میان ماه من تا ماه گردون

بهروزی فر۱ – – فلز مس، بعد از فولاد، از نظر ایجاد ارزش افزوده، رتبه دوم بین فلزات اصلی را در جهان داراست. ۲ –  نگاهی به آمار اشتغال ایجاد شده در معادن مس کشور نشان می دهد؛ بیش از ۱۰ درصد شاغلین حوزه معدن کشور، در معادن مس مشغول به کار هستند.  3 –  مس، همواره یکی از پرکاربرد ترین فلزات غیرآهنی سنگین است.  4 – به دلیل خاصیت رسانایی بالای الکتریکی و چکش خواری و مقاومت بالا ، مس در صنعت و اقتصاد اهمیت دوچندانی پیدا کرده است. ۵ – کارشناسان معتقدند؛ در آینده نزدیک افزایش خوروهای برقی، انرژی‌های سبز، رشد IT و …، مصرف مس را بالا برده و موجب توسعه جدی این صنعت خواهد شد. ۶ – مس از جمله فلزات ارزشمند قابل بازیافت در جهان است.  7 –  مس از رقم های صادرات غیرنفتی مهم کشور به حساب می آید.  8 – صنعت برق از اصلی ترین مصرف کنندگان این فلز است زیرا مس، بهترین گزینه برای انتقال برق بوده و نیز قیمتی مناسب دارد.  9 –  در بسیاری از ساختمان های عمومی، منازل مسکونی و ساختمان های تجاری از این فلز برای مقاومت در برابر آب باران و بام سازی استفاده می‌شود.  10 – تمام آلیاژهای این فلز دارای مقاومت به خوردگی در برابر آب و بخار هستند، مس در محصول های نمکی، خاک ها، کانی های غیر اکسیدی، اسیدهای آلی و محصول های سوز آور مقاوم است.  و….  و این همه سبب شده، مس به یکی از پرطرفدارترین فلزات دنیا تبدیل شود، به گونه ای که در اغلب کشورها به ویژه اقلیم های معدنی، در محدوده های کانی خیز زیادی به امید یافتن مس، اکتشاف و جستجوهای فراوانی صورت گرفته است.  در این میان، برگ برنده به دستان کشورهایی افتاد که ذخایر مس بیشتری داشتند و در استخراج این کانی، اهتمام ویژه تری ورزیدند.  به گواه اطلاعات موجود، ایران به همراه امارات و عربستان، از بازیگران برتر تجارت مس، در غرب آسیا به شمار می‌آیند و در داخل کشور هم ، برخی استان ها به جهت داشتن ذخایر مس و اقدام به استخراج و بهره برداری از آن، یک سر و گردن بالاتر از دیگر نقاط ایستادند.  یکی از استان هایی که به واسطه داشتن ذخایر مس، مورد عنایت سرمایه گذاران قرار گرفت، خراسان‌جنوبی با معدن مس قلعه زری اش بود. معدن مس قلعه زری در کنار روستای قلعه زری و در فاصله ۱۸۰ کیلومتری جنوب غرب بیرجند قرار دارد. درخصوص ویژگی های این معدن آمده؛ رگه اصلی این معدن دارای طول ۲ هزار متر و ضخامت ۳ تا ۵ متر است که کانسنگِ در حال بهره‌برداری آن در عمق ۳۰۰ متری دارای ۲٪ مس و حدود ۰٫۵ گرم در تن طلا است. کنسانتره ۲۴٪ مس اینکانسار دارای ۱۷ گرم در تن طلا می‌باشد(داشتن طلا، از مهمترین مزایای این معدن است).  کانسار مس رگه ای قلعه زری از ذخایر قابل توجه مس در ایران است که به علت عیار بالا، اهمیت زیادی دارد.  یافته های میدانی نشان می دهد؛ به فاصله ۳۰ کیلومتری این معدن تا کویر، آثار مس و کوره های ذوب وجود دارند که حاصل فعالیت های معدن کاران در زمان های بسیار دور است و سبک کار در معدن امروزی نیز بر حسب آثار به جا مانده از پیشینیان می باشد. برآورد اولیه ذخیره این معدن که حدود ۸۰ سال است راه اندازی شده، ۵۰۰ هزار تن بوده است. بخشی از سهام معدن قلعه زری در مالکیت شرکت ملی مس و قسمت عمده آن نیز در اختیار بخش خصوصی (شرکت معادن لوت) می باشد. میزان اشتغال ایجاد شده در این معدن، بعد از گذر سال ها همچنان ثابت مانده و در حد ۴۰۰ نفر است.  در حال حاضر مواد استحصالی از این معدن به کرمان انتقال داده می شود و بخشی نیز صادر می گردد. سال ها پیش و به جهت دسترسی راحت تر متولیان امر به بازار مصرف، بحث اتصال جاده قلعه زری به شهداد کرمان مطرح شد چرا که با ۷۰ کیلومتر جاده سازی حدود ۲۰۰ کیلومتر از مسیر انتقال کوتاه تر می شد و همین کوتاهی مسیر دسترسی، هزینه های انتقال مواد خام را به شدت کاهش می داد. مقایسه شرایط این معدن با معادن مشابه آن در دیگر نقاط کشور نشان می دهد، عایدات ما در خراسان‌جنوبی از مس قلعه زری بسیار ناچیزتر از آن چیزی است که در دیگر استان های همتا رقم خورده و اتفاق افتاده است. اگر چه درآمد معدن، متأثر از فراز و نشیب قیمت های جهانی مس است اما شواهد نشان می دهد این مجموعه به طور میانگین، سالی ۲۰ تا ۳۰ میلیارد تومان عایدات داشته اما از پیشرفت های داخلی که بگذریم، تأسیسات بیرونی آن، به نسبت گذشته تغییر چشمگیری نکرده است. به عبارتی، زمانی که متولیان امر، نتوانسته اند یا نخواسته اند در رنگ و روی مجموعه کاری خود، تحول ایجاد کنند، انتظارِ این که در پرداخت حقوق دولتی خود دقت نظر داشته باشند، احتمالاً توقعی نابجاست اما یادآوری این نکته ضرورت دارد که طبق ماده ۱۴ قانون معادن؛ “دارنده پروانه بهره‌برداری، باید درصدی از بهای ماده معدنی سرمعدن مندرج در پروانه را به نرخ روز، به عنوان حقوق دولتی، سالانه به‌ وزارت معادن و فلزات پرداخت نماید. وزارت مزبور می‌تواند درصورت لزوم معادل بهای آن، ماده معدنی از بهره‌بردار اخذ کند”. علاوه بر این، تخریب راه‌های روستایی به جهت تردد خودرو های سنگین با حمل تناژ غیرمجاز، از مواردی است که نمی توان از آن چشم پوشید.  واقعیت این است که طبق قانون، معادن مکلف به پرداخت بخش مشخصی از درآمد خود برای انجام عملیات زیربنایی  هرستان محل استقرار هستند، قانونی که در اغلب مناطق کشور به طور کامل اجرا می شود و اهالی از عایدات معدن در جوار محل زندگی شان، به نحو شایسته ای بهره مند می گردند، اما به راستی این قاعده، چقدر توانسته، مشکلات شهرستان خوسف و بخش قلعه زری را مرتفع نماید؟!

(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷  اعلام یا ارسال بفرمایید)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *


برنا – مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری خراسان جنوبی گفت: ۱۶ دستگاه تنفسی

بیشتر

جم – امروز برای بررسی احوالات استان در سالی که گذشت سری به روزنامه های

بیشتر

چند روز پیش یکی از همکاران پزشک مطلبی برایم ارسال کرد که گویا قرار است

بیشتر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *


فرم

فرم گزارش اشکال در سایت