رمضانی – وقتی مالیات‌ها مسیر توسعه را نشان می‌دهند، شفافیت و اعتماد عمومی جان تازه‌ای می‌گیرد. طرح “نشان‌دار کردن مالیات” با هدف تخصیص مستقیم درآمدها به پروژه‌های راه و شهرسازی، می‌خواهد بودجه را هدفمند کند، نابرابری‌ها را کاهش دهد و زیرساخت‌ها را با مشارکت مردم به حرکت درآورد.در شرایطی که بودجه‌های عمرانی با محدودیت روبه‌رو هستند، طرح “نشان‌دار کردن مالیات” می‌تواند راهی نو برای توسعه زیرساخت‌های راه و شهرسازی باشد. این طرح با هدف تخصیص مستقیم مالیات به پروژه‌ها، شفاف‌سازی مالی، کاهش نابرابری منطقه‌ای و جلب اعتماد عمومی طراحی شده و به گفته مهندس مودی، مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی، می‌تواند تحولی پایدار در تأمین مالی زیرساخت‌ها ایجاد کند.میر محمد مودی، مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی، با اشاره به ضرورت طراحی یک سیستم مالیاتی هدفمند برای پروژه‌های راه و شهرسازی اظهار داشت: برای آنکه درآمدهای مالیاتی مستقیماً به پروژه‌های زیرساختی تخصیص یابد، پیشنهاد می‌شود که بودجه به‌صورت قانونی در صندوقی مانند صندوق حمل‌ونقل نگهداری شود و از انتقال آن به خزانه عمومی جلوگیری گردد، مگر در مواردی که اهداف تعریف‌شده‌ای وجود داشته باشد.
وی افزود: برای سنجش اثربخشی این تخصیص، باید شاخص‌های دقیق ورودی، خروجی و نتیجه تعریف شود؛ به‌عنوان مثال، ورودی می‌تواند شامل مبلغ درآمد نشان‌دار شده و نسبت تحقق آن به پیش‌بینی باشد. خروجی‌ها شامل کیلومتر راه ساخته یا ترمیم‌شده، تعداد پل‌های احداث یا تعمیرشده و مترمربع پیاده‌راه شهری خواهد بود که در نهایت، نتایج ملموس مانند کاهش میانگین زمان سفر، کاهش نرخ تصادفات، افزایش دسترسی خانوارها به مراکز خدماتی و رشد اتصال بازارها باید مورد ارزیابی قرار گیرد.
نظارت عمومی و شفافیت؛
کلید اعتمادسازی
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی با تأکید بر اهمیت نظارت عمومی در این فرآیند، تصریح کرد: درآمدهای حاصل از مالیات باید به‌صورت شفاف اطلاع‌رسانی شود؛ همچنین پروژه‌های فعال، تصاویر پیشرفت و شاخص‌های کلیدی باید برای عموم قابل دسترسی باشد که قفل کردن بودجه و واریز آن به حساب خاص، همراه با گزارش‌های مستمر در مجامع عمومی، می‌تواند نقش مهمی در جلب اعتماد عمومی ایفا کند.
راهکارهای نوآورانه برای تأمین مالی
مودی در ادامه با اشاره به راهکارهای نوآورانه برای کاهش وابستگی به بودجه عمومی، توضیح داد: انتشار اوراق تأمین مالی برای پروژه‌های بزرگ مانند راه‌های ملی یا پل‌ها، با بازپرداخت از درآمدهای نشان‌دار، یکی از روش‌های مؤثر در این زمینه است؛ همچنین افزایش مالیات یا عوارض بر توسعه‌هایی که به‌واسطه اجرای پروژه‌های زیرساختی ارزش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را افزایش می‌دهند، می‌تواند منبع درآمدی جدیدی باشد.وی ادامه داد: برای مثال، تولیدکنندگان خدمات و کالاهایی که پس از اجرای پروژه‌های زیرساختی با افزایش ارزش افزوده مواجه می‌شوند، می‌توانند مشمول مالیات‌های هدفمند شوند که این رویکرد نه‌تنها عدالت مالیاتی را تقویت می‌کند، بلکه به تأمین مالی پایدار پروژه‌ها نیز کمک خواهد کرد.
فرصت‌ها و چالش‌های توسعه پایدار
مهندس مودی در بخش دیگری از سخنان خود به فرصت‌ها و چالش‌های استفاده از نشان‌دار کردن مالیات در توسعه پایدار شهری و روستایی پرداخت و گفت: از مهم‌ترین فرصت‌ها می‌توان به تأمین منابع پایدار برای نگهداری و توسعه زیرساخت‌ها و ایجاد انگیزه برای مدیریت تقاضا اشاره کرد؛ برای مثال، هزینه حمل‌ونقل می‌تواند ابزاری برای کاهش ترافیک و بهبود کیفیت زندگی باشد.
وی در عین حال هشدار داد: قفل شدن منابع مالیاتی ممکن است انعطاف‌پذیری بودجه را کاهش دهد و در مواقع بحران، دولت را با محدودیت‌هایی مواجه سازد؛ همچنین ریسک ناکافی بودن درآمد و نابرابری در جذب منابع بین شهرهای بزرگ و مناطق محروم از جمله چالش‌های جدی این طرح است.به گفته مودی، راه‌حل‌هایی مانند ترکیب درآمدهای نشان‌دار با دیگر قواعد تأمین مالی پروژه‌ها می‌تواند به تعدیل این چالش‌ها کمک کند.
کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی با اشاره به نقش نشان‌دار کردن مالیات در کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای گفت: تخصیص
منابع باید مبتنی بر نیاز و محرومیت باشد که برای مثال، می‌توان سهمی ثابت از صندوق نشان‌دار را به مناطق محروم اختصاص داد و پروژه‌های حیاتی را با اولویت اجرا کرد.وی افزود: همچنین تخصیص بخشی از بودجه برای آموزش پیمانکاران محلی و ایجاد اشتغال منطقه‌ای می‌تواند به توسعه متوازن کمک کند و ظرفیت‌های بومی را در مسیر توسعه زیرساختی فعال سازد.مودی با اشاره به اهمیت اطلاع‌رسانی عمومی برای جلب حمایت مردمی، اظهار کرد: یکی از بهترین روش‌ها برای آموزش عمومی، استفاده از پیام‌های ساده و شفاف است؛ برای مثال، می‌توان با جملات کوتاه، اینفوگرافیک و مثال‌های محلی توضیح داد که این مالیات برای چه هزینه می‌شود، چه مزایایی دارد و چگونه می‌توان روند اجرای آن را مشاهده کرد. وی ادامه داد: صدور رسیدهای مالیاتی با برچسب مشخص که در آن عنوان شود چه مقدار از مبلغ پرداختی به صندوق راه و شهرسازی اختصاص می‌یابد، می‌تواند تأثیر زیادی در شفاف‌سازی و جلب اعتماد عمومی داشته باشد.به گفته مودی، گزارش‌های تصویری سالانه، خلاصه‌های سه‌ماهه به زبان ساده، معرفی پروژه‌های موفق، اجرای پروژه‌های کوچک و قابل‌مشاهده در محله‌ها، استفاده از رسانه‌های مجازی، شبکه‌های اجتماعی، رادیو محلی و ظرفیت‌های آموزشی مدارس و دانشگاه‌ها از جمله ابزارهای مؤثر در این مسیر هستند.
در مجموع، طرح نشان‌دار کردن مالیات برای پروژه‌های راه و شهرسازی، اگر با طراحی دقیق، نظارت شفاف، مشارکت عمومی و اطلاع‌رسانی مؤثر همراه باشد، می‌تواند به عنوان یک ابزار قدرتمند در توسعه زیرساخت‌های کشور، کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان ایفای نقش کند.
