابطه و تصمیم گیری در کمیتهها (ملی و استانی) به منظور تغییر ظرفیت مجوز و پروانه فعالیتهای دامپروری و تولید در بخش طیور لغو و وضع مقررات مشابه ممنوع است، وزارت کشاورزی مکلف است حداکثر تا یک ماه پس از این مصوبه ضوابط، شرایط و فرآیند مربوط به کسب و کارها (اعم از موجود و جدید) در حوزه فعالیتهای دامپروری و تولید در بخش طیور را تهیه و به هیئت دولت ارائه نماید. در این گیر و دار این بشین و پاشوی تصمیم گیری ها تغییرات زیادی را به جهت کسب و کار در استان های مختلف به وجود آورد. به ویژه در استانی مانند خراسان جنوبی که تولید مرغ در آن به عنوان یکی از صنایع پر مخاطب به شمار می آید، مرغداران به جای پیگیری اینکه حالا چه می شود ، به دنبال پر کردن چاله هایی بودند که در این مدت به خصوص از سال 96 به بعد برای آنها در حوزه تامین نهاده ها به وجود آمده بود، رفتند. در بیرون وقتی جوانان جویای کار مرغدارانی را می دیدند که ماشین مدل بالا سوارند و در فلان خیابان شهر خانه دارند، ترغیب می شدند تا مرغداری راه اندازی کنند، اما در درون مرغدارانی که هنوز در این صنعت نوپا به شمار می آمدند چنان دچار دغدغه شده بودند که نمی دانستند باید به کدام ریسمان دولت و بخش خصوصی چنگ بزنند.
فعالیت 90 درصد مرغداری های استان
اما معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی خراسان جنوبی اوضاع را در زمینه مرغداری ها و نیمه فعال یا تعطیل شدن مرغداری ها آنقدرها هم پر خطر و مشکل دار نمی بیند، چرا که می گوید: ما در استان خراسان جنوبی در سال گذشته 567 واحد مرغداری داشتیم که حدود 515 واحد جوجه ریزی کردند، پس این تعداد زیادی واحد مرغداری مشکل دار که شما در جملات تان می گویید، صحیح نیست. اشرفی گل می افزاید: این بدان معنی است که اگر تناسب بگیریم بیشتر مرغداری های ما فعالند، بالای 90 درصد مرغداری های ما جوجه ریزی داشتند. وی حتی متوسط جوجه ریزی مرغداری های استان را بالای سه مرتبه در سال عنوان می کند و ادامه می دهد: بیش از هزار و 830 فقره جوجه ریزی در مرغداری های استان را ثبت کرده ایم، بنابراین این آمار نشانگر اوضاع مطلوب مرغداری های استان است. وی در پاسخ به سوال خبرنگار ما درباره بروز مشکلاتی برای مرغداری ها با صدور مجوزهای جدید در این حوزه می گوید: در دو سه سال اخیر وزارت جهادکشاورزی محدودیت هایی را برای صدور مجوز مرغداری ها به وجود آورده بودو صدور مجوز مرغ گوشتی را ممنوع اعلام کرد، اما در پایان سال قبل دستور دیگری ابلاغ شد.
نمی توانیم مجوز ندهیم
اشرفی با اشاره به مصوبه ستاد تسهیل کشور که در بالا به آن اشاره شد، می افزاید: وزارت کشور به ما تکلیف کرده که شما نمی توانید جلوی صدور مجوزها را بگیرید، هر سرمایه گذاری که مراجعه کند سازمان جهادکشاورزی موظف است برای او مجوز صادر کند، اما در این زمینه شرایطی را به وجود آورده است.
وی با اشاره به این شرط و شروط ها اضافه می کند: به عنوان مثال اگر شما بخواهید در صنعت مرغداری سرمایه گذاری کنید تامین زمین،آب و زیر ساخت بر عهده خود فرد است. البته تا ابلاغ این مصوبه ما مجوزی صادر نمی کنیم. معاون بهبود تولیدات دامی اعلام می کند: فقط حدود 30 تا 40 مرغداری در استان از چرخه خارج شدند که البته با برنامه ریزی های انجام شده آنها نیز در حال برگشت به چرخه تولید هستند و جای نگرانی نیست! وی برای تاکید بیشتر بر نبود مشکل در تولید مرغ در استان عنوان می کند: در خراسان جنوبی سال گذشته به طور مشخص 33 میلیون قطعه جوجه ریزی داشتیم، حدود 58 هزار تن گوشت تولید کردیم که از این میزان فقط 22 هزار تن مصرف استان است و بقیه باید به شکل مرغ منجمد و یا مرغ گرم از استان صادر شود. اشرفی ادامه می دهد: هم اکنون در تمام بخش های تولیدات دامی مجوز صادر می شود و هیچ ممنوعیتی وجود ندارد، اما اینکه بعد از دادن مجوز از آن اشتغال حمایت دولتی شود یا نه بسته به نیاز استان و سیاست های کلان کشور داد! به گفته وی در خراسان جنوبی برای صدور مجوز شترمرغ و دیگر موارد محدودیت نداریم، برای مرغداری فقط چون هنوز دستور العملش به دست مان نرسیده است در حال حاضر مجوزی داده نمی شود.
لزوم اشتغالزایی
یک فعال اقتصادی نیر در این زمینه با تاکید بر لزوم اشتغالزایی برای فارغ التحصیلان بخش کشاورزی، میگوید: این افراد با تحصیلات عالی میخواهند راه جدیدی را آغاز کنند و نیاز به شغل دارند که باید زمینه آن آماده شود. رضایی تاکید میکند: با این هدف برای طرحهای پیشنهادی که برگشت سرمایه و سودآوری داشته باشد مجوز صادر و حمایت میشود. وی با بیان اینکه طرحهای ارائه شده باید برنامه و اهداف جدید را دنبال کنند، میافزاید: به طور مثال می توانند راه اندازی زنجیره تولید یا پرورش نژاد خاص را آغاز کنند هر چند در هر حال مانند هر صنف دیگری خروج تعدادی از واحدهای تولیدی از چرخه تولید اجتناب ناپذیر است. اما بر اساس اعلام کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی کشور هم اکنون بیش از 5 هزار واحد مرغداری غیر فعال هستند که نیاز به حمایت دولت برای راه اندازی دارند. جالب است که سهم استان خراسان جنوبی از این تعداد حدود 40 واحد مرغداری است که اگر آمار صحیح باشد می توان امیدوار بود هنوز در صنعت مرغداری جا برای نفس کشیدن هست – محمودآبادی