در یکی از جلسات رسمی اخیر، یک فعال اقتصادی جمله‌ای گفت که به دل بسیاری نشست و البته به فکر بسیاری هم انداخت: «بزرگ‌ترین مشکل استان، صادرات نخبه است.» این جمله تلخ، حکایت یک واقعیت عمیق‌تر است؛ واقعیتی که نه در آمار تراز تجاری ثبت می‌شود و نه در هیاهوی رونق معدنی یا کشاورزی به گوش می‌رسد، اما اثرش شاید از هر بحران اقتصادی مخرب‌تر باشد: خروج و دلسردی سرمایه انسانی. بیرجند، با دانشگاه‌ها و مراکز علمی و فرهنگی‌اش، در سال‌های گذشته جوانان بااستعداد و نیروهای متخصص زیادی تربیت کرده است. اما این سرمایه‌ها، به جای آنکه در پارک‌های علم و فناوری، واحدهای صنعتی پیشرفته یا پروژه‌های عمرانی استان به کار گرفته شوند، بار سفر می‌بندند و به شهرهای بزرگ یا حتی خارج از کشور می‌روند. مقصدشان جایی است که نه‌تنها حقوق و امکانات بهتری دارند، بلکه حس دیده‌شدن، احترام به تخصص و امنیت شغلی واقعی را تجربه می‌کنند. آنچه این درد را بیشتر می‌کند، این است که در سمت مقابل، فضای مدیریتی و اجرایی محلی گاهی گرفتار تنگ‌نظری‌ها، جناح‌بازی‌ها و نگاه موقت به نیروی انسانی است. نخبه‌ای که امروز با هزار انگیزه علمی و اجتماعی وارد کار می‌شود، فردا با بی‌تفاوتی یا حتی نگاه تحقیرآمیز مواجه می‌شود. نتیجه این چرخه، تبدیل استان به «مهد تربیت و صادرات نیروی نخبه» است، بی‌آنکه سهمی از ارزش‌آفرینی آن‌ها در خانه نصیبش شود. در بیرجند، نشانه‌های این بحران را می‌توان در بسیاری از حوزه‌ها دید: از پزشکی گرفته تا فناوری، از هنر تا مدیریت شهری. وقتی جوانان توانمند در همان اول مسیر، فرصت عرض‌اندام پیدا نمی‌کنند یا زیر بار بروکراسی خسته می‌شوند، طبیعی است که در اولین فرصت، راهی جایی می‌شوند که زمین بازی برایشان بزرگ‌تر و بی‌مانع‌تر است. این پدیده، اگرچه ظاهراً آرام و تدریجی اتفاق می‌افتد، اما فرسایشی است و آینده را تهی می‌کند. در اقتصادی که بیش از پیش به نوآوری و دانایی وابسته است، از دست دادن مغزها برابر با از دست دادن سال‌های توسعه است امروز، مطالبه روشن از مسئولان این است حالا که استاندار به مدیران جوان میدان داده و فرمانداران و مدیران کل را از جوانان انتخاب کرده مدیران در لایه های بعدی هم همین نگاه را تسری دهندو نگاهشان به سرمایه انسانی استان مثل نگاه به یک معدن زنده باشد؛ معدنی که اگر رها شود، با اولین باد، ذراتش را از ما می‌گیرد. حفظ نخبگان، فقط با حرف و شعار نمی‌شود؛ باید میدان داد، قدر دانست و فرصت ساخت.