محمود آبادی – ماجرای مرغ در استان ما،تبدیل به منشوری شده که باید مدام آن را بچرخانیم، از یک سو گفته می شود در استانی که خود تولید کننده ی مرغ گوشتی است نباید قیمت مرغ مانند دیگر شهر های کشور باشد، از طرفی مرغداران بر اساس سند و مدرک ثابت می کنند، که دیگر تولید مرغ در استان با شرایط موجود به صرفه نیست و هزینه های تولید در مقابل قیمت فروش زیان ده است.
این بار روزنامه ی آوا با دعوت مستقیم از دادستان استان خراسان جنوبی و تعدادی از مسئولانی که دستی بر ماجرای مرغ دارند چالش ها را مطرح و راهکارهایی که اندیشیده شده و یا قرار است انجام شود را جویا شد. حجت الاسلام نسائی دادستان خراسان جنوبی، علی تهوری معاون بازرسی سازمان صمت، محمود اشرفی گل معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی، احمد بیکس مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهادکشاورزی، علی عسکری مدیر عامل اتحادیه مرغداران استان، سید غلامرضا زجاجی رئیس اتحادیه مواد پروتئینی، محمد شفیعی مرغدار، رضا فروزانفر مدیرعامل شرکت فروزان بیرجند در این نشست حضور داشتند. اولین سوالی که در این جلسه مطرح شد درباره ی انتظار مردم از عرضه کنندگان مرغ بود. اینکه انتطار می رود با توجه به اینکه خراسان جنوبی تولید کننده مرغ است، قیمت این محصول پر مصرف نسبت به دیگر استان ها کمتر باشد .

این انتظار غیر کارشناسی است

معاون بازرسی سازمان صمت در این خصوص پاسخ داد: این انتظار به جا نیست! هزینه های تولید در این استان به مراتب بیشتر از استان های دیگر است. تنها مزیت تولید مرغ در این استان بازار تشنه سیستان و بلوچستان است، اگر آن را قطع کنیم دیگر هیچ چیز نداریم. ما در بهترین ایام سال ۳۰ تن مصرف داریم. الان مصرف مرغ در استان به ۱۱ تن رسیده است. بنابراین باید دنبال بازار های دیگر باشیم. پس انتظار مردم باید کارشناسی و تخصصی تر مطرح شود.
علی تهوری می گوید: در تهران سود خرده فروشی مرغ هزار و ۸۰۰ تومان است، اجاره مغازه ی او هم بیش از یک میلیون و ۵۰۰ است، اما فروشنده ی تهرانی یا مشهدی حدود یک تا دو تن در روز فروش دارد، در حالی که در این استان کاسب ما بیشتر از ۲۰۰ کیلو فروش ندارد. حتی کاسب هایی داریم که ۱۰۰کیلو یا ۵۰ کیلو در یک روز فروش دارند. حساب کنید با ماهی ۲۵ روز کار با هزینه های آب، برق،گاز، اجاره، بیمه، مالیات و عوارض و . . . از درآمد دو میلیون و ۵۰۰ با فروش مثلا ۱۰۰ کیلو به نظر شما می توان زندگی کرد؟

معادله ی بی مجهول

یکی از مرغداران بیرجندی نیز در این جلسه در واکنش به طرح این انتظار مردم می گوید: تولید یک روندی دارد. نباید برای یک افزایش قیمت چند روزه التهاب ایجاد کنیم! ما در کشور به روال معمول ۱۲۷ میلیون قطعه تولید جوجه ی گوشتی داشتیم .چون زیربنای تولید را در این چند مدت نابود کردند. متاسفانه قیمت جوجه ی یک روزه نیز زخم بیشتری بر این ماجرا زد .
شفیعی ادامه می دهد: تا جایی که بیشتر مرغ داری ها جوجه ریزی نکردند ، فقط بدانید مرغ ۳۳ هزار تومان را مسئولان وارد بازار کردند، چرا که از ۱۰ تا ۲۱ مهرماه امسال، توزیع جوجه در کشور نداشتیم. پس معلوم است که معادله ی بازار عرضه و تقاضا به هم می ریزد. متاسفانه رسانه های ما مقصرند این قدر که همه به این مرغ گیر داده اند کاش به موارد دیگر هم همین قدر ورود پیدا می کردند. وی به رانت ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی در بازار مرغ اشاره دارد و خطاب به دادستان می افزاید: یک نگاه به لیست قیمت ها داشته باشید، سری قبل یک تریلی بار ذرت خرید کردیم، ۲۵ تن و ۴۸۰ کیلو ۶ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان کرایه داده ام، این سری خرید کردیم ۲۵ تن و ۴۶۰ یعنی با ۲۰ کیلو اختلاف، اما کرایه ی این سری ۹ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بود! یعنی ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بیشتر کرایه داده ام اما محصول کمتری دریافت کردم. وی با ابراز گلایه از نادیده گرفتن سختی هایی که برای مرغداران به وجود آمده می گوید: تولید که فقط مرغ و ذرت نیست، ویتامین A که تا سه ماه قبل ۱۲۰ هزار تومان بوده ۲۸۰ هزار تومان شده یعنی از دو برابر بیشتر،فلوراپل ۳۰۰ هزار تومان بوده ۶۸۰ هزار تومان شده است.

روزی ۱۰ هزار دلار
پول خواب کشتی

شفیعی با اشاره به اینکه رانت در داستان مرغ فساد آور است و همه هم این موضوع را می دانند. می افزاید: به ما اعلام می کنند از بازارگاه خرید کنید، اما در مراجعه ی به بازارگاه باز هم خبری نیست. چرا داستان مرغ را به حال خودش نمی گذاریم؟ چرا باید کشتی در بندر بماند به بهانه ی نبود ارز. اما به جای آن روزی ۶ تا ۱۰ هزار دلار در روز پول خواب کشتی را بدهیم؟ این مرغدار موضوع را شفاف تر توضیح
می دهد: نکته اش این است که می گویند از همان محموله به جای ۳ هزار و ۲۰۰ تومان که قیمت مصوب سویا است کیلو ۱۲ تا ۱۴ هزار تومان می فروشیم تا خسارت خواب کشتی جبران شود. وی تاکید
می کند: در راستی آزمایی این ماجرا کافیست سویای وردی به کشور و سامانه بازارگاه را مقایسه کنیم. تا برای همه ثابت شود چه اتفاقات شگفتی رقم می خورد.وقتی سامانه بازارگاه نتوانسته میزان سویای مورد نیاز را تامین کند. مرغ هم گرسنه نمانده. معلوم است که بازار آزاد داریم.

چه میزان نهاده تامین شده؟

مدیرعامل اتحادیه ی مرغداران استان در تکمیل این گفته ها می گوید: مسئولان سازمان جهاد اعلام کنند که در ۷ ماه گذشته از طریق سامانه ی بازارگاه چقدر نهاده تامین شده است؟این مرغ هایی که الان نهاده استفاده کردند از یک جایی نهاده داشته اند! عسکری ادامه می دهد:در کشور ۱۰۰ میلیون تولید جوجه ی یک روزه داریم. مصرف هر سهم جوجه را اگر ۴ کیلو تصور کنیم، تحقیق کنید که چه مقدار از این رقم تامین شده است؟و البته فراموش نکنید که ما نهاده را تنها برای طیور مصرف نمی کنیم، عددی گه در جایی غیر از بازارگاه تامین شده ،عددی نیست که با یک قاچاق معمولی وارد شده باشد! وی ادامه می دهد: در تعیین قیمت مرغ هیچ کدام از مولفه هایی که افزایش داشته در نظر گرفته نشده است،حتی آنهایی که باید قیمت را اعلام کنند هم نمی دانند در کجای ماجرای قیمت گذاری قرار دارند.

کلاف سردرگم قیمت گذاری مرغ

معاون بهبود تولیدات دامی در این خصوص می گوید: تا قبل از این ما هنوز تکلیفمان در تعیین قیمت مرغ روشن نبود.در ۱۳ آبان یک تفاهم نامه مطرح شد که سازمان جهاد کشاورزی مسئول است البته بدون امضا، اما تا همین الان (۱۱ آذر ماه که این نشست در دفتر روزنامه ی آوا برگذار شد) ما هنوز از وزارت جهادکشاورزی دستور العملی مبنی بر اینکه این کار به ما محول شده باشد نداریم. محمود اشرفی گل ادامه می دهد: رئیس جمهور هفته ی قبل به صورت شفاهی فقط دستور داده است که وزارت جهاد اوضاع را رصد کند. هر چند روند نزولی در قیمت مرغ داریم اما اینکه قیمت چقدر باشد. را ما تعیین نمی کنیم.
وی با اشاره به ستاد تنظیم بازار کشور می افزاید: در یک مهرماه قیمت مرغ کیلویی ۱۴ هزار و ۴۰۰ تومان، بود جالب است از اوایل مهر ماه تا امروز سویا ۵۲۰ تومان، ذرت ۲۰۰ تومان و کرایه ها بنا به اظهارات موجود ۶۰ درصد افزایش داشته است. وی با طرح این پرسش که آیا این افزایش در قیمت مرغ تاثیر داشته؟ ادامه می دهد: قیمت مرغ بر اساس تصمیم ستاد تنظیم بازار تعیین می شود، اما مدتی است این ستاد قیمت را تعیین نمی کند! بعد از سازمان جهاد کشاورزی می خواهند رصد کنیم. اشرفی با اشاره به اینکه جهاد وارد ماجرا شده است می گوید: با این حال ما قیمت مرغ زنده را به ۱۶ هزار تومان رساندیم.اما این قیمت را ستاد تنطیم بازار باید مصوب اعلام کند.یا هر سازمان مربوط دیگری که تعیین و ابلاغ کننده قیمت هستند. و تاکید می کند سازمان جهاد کشاورزی تعیین کننده قیمت مرغ نیست.
وی معتقد است ما در استان کمبود مرغ نداریم.در یک شب ۹۰ تن مرغ زنده به کشتارگاه فرستاده شده است. فرض کنید ۷۰ تن استحصال که داشته باشیم بر اساس مصرف سرانه ی استان که امروز گفته می شود، ۱۲ تن است،کمبود مرغ نداریم. اما تهوری در بحث تعیین قیمت مرغ بخشنامه ای را می خواند: بر اساس جلسه ی ستاد هماهنگی اقتصادی دولت در ۱۱ آبان امسال در خصوص هماهنگی دستگاه های اجرایی برای تنظیم بازار محصولات کشاورزی، مسئولیت برنامه ریزی، هماهنگی، تامین (تولید ،واردات محصولات کشاورزی، دام و طیور ) و همچنین مسئولیت تولید عرضه تنظیم بازار مرغ و تخم مرغ تا مرحله ی عمده فروشی به قیمت مصوب برعهده ی جهادکشاورزی است.

خروج مرغ از استان

در ادامه ی بحث قیمت گذاری شفیعی بر اساس قیمت ۱۶ هزار تومان گلایه می کند و می گوید: با این کاهش قیمت مرغی که به نام استان تعیین قیمت شده از استان خارج می شود و در استان های دیگر چون قیمتش بیشتر است، به فروش می رسد و این یعنی مدیونی مسئولان به مرغداران خراسان جنوبی که قابل گذشت نیست.
او تاکید می کند: ۱۰ روز در کشور هیچ مرغداری جوجه ریزی نداشته است و در همین فاصله قیمت نهاده ها نیز افزایش یافت بنابراین بازار عرضه و تقاضا تکان چشمگیری می خورد و افزایش قیمت به وجود می آید. پس این یک جوسازی
رسانه ای ست. البته در اینجا معاون بهبود تولیدات دامی مردم را در ایجاد این جو روانی مقصر می داند چرا که با اعلام اینکه قیمت مرغ در حال افزایش است همه شروع به خرید می کنند. ولی همین که اعلام شود دو هزار تومان ارزان شده خرید متوقف می شود.این جو روانی که در جامعه حاکم شده است به ایجاد چالش کمک می کند.

نهاده ها تامین نشده است

اشرفی اعلام می کند: متاسفانه ما نتوانسته ایم نهاده های مورد نیاز استان را در سامانه بازارگاه تامین کنیم.از مهر ماه تاکنون از کل آن چه باید برای طیور تامین می شد بر اساس سامانه ی بازار گاه فقط۶۰ درصد سویا و ۵۰ درصد ذرت تامین کردیم. سرجمع تخصیصی که برای جوجه ریزی به ما دادند فقط ۵ هزار و ۹۰۰ تن بوده در حالی که ۱۲ هزار تن نیاز بوده است. علاوه بر این سویا حدود ۶ هزار تن نیاز بوده است ولی حدود ۳ هزارتن داده شده است.

ضعف نظارت ها

دادستان استان که مدتی است وارد ماجرای مرغ و قیمت آن شده است بعد از شنیدن درد و دل های مرغداران و سخنان مسئولان جهادکشاورزی می گوید: به نظر من تمام این دغدغه ها به خاطر عدم وجود نظارت هاست. هر کسی هر کاری دلش می خواهد در سایه ی نبود نظارت ها انجام می دهد. به عنوان مثال همین بحث ارز ۴۲۰۰ تومانی که با آن ذرت وارد شده باید نطارتی وجود داشته باشد که این دان ها به دست تولید کننده رسیده است یا خیر. حجت الاسلام والمسلمین سنائی تاکید می کند: چرا به خوبی توزیع نشده است؟به هر حال به ما نیز خبرهایی می رسد که توزیع نیز ایراد دارد. وی ادامه می دهد: فرض کنید این نهاده به دست تولید کننده رسیده چه نظارتی وجود دارد که او به راستی مرغ را تولید کرده است؟ در بررسی ها این یافته ها را داشته ایم که بسیاری از مرغ ها بدون فاکتور از استان خارج می شود. این طور گزارش شده که در این زمینه نیز نظارت خوبی انجام نمی شود. وی می افزاید: ما به دنبال تضعیف تولید کننده نیستیم . باید تولید برای تولید کننده نیز به صرفه باشد. دولت برای این استان سه و نیم درصد سوبسید می دهد. نظر من این است که برای حل این مشکل باید نظارت شفاف و دقیقی در همه ی بخش ها انجام شود.
حجت الاسلام نسائی تاکید می کند: باید مشخص شود که از ابتدای امسال چه افرادی نهاده ی ۴۲۰۰ تومانی تحویل گرفتند و چه تولیدی داشته اند. این کشور متعلق به همه است . ما به دنبال مچ گیری نیستیم. ما اعلام آمادگی کردیم که برای همه ی بخش ها به کمک اجرای سیاست ها آماده ایم. دادستان تاکید می کند: نظر من این بوده که مرغ ۳۶ هزار تومن بسیار ناعادلانه است. باید این رقم کاهش پیدا کند. و ما در سیستم قضایی کمک کنیم تا روند کاهشی پیدا کند.بر اساس رصدی که ما داشته ایم مرغ زنده ۱۶ هزار تومان خوب است. وی یادآور شد: پیگیری هایی برای نظارت بیشتر بر دریافت و تحویل نهاده در استان خواهیم داشت تا بدانیم تولید کننده ای که نهاده ی دولتی دریافت کرده چه تولید داشته و البته کمک خواهیم کرد تا مشکلات در این زمینه کاهش پیدا کند.

مشکل از ارز دو نرخی است

مدیرعامل شرکت فروزان بیرجند نیز در این جلسه تنها خواستار یک موضوع شد. رضا فروزانفر می گوید: مرغ بر اساس هزینه های تولید گران نیست. فقط کافی است نهاده ها را آزاد کنند. تمام مشکلات رفع می شود. وی ادعا می کند تعداد کشتارگاه ها در استان کم نیست. و کشتارگاه فروزانفر توانایی کشتار تا دو برابر میزان فعلی را دارد. اما درباره ی قیمت ۱۶ هزار تومان مرغ زنده بر اساس تمام گزینه های تولید قیمت ۱۹ هزار تومان را منصفانه تر می داند. رئیس اتحادیه مواد پروتئینی نیز با بیان مشکلاتی که برای فروشندگان وجود دارد طرح یکپارچگی قیمت را مطرح میکند. اما با توجه به مخالفت صریح معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد، این نظر مورد تایید قرار نمی گیرد.
در پایان این نشست این طور به نظر می رسد با روندی که در بحث نهاده ها شروع شده است بازار تقلب و تخلف این قدر پر رنگ شده است که به راستی نمی توان جز با یک نرخی کردن قیمت ارز چاره ی دیگری برای آن اندیشید. چرا که ورود نهاده با قیمت آزاد در بازار و نیز رسیدن نهاده به دست مرغدار از طریق سامانه ی بازارگاه یک بازی دو سر سوخت است. چون نه در دربازارگاه به میزان نیاز نهاده توزیع می شود. نه مافیای نهاده از توزیع این محصول با قیمت های نجومی سیر می شود…