مهدی آبادی – در چند روز گذشته، سخنانی از سوی مسئولان ارشد دولت درباره وضعیت مصرف بنزین و نامناسب بودن قیمت آن در رسانه های کشور و استان مطرح شده است. به گفته بسیاری از کارشناسان این مطالب زمینه ساز افزایش قیمت بنزین در سال آینده خواهد بود، هرچند که سخنگوی محترم دولت آن را رد کرده است اما وضعیت قیمت بنزین یک معادله چند مجهولی برای شهروندان شده است و گذشته نیز نشان داده تصمیم اشتباه می تواند خسارت های بزرگی با ابعاد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در کشور داشته باشد. اما بهرحال اکنون در کشور دو نوع دیدگاه به ثبت رسیده است. عده ای از تحلیگران و به ویژه مسئولان ارشد دولت با جمله قیمت بزنین ارزان است، می گویند که ایران با دلار 50هزار تومانی بنزین را می‌خرد و از ضرورت افزایش قیمت بنزین دفاع می‌کنند. در نقطه مقابل، برخی دیگر از تحلیلگران هم هستند که معتقدند، وقتی قیمت خودرو در ایران حداقل 5برابر نرخ جهانی است و خودروهای پرمصرف و غیراستاندارد در خیابان‌های ایران جولان می‌دهند، نباید چماق گرانی بنزین را مدام بر سر مردم کوبید. نخستین سوالی که ایجاد می شود، آن است که آیا اصلا در ایران بنزین گران است؟ قیمت بنزین آزاد ایران معادل ۳ هزار تومان و برابر با حدود ۵ تا ۶ سنت است و اگر قیمت جهانی بنزین حدود ۱.۳ دلار بدانیم، قیمت بنزین در کشور ارزان است اما از سویی دیگر قیمت و کیفیت خودرو و ساختار ضعیف حمل و نقل هزینه حمل و نقل در ایران را بیش از سایر نقاط جهان گران کرده است. لذا در این بخش بهره وری حمل و نقل تا حدود ۳ برابر ضعیف تر به نسبت برخی کشور های موفق در حمل و نقل است. پس در نتیجه می توانیم اگر چه بنزین ارزان تمام می شود اما با مصرف بالای سوخت وسائل نقلیه در کشورمی توانیم بگوییم که این قیمت تاحدودی منصفانه است . مردم انتظار دارند اگر قیمت نیاز به افزایش دارد، از آن طرف وسائل کم مصرف را جایگزین وسائل نقلیه موجود کنند تا برای آنها صرفه اقتصادی داشته باشد. به طور میانگین اتومبیل های ایرانی در هر 100 کیلومتر، 10 لیتر حداقل می سوزانند، درحالی که خودروهای به روز دنیا کمتر از 5 لیتر در هر 100 کیلومتر است. نکته بعدی که در موضوع سوخت مطرح می شود، اختصاص یارانه به صاحبان اتومبیل است. به دلیل استفاده بیشتر طبقات مرفه از بنزین به طور طبیعی سهم یارانه این طبقات بیشتر است. این تحلیگران معتقدند که باید یارانه بنزین به طور برابر به همه ایرانیان تعلق بگیرد اما نکته مغفول در این حوزه، تفاوت فاحش قیمت بنزین با کشورهای همسایه است که بخشی از یارانه از طریق قاچاق بنزین سهم گروه های قاچاقبر و برخی از گروه ها در کشور ها اطراف می شود. این وضعیت در مجموع لطمات گسترده ای به کشور و طبقات آسیب پذیر زده است. با این تفاصیل باید دانست که حل مشکل قیمت سوخت در کشور نیاز به اقدامات ریشه ای دارد. نگارنده می پذیرد که قیمت بنزین در ایران به نسبت به سایر کشورها ارزان است اما راه حل قطعی را افزایش قیمت سوخت و به ویژه در این شرایط اقتصادی نمی داند. به گفته کارشناسان اقتصادی در بلند مدت باید اصلاحات ساختاری در سایر بخش ها مثل کیفیت خودرو و حمل و نقل عمومی و رشد سطح معیشت خانواده آن هم به صورت پایدار باشیم ، وگرنه هر چند سال یک بار ناچاریم با یک ابربحران اقتصادی و اجتماعی مواجه شویم و دوباره با همین صحبت ها تکرار می شود. با این حال در میان مدت باید برای مسئله قاچاق تدابیر دیگری را نیز مد نظر داشت. باید با مدیریت مناسب در مرزها بخش بزرگی از خسارت و ناترازی بنزین را حل کرد. باید پیش از گذشته نسبت به سوختبران و قاچاقچیان سختگیری کرد و در مبادی اصلی مرزها، جلوی قاچاق این سرمایه ملی را گرفت. مهم ترین نکته در این مسئله اقناع جامعه است. فشارهای اقتصادی به طبقاتی از جامعه که آستانه معیشتی آن ها تاب تحمل این موضوع را ندارد موجب تلاطم های جدی خواهد شد و باید آنان را اقناع کرد. برای برخی از اقشار و همچنین تورم های سایر اقلام متاثر از افزایش قیمت باید چاره‌اندیشی اساسی کرد تا با حوادث سال 98 مواجه نشویم. بنابراین آگاهی بخشی، اطلاع رسانی شفاف و همراهی آحاد ملت در این مساله ملی ضرورت دارد تا جامعه نسبت به تدابیر حمایتی و حفاظتی نیز آگاه و اقناع شود. در میان مدت تغییر کیفیت خودروهای موجود در مصرف انرژی، توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی و در نهایت ثبات اقتصادی باید انجام بگیرد، تا این مسئله پیچیده بنزین به طور مسالمت آمیز در جامعه رفع گردد. (لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق 09155665782 اعلام یا ارسال بفرمایید)