همیشه خندانِ گران به ارزانی از خراسان جنوبی خارج می‌شود و نفع صادراتش به جیب اتباع بیگانه سرازیر می‌شود. به گزارش صداوسیما ، محصول همیشه خندان خراسان جنوبی همان سوگولی مجالس مهمانی و همیشه خندانی که شنیدن خنده هایش، صنعت می‌خواهدپذیرایی است که دیگر مدتی است به علت گران شدن قیمتش ، از سبد خرید خیلی از ایرانی‌ها حذف شده است و تنها خانوار‌های با درآمد بالا و خارجی‌های آشنا به ارزش آن، حال مشتریان خرید این محصولند. به خوشمزگی پسته‌ی ایرانی در دنیا وجود ندارد. خوشمزه‌ای که خونساز بودن نیز از ارزش‌های غذایی آن است.

پسته‌ی ایرانی تعیین کننده نرخ جهانی این محصول است

معاونی، کارشناس محصولات باغی می‌گوید: پسته‌ی ایرانی به علت اقلیم کشورمان روغنش بیشتر و از تنوع رقم بیشتری برخوردار است و همین سبب شده که این محصول ایرانی، تعیین کننده نرخ جهانی پسته باشد. خراسان جنوبی یکی از تولید کنندگان برتر پسته در ایران است که از سطح بیش از ۱۵ هزار هکتار باغ بارور پسته در آن بیش از ۱۶ هزار تن پسته برداشت می‌شودو اما شهرستان بشرویه با ۷ هزار سطح کشت، حدود ۵۰ درصد پسته خراسان جنوبی را تولید می‌کند.

همیشه خندانی که شنیدن خنده هایش، صنعت می‌خواهد

محمد آقا کشاورز بشرویه‌ای می‌گوید: امسال خدا را شکر محصول خوبی داریم و از هر هکتار دو تن برداشت می‌کنیم که احمد آقایی، کله قوچی، فندقی و بادامی از انواع پسته‌هایی است که ما تولید می‌کنیم. اگر چه امسال به دلیل بارندگی‌هایی که شده وضع زمین‌های پسته و باغ‌های این محصول خوب است، اما باز هم مثل سالهای گذشته، سر و کله دلالان پیدا شده که آمده اند مثل همیشه سود طلایی محصول ارزشمند پسته را نصیب خود کنند.

خدا برکت بده

“خدا بده برکت” این همان جمله‌ی معروفی است که دلالان با آن، کشاورزان را راضی می‌کنند تا محصولشان را به حداقل قیمت بفروشند. به کمک یک کشاورز و بدون اینکه دلال خود متوجه باشد صدای او را هنگام خرید محصول پسته ضبط کردم. “ بیشتر از ۳۰ تومن هیچکس برای این پسته پول نمی‌دهد قبول کنین، ۳۰ تومن بسه دیگه، بگین خدا بده برکت” دلال با همین یک جمله، کشاورز بشرویه‌ای را راضی به فروش محصولش به حداقل قیمت کرد. آقای جوادی دیگر کشاورز بشرویه‌ای می‌گوید: ما با این همه زحمتی که می‌کشیم و خرجی که می‌کنیم باید پسته هامونو بدیم به دلال‌ها که روی دستمون نَمونه. اینجا کمبودی که به چشم می‌خورد نبود یک ساز و کار قانونی و زیر نظر دولت برای خرید محصول از پسته کاران است. خرید محصول از کشاورز در خصوص بسیاری از محصولات از جمله پسته، هنوز سر و سامان یکپارچه و زیرنظر دولت ندارد و کشاورز برای فروش محصولش تنها چهره سودجویانه دلالان را پیش روی خود می‌بیند. برای خرید محصول پسته از کشاورزان باید ساز و کاری تعیین شود که زیر نظر دولت باشد و بر طبق آن نرخ مشخص و متناسب با زحمات کشاورزان برای پسته تعیین شود و کشاورزان نیز پس از به عمل آوردن محصول، دیگر نگران پیدا کردن بازار فروش نباشند، با وجود این چنین ساز و کاری، دیگر نرخ محصول را دلالان تعیین نمی‌کنند و ارزش واقعی محصول به جیب کشاورزانی می‌رود که شبانه‌روز برای به عمل آوردن پسته تلاش می‌کنند. و اما دلال، پسته‌هایی را که از کشاورز بشرویه ای، کیلویی ۳۰ هزار تومان می‌خرد، کیلویی ۴۰ هزار تومان به مرکز بسته بندی و ضبط پسته مه ولات فیض آباد می‌فروشد. این هنوز سود واقعی محصول پسته نیست. سود واقعی دلالان، کارخانه داران و فروشندگان و ضرر کشاورز آنجایی نمود پیدا می‌کند که محصول پسته، پس از فرآوری و درجه بندی در استان‌های دیگر، کیلویی ۱۸۰ هزار تومان به بالا، به خود استان فروخته می‌شود. حجم بالایی از پسته بشرویه راهی استان‌های دیگر می‌شود که کشاورزان در این خصوص از حسرت شان برای نبود صنایع بسته بندی سخن به میان می‌آورند.

پسته ما بار فله کامیون‌ها می‌شود

کشاورز دیگری از بشرویه می‌گوید: به خاطر اینکه صنایع بسته بندی در بشرویه نداریم پسته ما به صورت فله بار کامیون می‌شه و همیشه خندانی که شنیدن خنده هایش، صنعت می‌خواهد می‌فرستیم زرند کرمان، تازه به هر ماشین نزدیک دو میلیون تومان هم کرایه پرداخت می‌کنیم. در تماس تلفنی، از یک خریدار پسته در کرمان سوال کردم الان پسته نوع احمدآقایی رو در کرمان از ما چند می‌خرین که خریدار گفت: ۴۵ تومان تا ۷۰ یا ۸۰ هزار تومان، باید محصول را ببینم. مسلم است که اگر این پسته به سمت ترمینال‌های ضبط پسته در خود بشرویه حرکت کند سودآوری بیشتری خواهد داشت، اما متاسفانه چرخه‌ی تولید و فرآوری پسته، پس از پوست کنی و خشک کردن، در بشرویه، در مرحله بعد قفل میشود. مسئول کارخانه ضبط پسته بشرویه می‌گوید: ما اینجا پسته‌های خودمان را فرآوری و خشک می‌کنیم، ولی به خاطر اینکه برند مخصوص بشرویه نیست، پسته ما بدون بسته بندی و به صورت فله به استان‌های همجوار فرستاده میشه و این جابجایی فله‌ای حتی تا خروج از مرز‌ها نیز ادامه دارد.

تمام پسته‌ی ایران را به نام رفسنجان می‌شناسند

تاج آبادی، عضو پژوهشکده‌ی پسته‌ی رفسنجان می‌گوید: پسته‌ی ایران رو به نام پسته رفسنجان می‌شناسند بیشتر پسته‌ها میاد رفسنجان از اونجا صادر میشه به کشور‌هایی مثل چین، روسیه و کشور‌های اروپایی. کرمانی از تاجران پسته نیز می‌گوید: پسته ایرانی به صورت فله صادر میشه کیلویی ۱۸۰ هزار تومان، اما در کشور‌های خارجی برندسازی میشه و به قیمت خیلی بالا به فروش میرسه، در بازار‌های جهانی هم، پسته ایران دو برابر پسته‌ی آمریکا قیمت گذاری میشه. اما چرا باید محصولی که تعیین کننده‌ی قیمت بازار‌های جهانی است در خاستگاهش ارزان فروخته شود؟

همه صنعت فروش ما گونی‌های ۷۰ کیلویی است

این سؤال مرا آقای کرمانی اینگونه پاسخ می‌دهد: به خاطر اینکه ما پسته‌ی ایران را در گونی‌های ۷۰ کیلویی بدون برند داریم صادر می‌کنیم و اتباع خارجی می‌آیند داخل ایران و بدون هیچ ساز و کار قانونی، پسته‌ی ایران را ارزان می‌خرند و گران به نفع خود صادر میکنند. حسینی مدیر صنایع تبدیلی و غذایی جهاد کشاورزی استان نیز می‌گوید: خراسان جنوبی فقط ترمینال ضبط پسته دارد و می‌تواند فقط پسته را پوست گیری و خشک کند که پس از آن به صورت کیسه ای، برای فرآوری به استان‌های دیگر فرستاده می‌شود.

هزینه‌ها زیاد است سرمایه گذار ورود نمی‌کند

سرچاهی، مدیر جهاد کشاورزی بشرویه نیز می‌گوید: اولین گام برای بسته بندی اصولی و صادراتی پسته، داشتن آزمایشگاه برای بررسی میزان آفت، کیفیت و درجه بندی محصول است که متأسفانه در شهرستان بشرویه نداریم و به خاطر اینکه هزینه‌های احداث آزمایشگاه زیاد است، سرمایه گذاری ورود نمی‌کند و آزمایشگاهی نداریم، در صورتیکه با داشتن آزمایشگاه و دیگر مراحل فرآوری، خراسان جنوبی می‌تواند محصول پسته‌ی خود را با کیفیت و با برند و نام خود صادر کند. به نظر می‌رسد پس از طراحی ساز و کاری زیر نظر دولت برای خرید محصول از کشاورز، فرآوری و بسته بندی پسته با برند مخصوص استان و بشرویه، می‌تواند کمکی باشد تا لبخند را بر لب ۹۰۰۰ بهره بردار این محصول خندان در خراسان‌جنوبی بنشاند که لازمه تحقق این موضوع، ورود بخش دولتی برای ارائه تسهیلات ارزان قیمت در ساخت آزمایشگاه است.