بهروزی فر

امروز پنجشنبه ۲۹ آبان، آخرین روز هفته”ایمنی حمل و نقل” و  “یادمان قربانیان حوادث ترافیکی” و البته روز بدون حادثه ترافیکی است. بدون تردید هدف از نامگذاری این روز، توجه دادن مردم و مسئولین به رشد فزاینده آمار حوادث رانندگی، عواقب وخیم آن و همچنین ارتقاء دانش و ایجاد تعهد بیشتر می باشد. به گواه آمار، حوادث ترافیکی، هشتمین علت مرگ در دنیاست، و به گفته دبیرکل سازمان ملل متحد در پیام خود به مناسبت  ۱۵ نوامبر، روز جهانی یادبود قربانیان ترافیک جاده‌ای،  هر روز حدود ۳ هزار و ۷۰۰  انسان- پدر، مادر، برادر، خواهر، پسر، دختر، دوستان و همکاران- در جاده‌های جهان، جان خود را از دست می دهند. حوادث ترافیک جاده ای علت اصلی مرگ کودکان و بزرگسالان بین ۵ تا ۲۹ ساله است و ۹۰ درصد قربانیان نیز در کشورهای کم درآمد و با در آمد متوسط ​​زندگی می کنند.در ایران نیز، سوانح رانندگی، بعد از حوادث قلبی و سرطان، سومین عامل فوت انسان ها عنوان شده، اتفاق نامیمونی که سالانه حدود ۴ درصد درآمد ناخالص ملی کشور را می بلعد و معادل ۶ میلیارد دلار به کشور خسارت وارد می‌کند. مصداق عینی و مستند این آمار را در لابه لای اخبار حوادثی که در طول شبانه روز از رسانه‌های مختلف منتشر می شود، بارها شنیده و دیده ایم، چرا که خوب یا بد، اخبار حوادث و سوانح به ویژه از نوع تصادفات درون و برون شهری، همیشه در رأس اطلاعات شفاهی و مکتوب قرار دارند. داده های متقن حکایت از این دارند که متأسفانه ایران یکی از کشورهایی است که بالاترین میزان تلفات انسانی در حوادث رانندگی را دارد، به گونه ای که آمار کشته شدگان در تصادفات وسایل نقلیه در ایران، ۲ برابر و آمار مصدومین در سوانح ترافیکی، تقریباً ۵ برابر میانگین جهانی است.اگر چه امسال و به دلیل شیوع بیماری کرونا در اقصی نقاط کشور، میزان حوادث ترافیکی ۱۶ درصد، مرگ‌های ناشی از آن ۴ درصد و مصدومیت‌ های متأثر از آن نیز ۲۵ درصد کاهش داشته، با این وجود در ۶ ماهه اول امسال ۷ هزار و ۸۹۱  مرگ ناشی از حوادث رانندگی در سطح کشور ثبت شده که باز هم رقم بسیار بالایی است. خراسان‌جنوبی نیز از این آمار دهشتناک سهم بسزایی داشته و علیرغم کاهش ترددهای ناشی از محدودیت های کرونایی و کمتر شدن آمار مسافرین و گردشگران، از ابتدای سال جاری تا امروز، تنها در تصادفات رانندگی برون شهری استان ۱۳۹ نفر جان خود را از دست داده اند. به گفته کارشناسان، سه عامل نیروی انسانی، راه و وسیله نقلیه، سه ضلع مثلث حوادث رانندگی هستند، هر چند ما بر این باوریم که محورهای مواصلاتی خراسان‌ جنوبی ، شرایط مطلوبی ندارند و همین نیز مهمترین عامل بروز سوانح جاده ای در این منطقه است، اما اواخر شهریورماه بود که رئیس پلیس راه استان در برآورد حوادث منتهی به آن ایام از واقعیت های تلخی پرده برداشت و از این گفت که؛ به طور میانگین روزانه ۴ واژگونی خودرو در استان رخ می‌دهد  و در برخی روز‌ها شاهد واژگونی بیش از ۱۰ خودرو نیز هستیم، در واقع ۵۲ درصد حوادث رانندگی سطح محور‌های استان را  واژگونی خودرو‌ها تشکیل می دهد.  علت اصلی واژگونی خودرو‌ها نیز ناشی از خستگی و خواب آلودگی یا تمرکز نداشتن راننده در هنگام رانندگی به علت عواملی چون صحبت کردن با تلفن همراه، مشاجره و قرار گرفتن کودک در آغوش راننده است.
تا همان پایان شهریور ماه، حدود ۳۳ درصد تصادفات در روز‌های پنجشنبه و جمعه رخ داده و اوج تصادفات مربوط به ساعت های ۱۸ تا ۲۲ شب بوده است.آمارهای پلیس گویا بیش از آن که راه ها را هدف قرار دهد و به بی کیفیتی محورهای مواصلاتی اشاره داشته باشد، نقش نیروی انسانی را نشانه رفته است.
در شمار اشتباهات انسانی مؤثر در سوانح رانندگی، عدم توجه راننده به قوانین، مهارت ناکافی، بی‌توجهی به علائم و هشدار های راهنمایی و رانندگی، رانندگی با سرعت زیاد، حواس ‌‎پرتی و عدم هوشیاری، انحراف به چپ، عدم رعایت حق تقدم، عدم توجه کافی به جلو، رانندگی به هنگام عصبانیت و مشاجره با دیگران، نداشتن دید کافی به ویژه در شب، انحراف از مسیر به شکل ناگهانی، رانندگی در حالت خواب آلودگی، عدم رعایت فاصله طولی با خودروی جلویی، خوردن یا نوشیدن یا سیگار کشیدن، انجام حرکات مارپیچ یا نمایشی، رد شدن از چراغ قرمز، نبستن کمربند ایمنی و استفاده از تلفن همراه را می توان نام برد. واقعیت این است که اشتباه راننده، بیشترین سهم را در عمده تصادف ها دارد، اشتباهاتی که اغلب به عادت تبدیل شده اند، و آن چه مهم است، این است که ما بتوانیم این عادت های نادرست را اصلاح کنیم. شوخی نیست که یک ملت هر ساله حدود ۳۰۰ هزار نفر از افراد خود را کشته یا مجروح کند؛ چون دارد به سر کار، مهمانی، خرید و یا مسافرت می رود.تنها در دهه ۸۰  بیش از ۲۴۱ هزار قبر برای کشته‌های رانندگی حفر شده و شمار زیادی نیز مجروح شده‌اند که تعدادی از آنان باید باقی عمر را بر روی تخت یا ویلچر بگذرانند.با این تفاسیر، ناهنجاری‌های رفتاری ما در رانندگی، همه ساله سرمایه‌های انسانی زیادی را به راحتی به کام مرگ می‌کشد، افرادی با تجربه و تحصیل کرده که جایگزین کردن شان، صرف سرمایه های ملی زیادی می طلبد و گاه غیرقابل جبران است. کلاه تان را قاضی کنید، به راستی چند درصد از ما دقیقاً طبق آیین نامه راهنمایی رانندگی، در کوچه ها با سرعت ۳۰ کیلومتر در ساعت رانندگی می کنیم ؟!!!
سرعت مطمئنه چه تعداد از ما در رانندگی های برون شهری، همان چیزی است که آموخته ایم؟!!! چقدر خود را مکلف کرده ایم که برای پاسخ به تلفن همراه، گوشه ای توقف کنیم و بعد از اتمام مکالمه، دوباره راه بیفتیم؟!!! چند درصد ما… امروز می تواند روز بدون حادثه رانندگی باشد، اگر خودمان بخواهیم!!
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷  اعلام یا ارسال بفرمایید)