بهروزی فر – پرده اول/ دوشنبه ۱۰ مهرماه؛ در اثر برخورد یک دستگاه خودروی شوتی با اتوبوس مسافربری در محور”سربیشه – نهبندان” یک نفر جان باخت. سه شنبه ۲۸ شهریور؛ برخورد دو خودروی حامل سوخت قاچاق که در شهرستان نهبندان دچار حریق شده بودند، یک کشته و یک مصدوم بر جا گذاشت. شنبه ۱۱ شهریور؛ واژگونی یک سواری پژو ۴۰۵ حامل سوخت قاچاق در محور “بیرجند – نهبندان” در محل پیچ “حسین آباد” یک کشته و یک مصدوم برجای گذاشت. چهارشنبه ۸ شهریور؛ برخورد یک دستگاه پژو حامل سوخت قاچاق با مأمور انتظامی در محور “بیرجند- سربیشه” حادثه آفرید. اینها تنها گوشه ای اندک از تعداد ۶۵ فقره تصادف مربوط به خودروهای موسوم به شوتی است که از ابتدای سال جاری تا پایان شهریور ماه در محورهای مواصلاتی استان به ثبت رسیده و منجر به فوت ۳۱ نفر و مجروح شدن ۷۳ نفر از هموطنان مان شده است. گزارش های نگران کننده پلیس علاوه بر اینکه به افزایش ۹۴ درصدی متوفیان در تصادف شوتی ها در سال جاری به نسبت مدت مشابه سال قبل اشاره دارد، از این حکایت می کند که ۵۶ درصد متوفیان بر اثر واژگونی جان خود را در کف جاده جا گذاشته اند، به این ترتیب که گاه از ترس برخورد با شوتی ها از جاده منحرف شده و اسیر بی مبالاتی و زیاده خواهی های سوختکش ها شده اند. ؛ پرده دوم/ گزارش اردیبهشت ماه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به این اشاره دارد که مصرف گازوئیل در کشور بر اساس پیش‌بینی‌ها نباید بیشتر از ۷۵ میلیون لیتر در روز باشد اما در حال حاضر روزانه ۸۴ میلیون لیتر گازوئیل در حوزه حمل و نقل مصرف می‌شود و اختلافی حدود ۱۰ میلیون لیتر مصرف واقعی گازوئیل و توزیع آن در کشور وجود دارد. این گزارش نشان می دهد؛ در حال حاضر حدود ۱۹ میلیون خودرو و کارت سوخت در کشور وجود دارد که بخش اعظم سهمیه آزاد آنها هرگز استفاده نمی‌شود، با این وجود مقدار قاچاق بنزین کشور روزانه ۵ میلیون لیتر برآورد شده که بخشی از آن از طریق مهاجرت کارت‌های هوشمند سوخت انجام می‌شود. آمارهای نگران کننده ستاد مبارزه با قاچاق کالای کشور هم نشان دهنده این است که کشفیات بنزین قاچاق که در سال ۱۴۰۰ حدود ۴۲۱ هزار لیتر بوده، در سال ۱۴۰۱ با رشد ۲۵۰ درصدی به حدود یک میلیون و ۵۴ هزار لیتر رسیده است،کشفیات گازوئیل هم که در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۰ میلیون لیتر بوده در سال ۱۴۰۱ با افزایشی ۶۰ درصدی به حدود ۵۰ میلیون لیتر رسیده است. در خراسان جنوبی هم به عنوان یکی از گذرهای اصلی سوخت قاچاق، به گفته پلیس امنیت اقتصادی؛ در ۶ ماهه ابتدایی سال جاری، بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار لیتر نفت گاز ، بنزین و … کشف شده که به نسبت مدت مشابه سال قبل با افزایش ۸۳ درصدی مواجه است. افزایش۵۷ درصدی پرونده های تشکیل شده و رشد ۱۴۲ درصدی خودروهای توقیف شده (۱۰۵۷ دستگاه در سال جاری و ۴۰۰ دستگاه در سال ۱۴۰۱) هم بخشی از این گزارش قابل تأمل است. ؛ پرده سوم/ اعمال قانون محدودیت عرضه -البته بخوانید مدیریت عرضه- سوخت در جایگاه ها و تشکیل صف های طولانی بنزین و نفت گاز از دیگر پیامدهای جولان قاچاقچیان سوخت در استان است که به تدبیر متولیان امر از شهریور ماه سال گذشته در خراسان جنوبی به عنوان یکی از استان های مرزی کشور اعمال شد و تا الان، نارضایتی های زیادی را به همراه داشته است. به گواه برخی آمارهای رسمی و غیر رسمی و بنا به آنچه در گزارش های پلیس در بندهای بالا قید شد، این نوع مدیریت نه تنها نتوانسته نتیجه مطلوبی به همراه داشته باشد که حتی به اذعان رئیس پلیس راه استان؛ زیاد شدن صف های گازوئیل و رشد آمار تصادفات ناشی از افزایش سرعت برای جبران وقت هدر رفته در صف انتظار را هم سبب شده است ؛ پرده چهارم/ آن چه قصه فعالیت خودروهای شوتی و قاچاقچیان سوخت در استان را تلخ تر می کند، آتش سوزی هایی است که به صورت مکرر در سطح محورهای مواصلاتی استان رخ می دهد و امنیت روانی مسافران مسیرهای شرقی خراسان جنوبی را به مخاطره می اندازد. ما هراز گاه ماجرای دهشتناک سوختن خودروها را می شنویم و یا تصاویری از شعله های آتشی را می بینیم که سرمایه های زیادی- از خودروی شخصی فرد گرفته تا آسفالت هایی که بیت المال است- را به کام خود می کشد و خسارت های زیادی را به بار می آورد، اما آن چه نمی بینیم و به لحاظ پاره ای ملاحظات روانی اغلب به ما منتقل نمی شود، زنده زنده سوختن کودکان، زنان و مردان بیگناه زیادی در این شعله های سرکش است. این پرده را مأموران پلیس، آن زمان که در صحنه حادثه حاضر می شوند، از نزدیک می بینند و چون آنها که حافظ جان و مال مردم هستند، در این یک مورد، هیچ کاری از دست شان برنمی آید، تنها ناچارند این صحنه های دلخراش را به عنوان خاطره ای تلخ در گنجینه داشته هاشان ثبت و ضبط کنند و گاه که به دلایلی فرصت نقل شان پیش می آید این دیده ها را با بغضی در گلو و دیدگانی به اشک نشسته بیا ن نمایند و بگویند از دو خودروی مربوط به دو خانواده وابسته به هم که در اثر سبقت ناگهانی و نابجای یک خودروی شوتی در آتش سوختند یا پدری سوختکش را که برای رد گم کردن همسر و فرزندانش را به همراه داشت و بعد از اینکه خود را از خودروی واژگون شده نجات داد، مستأصل و ناچار!! به تماشای شعله هایی ایستاد که زن و فرزندش را زنده زنده می بلعیدند و…. آن چه در این مجال آمد، تنها بخشی از پیامدهای تلخ فعالیت قاچاقچیان سوخت و تردد خودروهای موسوم به شوتی در استان بود، تجارت نامبارکی که با جان، سرمایه و امنیت مردم بازی می کند و گویا هنوز در اولویت برنامه های سیاست گذران در کلان کشور جای درستی به خود اختصاص نداده است، شاید به این علت که این اتفاق ها دور از چشم مرکزنشینان و در استانی در حاشیه مرز رخ می دهد.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷ اعلام یا ارسال بفرمایید)