مهدی آبادی- خروج پادگان از بیرجند رویای دیرینه مردم مرکز استان است که همچنان در برزخ متولیان این حوزه قرار دارد. این درحالی است که بیرجند از کمبود انواع سرانه های ورزشی، فضای سبز، تفریحی، فرهنگی و غیره رنج می برد، می تواند فضای خالی به جا مانده از انتقال پادگان برای جبران همین کمبودها استفاده شود. در حال حاضر نیز این موضوع بین ادارات و سازمان های دولتی در حال پاسکاری است و در تازه ترین این موارد شهردار بیرجند در گفتگویی از عمل نکردن اداره کل راه و شهرسازی نسبت به تعهدات مالی سخن گفت. بعد از قریب به ۱۸ سال از تفاهم نامه بین وزارت دفاع و وزارت مسکن و شهرسازی وقت هنوز این پرونده به سرانجام نرسیده است. بررسی وضعیت اراضی پادگان ۰۴ ما را بر آن داشت تا با فخار عضو سابق شورای شهر بیرجند درباره این موضوع گفتگویی انجام بدهیم.
سال ۷۸ مجوز خروج پادگان صادر می شود
عضو سابق شورای شهر بیرجند در این گفتگو به پیشینه موضوع اراضی پادگان اشاره و می گوید: در سال ۱۳۷۸ در سفر مقام معظم رهبری به بیرجند، مجوز خروج پادگان از سوی فرماندهی محترم کل قوا صادر می شود که مقدمات و سپس اجرای بلوار شهید صیاد شیرازی از داخل پادگان و اراضی ارتش انجام میگیرد. فخار اضافه می کند: در سال ۱۳۸۴ در سفر استانی رئیس جمهور وقت به خراسان جنوبی پیرو مجوز مقام معظم رهبری در سال ۷۸، وزرای دفاع و مسکن و شهرسازی و سایر مسولان ذیربط با حضور در شورای شهر در خصوص نحوه خروج پادگان از شهر تصمیم‌گیری کردند. وی می افزاید: در این جلسه ستاد کل نیروهای مسلح به عنوان فروشنده و وزارت مسکن و شهرسازی بعنوان خریدار تعیین می گردند. به گفته عضو سابق شورای شهر بیرجند در این جلسه مقرر می شود که شهرداری برای اجرای بلوار شهید ناصری از داخل پادگان ۰۴ اقدام کند. عضو سابق شورای شهر اضافه می کند: همچنین در سال ۱۳۹۲ بابت نحوه پرداخت بدهی وزارت راه و شهرسازی به ستاد مشترک نیروهای مسلح و تعیین تکلیف املاک و اراضی داخل پادگان، جلسه‌ای برگزار می شود. وی ادامه می دهد: در این جلسه افرادی به نمایندگی از وزارت راه و شهرسازی و وزارت دفاع در غیاب شورا و شهرداری دور هم می نشینند که خروجی آن جلسه مالکیت ارتش و تعیین کاربری انتفاعی برای اراضی پادگان می شود.
انتقال پادگان تکلیف قانونی است
عضو سابق شورای شهر بیرجند در پاسخ به دلایل عدم حل مشکل پادگان ۰۴ بیرجند می گوید: مجوز خروج پادگان ۰۴ توسط رهبر معظم انقلاب به عنوان فرماندهی محترم کل قوا در سال ۷۸ صادر شده و از سوی دیگر براساس ماده ۱۲۷ قانون توسعه چهارم ،انتقال پادگان یک تکلیف قانونی بوده است. فخار اضافه می کند: اما با اینحال این موضوع بیش از دو دهه طول کشیده و دستور معظم‌له بصورت کامل اجرا نشده است. وی عنوان می کند: در سایر شهرهای مشابه پادگان ها منتقل و اراضی انها به خدمات عمومی شهری تبدیل شده اما در مرکز استان خراسان جنوبی تاکنون چنین اقدامی انجام نشده است. وی در این گفتگو به خشک شدن درختان پادگان اشاره و می گوید: پادگان بیرجند دارای فضای سبز و درختانی با طول عمر قدمت پادگان بوده است که متاسفانه بعلت سهل انگاری چندین هزار اصله درخت خشک و یا قطع شده است فخار ادامه می دهد: اراضی موضوع این بحث حدود ۱۰۳۰ هکتار می‌باشد که در سال ۸۴ حدود ۹۵۰ هکتار آن داخل محدوده استحفاظی و حدود ۸۵ هکتار آن از جمله پادگان با کاربری نظامی داخل محدوده خدماتی بوده است. وی با بیان اینکه این اراضی در سال ۸۴ از سوی وزارت مسکن و شهرسازی از وزارت دفاع خریداری شد، می افزاید: طبق توافقات انجام شد باید ظرف ۳ سال جابه جایی پادگان انجام می شد.
نحو استفاده از پادگان مهم است
عضو سابق شورای شهر متولی بهره برداری از اراضی را مهم نمی داند و ادامه می دهد: به نظر م نحوه استفاده از این اراضی برای عموم مردم و کارشناسان شهرسازی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. فخار اضافه می کند: به دلیل تاخیر انتقال پادگان درختان و فضای سبز موجود روبه نابودی رفت است که دغدغه اساسی شهروندان بیرجندی می باشد. این عضو سابق شورای شهر در این گفتگو به انتظارات مردم از انتقال پادگان ۰۴ اشاره و تصریح می کند: شهروندان مرکز استان انتظار داشتند که با انتقال پادگان به خارج شهر، فضای پادگان به خدمات عمومی که همه قرار گیردکه این انتظار محقق نشد.وی اضافه می کند: متاسفانه درطرح تفصیلی جدید پادگان عمدتا به کاربری مسکونی و انتفاعی اختصاص یافته که حاکی از بروز چالش اساسی و اجتناب ناپذیر در آینده شهرسازی بیرجند است.
عدم رعایت اصول شهرسازی در طرح تفصلی پادگان ۰۴
فخار در پاسخ به این سوال که طرح تفصیلی جدید پادگان در آینده چه مشکلاتی برای بیرجند در پی خواهد داشت، می گوید: طبق قوانین وزارت راه و شهرسازی در طراحی هرگونه طرح تفصیلی ابتدا شبکه معابر فرعی و اصلی بر اساس معابر مجاور محدوده دیده می شود. وی ادامه می دهد. پس از آن باید جانمایی کاربری ها سرانه های شهرسازی لحاظ شود و میزان بارگذاری جمعیت در کاربری مسکونی بر اساس ظرفیت کاربری های خدماتی و معابر داخل و اطراف محدوده درنظر گرفته شود. عضو سابق شورای شهر بیرجند با بیان اینکه در طرح تفصیلی فعلی پادگان اصول و قواعد شهرسازی لحاظ نشده است. به گفته وی در این طرح فضاهای مورد نیاز کاربری های آموزشی، تاسیسات شهری، فضای سبز، پارکینگ، بهداشتی، مسکونی، تجاری و … بر اساس سرانه های شهرسازی طراحی نشده است. فخار با بیان اینکه این باعث مشکلات زیادی در اینده خواهد شد، بیان می کند: انتقال پادگان بجای رفع بخشی از نیازهای شهرسازی شهر، خود به مشکلی بر مشکلات موجود شهر اضافه خواهد کرد.
کوتاهی متولیان شهری
اما چرا چنین مشکلاتی در موضوع پادگان ۰۴ به وجود آمده است. فخار به تعارض منافع ذی نفعان این موضوع اشاره و می گوید: در این پرونده بین نیروهای مسلح، وزارت راه و شهرسازی و شهرداری و شورای شهر تعارض منافعی انجام گرفت که باعث چنین مشکلاتی شد. فخار انتقادی هم به عملکرد شورا و شهرداران وقت هم می کند و می افزاید: در دهه گذشته به علت کم توجهی شورای شهر و شهرداران وقت، توافقاتی بین دو ذینفع دیگر انجام گرفته است که هرچند شاید قانونی باشند اما نه فقط منافع شهر رعایت نشده بلکه تهدیدی بر کالبد آینده بیرجند می باشد.
فخار عنوان می کند: اگر پادگان بر اساس طرح تفصیلی موجود اجازه سکونت جمعیت داده شود، در ارتفاعات شهید صیاد و شهید ناصری، خیابان ارتش و محدوده میدان ابوذر به گره کور ترافیکی تبدیل خواهد شد. فخار ادامه می دهد: قریب ۶۵ درصد پادگان به کاربری مسکونی تغییر کاربری یافته که این مساحت ظرفیت جمعیت پذیری ۱۰الی۱۲ هزار نفر خواهد داشت. به گفته وی تردد این جمعیت با ساکنان آینده ۴۵۰ هکتار باعث ترافیک سنگین در محدوده پادگان خواهد شد. فخار با بیان اینکه بقیه اراضی پادگان باید به کاربری خدماتی یا پارک بزرگی اختصاص یابد، بیان کرد: باید تلاش شود که دیگر کاربری مسکونی در آن پیش بینی نشود، چرا که خیابان ارتش، میدان ابوذر و چهارراه غفاری گنجایش و ظرفیت تردد جمعیت داخل پادگان را نخواهد داشت. به گفته وی از سوی دیگر برای ارتش امکان تامین کاربری مسکونی در ارتفاعات شمال و شرق پادگان وجود دارد. وی در این گفتگوی به پیشنهادهای اصلاحی نیز در این زمینه پرداخت. فخار می گوید: خیابان ارتش به عنوان معبر اصلی باید به میزان حداقل یک لاین افزایش پیدا کند و در طراحی ان نیز بلواری بزرگ با فضای سبز حاشیه ای با افق ۴۰-۵۰ سال آینده پیش بینی شود. وی اضافه می کند: معابر داخل پادگان بر اساس خیابان های اطراف و شریان‌های اصلی شهر، باعرض مناسب طراحی شوند به طوری که پیوستگی و دسترسی کاربری ها بر اساس اصول شهرسازی رعایت شده باشد. فخار با بیان اینکه امتداد خیابان عدل از داخل پادگان درراستای موقعیت فعلی آن دیده شود، خاطرنشان می کند: در طرح فعلی امتداد خیابان عدل در داخل پادگان روبرو و همراستای خیابان عدل نیست که این امر دراتصال عدل به خیابان ارتش در آینده راه های ترافیکی و حادثه‌خیزی خواهیم داشت. عضو سابق شورای شهر اضافه می کند: پیاده رو و فضای سبز حاشیه کلیه معابر داخل طرح بر اساس اصول شهرسازی و عرض مناسب طراحی گردد. وی به نکته مهمی نیز در این گفتگو اشاره می کند. و می گوید : بر اساس طرح تفصیلی مصوب، نزدیک به ۱۲ هزار نفر در این منطقه اجازه سکونت خواهند داشت که معابر و موقعیت قرارگیری پادگان در داخل هسته مرکزی شهر گنجایش این جمعیت را ندارد. عضو سابق شورای شهر ادامه می دهد: به استثنای ساختمان های موجود، باید مابقی اراضی به کاربری فضای سبز یا خدمات شهری و تاسیسات شهری تبدیل شود.
پادگان ۰۴، بخشی از شناسنامه بیرجند
فخار پادگان ۰۴ را بخشی از هویت و شناسنامه شهر بیرجند دانست و ادامه داد: مسئولان پادگان ۰۴ و امرای محترم ارتش در ستاد مشترک نیروهای مسلح و وزارت دفاع مصالح و آینده شهر بیرجند را در این انتقال در نظر بگیرند. وی می افزاید: پادگان ۰۴ بیرجند نیز مانند پادگان ۰۶ و پادگان قلعه مرغی به پارک و بوستان تبدیل شود و کاربری مسکونی مورد نیاز ارتش از اراضی ۴۵۰ هکتاری تامین شود. فخار ادامه میدهد: همچنین وزارت راه و شهرسازی به وظیفه قانون و رسالت حرفه ای خود عمل کند و طرح تفصیلی پادگان را براساس مولفه های شهرسازی تهیه و تصویب نماید. وی ادامه می دهد: به نظر می رسد با انجام این مقدمات ، شهردار نیز با درک دقیقی از ساختار کالبدی بیرجند، به دنبال بازنگری و اصلاح طرح تفصیلی پادگان در کمیسیون ماده(۵) و احیای سهم شهر و شهرداری بابت ورود به محدوده خدماتی اراضی ۴۵۰ هکتاری خواهند بود.
