میرکلانی -اجلاس توسعه همکاری‌های مشترک ایران و افغانستان که اخیراً در استان خراسان جنوبی برگزار شد، فرصتی مهم برای تقویت روابط اقتصادی، تجاری و فرهنگی میان دو کشور همسایه فراهم آورد. استان خراسان جنوبی به‌ویژه به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، به عنوان دروازه اصلی ارتباط تجاری ایران با افغانستان نقش کلیدی ایفا می‌کند. در این میان، طرف افغان نیز با توجه به ظرفیت‌های اقتصادی و موقعیت استراتژیک خود، خواهان توسعه همکاری‌های بیشتر و برطرف شدن موانع موجود برای بهبود روند صادرات و تجارت است. یکی از مطالبات اصلی طرف افغان در این اجلاس، رفع موانع گمرکی و اداری است که باعث کندی و افزایش هزینه‌ها در فرایند صادرات کالاها می‌شود. کامیون‌ها و محموله‌های تجاری اغلب با تأخیرهای طولانی در مرزها مواجه هستند که این موضوع باعث افزایش هزینه‌های حمل و کاهش جذابیت بازار ایران برای صادرکنندگان افغان شده است. تسهیل این فرایندها و ایجاد سازوکارهای مشترک برای تسریع ترخیص کالاها، می‌تواند گام مهمی در افزایش حجم تجارت دو کشور باشد. علاوه بر موانع گمرکی، طرف افغان خواستار ایجاد فضای تجاری عادلانه و متقابل است. در حالی که صادرات ایران به افغانستان از نظر ارزشی بسیار بالاتر از واردات کالای افغان است، ایجاد توازن تجاری برای پایداری همکاری‌ها ضروری به نظر می‌رسد. به همین دلیل، افغانستان تمایل دارد زمینه‌هایی برای افزایش صادرات محصولات کشاورزی و صنعتی خود به ایران فراهم شود و با ارتقای کیفیت و استانداردهای کالاهایش، حضور پررنگ‌تری در بازار ایران داشته باشد. مسئله امنیت پایدار در مناطق مرزی نیز از دیگر دغدغه‌های مطرح شده است. طرف افغان بر این باور است که ثبات و امنیت مستمر در مناطق مرزی پیش‌شرط لازم برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی و تجاری است. از این رو، همکاری دو کشور در ایجاد امنیت و مقابله با تهدیدات مرزی، می‌تواند زمینه‌ساز رشد تجارت و جذب سرمایه‌گذاری‌های مشترک شود.در پاسخ به این مطالبات، پیشنهاد می‌شود که دو کشور با تشکیل کمیته‌های مشترک تخصصی، بر تسهیل فرایندهای گمرکی و کاهش موانع اداری تمرکز کنند. این کمیته‌ها می‌توانند ضمن نظارت مستمر بر اجرای قوانین و مقررات، راهکارهایی عملیاتی برای کاهش زمان توقف کامیون‌ها و تسریع در ترخیص کالاها ارائه دهند. همچنین ایجاد سامانه‌های دیجیتال مشترک برای رصد و مدیریت حمل و نقل مرزی، شفافیت و کارایی را افزایش خواهد داد.از سوی دیگر، برای ارتقای توازن تجاری، پیشنهاد می‌شود برنامه‌های مشترک حمایت از تولیدکنندگان و صادرکنندگان افغان اجرا شود. این برنامه‌ها می‌توانند شامل انتقال دانش فنی، بهبود استانداردهای تولید، تسهیل دسترسی به بازارهای ایرانی و حمایت‌های مالی و اعتباری باشند. برگزاری نمایشگاه‌ها و بازارچه‌های تخصصی در ایران برای معرفی کالاهای افغانستانی، گامی موثر در جهت ارتقای صادرات این کشور خواهد بود. به منظور افزایش امنیت در مناطق مرزی، همکاری‌های مشترک امنیتی و اقتصادی باید توسعه یابد. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مرزی و ارتقای امکانات رفاهی برای مرزنشینان، نقش مهمی در حفظ ثبات و توسعه پایدار منطقه دارد.از نظر آموزشی و فرهنگی نیز، افزایش تبادل دانشجویان و کارآفرینان افغان با حمایت و همراهی استان خراسان جنوبی می‌تواند ظرفیت‌های انسانی دو کشور را تقویت کند. توسعه دوره‌های آموزشی تخصصی و کارگاه‌های فنی-مهارتی با هدف افزایش توانمندی‌های بومی، زمینه‌ساز اشتغال‌زایی و رشد اقتصادی مشترک خواهد بود.در نهایت، همکاری همه‌جانبه و همدلی بین دولت‌ها، بخش خصوصی و مردم دو کشور، کلید اصلی موفقیت در تحقق این مطالبات و تحقق توسعه پایدار روابط اقتصادی است. با برنامه‌ریزی دقیق و تعهد به اجرای عملیاتی، می‌توان امیدوار بود که اجلاس‌ها و نشست‌های مشترک به گام‌های ملموس و پایدار برای ارتقای سطح همکاری‌ها تبدیل شوند و خراسان جنوبی به دروازه طلایی روابط ایران و افغانستان بدل گردد.