نسرین کاری – بسیاری از محققان و نویسندگان معتقدند تاریخ شروع صنایع دستی در منطقه قهستان حداقل به هزار سال قبل بر می گردد. مردم این منطقه اغلب به کار کشاورزی در اطراف قنوات وچشمه ها مشغول بوده ودر کنار این مشاغل به تولید صنایع دستی از قبیل بافندگی پارچه، قالیبافی، گلیم بافی، سبدبافی و سفالگری می پرداخته اند. خالی از لطف نیست که بدانیم مَقدَسی از مورخین سده های قبل، در کتاب اَحسَنُ التَّقاسیم می نویسد: از قوهستان پوشاک هایی مانند نیشابوری سفید و فرش و جانماز و مانند آن صادر می شود . حتی جالب است بدانید در کتاب اشکال العالم جِیهانی متعلق به نیمه سده چهارم هجری آمده است: در ولایت قهستان کرباس های نیکو و پلاس های خوب و زیلوها مانند جَهرُمی می بافند و بیشتر در تون ( فردوس) می باشد و از آنجا به نیشابور و دیگر ولایات می برند. ناصر خسرو قبادیانی نیز از چهارصد کارگاه زیلوبافی در شهر بزرگ تون نام برده است . این مطالب و مطالبی از این دست، بیانگر تاریخ کهن این رشته از دست بافته های بومی جنوب خراسان بزرگ می باشد که شروع آن حداقل به هزار سال قبل بر می گردد. به این نکته ی مهم توجه ویژه داشته باشیم که صنایع دستی علاوه بر اشتغال زایی، معرف فرهنگ و سنت های بومی استان ما برای سایر مناطق کشور و حتی جهان است، و تداوم این مهم، جز با حمایت از تولید کنندگان صنایع دستی و دلگرمی آنها به فردای بازار کارشان میسر نمی شود. مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی چندی پیش از ایجاد 760 اشتغال در سال گذشته در حوزه صنایع‌دستی خبر داده بود و تأکید کرده بود که صنایع‌دستی رتبه سوم اشتغال در استان را کسب کرده است. با نگاهی به شرایط موجود، به این مهم واقف می شویم که فارغ از تعداد زیاد اشتغال در حرفه های مرتبط با دست بافته ها، این هنر هزارساله همچنان در استان ما مظلوم واقع شده است ، تا جایی که اکثر فعالان حوزه صنایع دستی از گران بودن مواد اولیه گلایه مند هستند. بر اساس اطلاعات موجود، فعالیت عمده‌ایی که خانم‌های خراسان جنوبی در آن مشغول هستند پارچه بافی است. اکنون بیش از ۴ هزار بانوی خراسان جنوبی در خانه های خود مشغول به کار هستند، هرچند برای آنها هم باز چالش بزرگی پیش رو است و آن هم اینکه قیمت نخ به صورت تصاعدی بالا می رود و به زحمات و تلاش های جریان کار توجهی نمی‌شود. اما مشکل مهم و اساسی دیگری که فعالان حوزه صنایع دستی با آن دست و پنجه نرم می کنند وجود واسطه هاست. واسطه ها باعث می شوند یک محصول به قیمت اصلی از تولید کنندگان خریده نشود و گاه حتی مجبورند هنر دستان خود را به قیمت ارزانی به واسطه ها برای فروش بسپارند. اگر مسئولین و مدیران مرتبط با حوزه صنایع دستی و تجارت و صادرات در استان به اهمیت موضوع تولید و ایجاد بازارهای مناسب برای عرضه، صادرات و فروش صنایع دستی اعتقاد داشته باشند، این مطالبه ی جدی را می توان مطرح کرد که چرا به جای خرید هدیه با برند(ویژند) خارجی، از محصولات و کالاهای داخلی خودمان خریداری نکنیم؟ صنایع دستی خراسان جنوبی از محصولاتی است که دستگاههای اجرایی، متولیان امر و مدیران و شرکت های دولتی و خصوصی می توانند به عنوان یک هدیه فاخر و شیک از آن ها برای مدعوین جلسات و میهمانان داخلی و خارجی خود، تهیه و هدیه کنند. حتی معرفی صنایع دستی بومی به اطرافیان یا تبلیغ آن از طریق سایت ها و فضای شبکه های اجتماعی، می تواند تاثیر چشمگیری در رونق تولید وبازار فروش صنایع دستی استان و حمایت از تولیدکنندگان کارگاهی و خانگی داشته باشد. امیدواریم مسئولان دلسوز با نظارت جدی بر بازار و مدیریت مجاری تهیه و عرضه مواد اولیه، راهکاری برای جلوگیری از زوال صنایع دستی ارائه و اجرایی نمایند.