کاری – ثروت های یک منطقه، همیشه معادن و گنجینه و دفینه هایش نیستند، گاهی این ثروت ها، در ترازی بسیار بسیار بالاتر، جزئی از جغرافیای ابدی و هویت اقلیمی و تاریخی منطقه هم هستند. اما در برهه هایی ، به دلیل برخی کم کاری ها، سهل انگاری ها و بی توجهی ها، شرایطی پیش می آید که صدای بلند آژیر خطر برای از دست دادن این ثروت های خدادادی شروع به نواختن می کند!یکی از همین روزها شاید شما هم شنیدید که همزمان با ۲۷ تیر و سالروز ثبت کویر لوت در فهرست جهانی یونسکو، حمیدرضا ناصری، رییس مرکز تحقیقات بین‌المللی بیابان دانشگاه تهران، از تخریب اکوسیستم بیابان لوت به‌علت تراکم گردشگر و افزایش بی‌برنامه آفرودها (بیراهه‌نوردی) صحبت کرده و نسبت به خارج شدن این میراث جهانی از لیست سازمان ملل متحد، هشدار داده بود؛ این هشدار در حالیست که کویر لوت از مهمترین جاذبه های گردشگری سه استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان است که علاوه بر جذب سالانه هزاران نفر گردشگر ، برای استان ما که از نظر صنعتی و کشاورزی چندان پیشرو نیستیم و به عنوان استانی کمتر توسعه یافته مطرح شده ایم، می تواند یک منبع اصلی برای توسعه استان و ارز آوری ویژه باشد. از ویژگی های منحصر به فرد بیابان لوت در استان خراسان جنوبی که ۱۰ درصد مساحت ایران را در بر گرفته و از این مقدار، ۷۰ درصد مساحتش در استان کرمان و ۳۰ درصدش در استان خراسان جنوبی و استان سیستان و بلوچستان قرار دارد، وجود بلندترین تپه های ماسه ای (ریگ یلان) است. به جز این مورد پوشش گیاهی و جانوری ارزشمند، کلوت ها (یاردانگ ها)، نبکاها، رودخانه شور، گندم بریان، هامادا( دشت ریگی) از جاذبه های شگفت انگیز بیابان لوت هستند. کویر ، آن هم در استانی که دریا ندارد، یک جاذبه کم نظیر به شمار می رود و لذا به نظر می رسد زمان آن فرا رسیده که توجه به این مهم، از ضروریات و اولویت های تصمیم گیری و اعلام نظر مسئولان استان قرار گیرد؛ چرا که لوت به دلیل برخورداری از پدیده‌های طبیعی منحصر ‌به ‌فرد، به عنوان یکی از عجایب هفتگانه طبیعی ایران شناخته می‌شود و جالب تر اینکه آثار باستانی کویر لوت منحصر به همین منطقه نمی‌شود و در شهرهای مختلف حوزه کویر لوت یعنی سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و کرمان، محوطه و گورستان‌های دوره مس سنگی و دژ‌های تاریخی به همراه قنات‌های زیبا و دیدنی در آن وجود دارد. حتی گونه‌های جانوری منحصر به فردی از جمله انواع مار و پرندگان لاشه‌خوار، جرد، پامسواکی، روباه و گربه شنی و انواع آگاما، پرندگان و حشرات مختلفی را می توان در اکوسیستم کویری مشاهده کرد. اما یک واقعیت تلخ را هم نباید از چشم دور داشت و آن هم اینکه در سالهای اخیر به دلیل استقبال گردشگران داخلی و خارجی از آفرود سواری، و حضور بی حساب و کتاب و مداوم برخی تورهای ایرانگردی و جهانگردی، این اثر طبیعی که ثبت یونسکو نیز شده ، آسیب فراوانی دیده است. تشدید پدیده گرد و غبار، تخریب پوشش گیاهی، فشردگی خاک و ایجاد ناامنی برای حیات وحش از جمله تبعاتی است که آفرودسواری خارج از ظرفیت، به همراه دارد. اما اتفاق ناگوار دیگری هم در چند سال گذشته روی داده است که شنیدن آن خالی از لطف نیست: «جاده‌ای که از میان کویر لوت می‌گذشت تخریب شده است و حالا قصد دارند جاده‌ جدیدی در این کویر احداث کنند که گفته می‌شود، کلوت‌های عظیم این بیابان را تهدید می‌کند.» هرچند تا این لحظه پایگاه میراث جهانی کویر لوت با احداث این جاده مخالفت کرده است اما تلاش‌ها برای انجام آن هنوز متوقف نمانده و این خطر وجود دارد که با کمال تأسف کویر لوت،‌ از فهرست میراث جهانی یونسکو خارج شود! یک حقیقت تلخ همواره برای کشور ما وجود داشته که بدون تعارف باید آن را بپذیریم و آن هم اینکه، سازمانهای فرهنگی، تاریخی و هنری دنیا برای ثبت یا ازثبت خارج کردن آثار و رویدادها، نه تنها با کسی شوخی ندارند یا اهل مسامحه نیستند بلکه به صورت ویژه در خصوص کشورهایی مثل ما که سابقه ی سهل انگاری در موارد مشابه را داشته ایم، به شدت به کوچک ترین تغییرات و اقدامات حساس هستند و در تصمیم هایشان به سرعت تجدید نظر می کنند. چاره کار چیست؟ اول اینکه هرچند مسئولین میراث فرهنگی و محیط زیست استان دلسوز و پای کار بوده و هستند اما برای جلوگیری از افزایش تخریب ها در کویر ، باید عزمی در مسئولین دیگر استان هم ایجاد کنیم. این، کار رسانه هاست. دوم اینکه حل این مشکل را باید فرایندی دید. بخشی از این فرایند، استانهای دیگری هستند که در حاشیه کویر لوت حضور دارند و بالتبع، هم ذی نفع و هم ذی ضرر هستند. سوم اینکه باید از ظرفیت سمن های محیط زیستی، فرهنگی و تاریخی و ورزشی و حتی خود دفاتر و تورهای ایرانگردی و جهانگردی کمک گرفت. چهارم، ارائه گزارش های مستند نوبه ای از جلوگیری از تخریب ها به یونسکو برای رفع ذهنیت های ایجاد شده در کارشناسان این سازمان به همراه عملکردهای واقعی و سریع و به موقع و جلوگیری قانونی و قاطع قضایی از هرگونه اجری طرح های تخریب گرانه در کویر است.سخن آخر اینکه اجازه ندهیم سهل انگاری امروز ما در فردای تاریخ ثبت شود و خجالتی ابدی برای ناتوانی در حفظ یک امانت و میراث جهانی و تاریخی برایمان باقی بماند.(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق 09155665782 اعلام یا ارسال بفرمایید)