کاری- چند سالی است که بیرجند به عنوان تمیزترین شهر ایران معرفی شده است، اما در سالهای گذشته آسیبهای اجتماعی از جمله معتادان متجاهر، متکدیان و کودکان کار چهره این شهر را نازیبا کرده است. اکنون که به روزهای پایانی سال نزدیک می شویم وجود کودکان کار در شهر بیرجند پسندیده نیست. کودکانی که همگی محصول نابسامانی‌های اقتصادی و بیکاری گسترده هستند، کودکان متکدی و کار حاصل فقر خانواده ها هستند که راهی کوچه و خیابان های شهر شده اند و حالا تصور می شود که با جمع آوری و ساماندهی آنها می توان چهره شهر را زیباتر کرد.
کودکانی که در سرمای سوزناک زمستان مشغول کار هستند
این روزها در حال عبور از برخی چهارراه‌های بیرجند، کودکانی را مشاهده می‌کنید که با فروش دستمال کاغذی و فروش جوراب در حال کسب درآمد هستند؛ کودکانی که با چند ساعت کار به کمترین درآمد قناعت دارند.کودکانی که هنگام شب در سرمای سوزناک زمستان مشغول کار هستند؛ کودکانی که باید شب را در رختخواب بگذرانند تا صبح زود شاداب سر کلاس باشند. چهارراه غفاری یکی این مسیرهای پر ازدحام و شلوغی است که ماشین‌ها در حال عبور و مرور هستند، سر صحبت را با یکی از کودکان کار با حدود ۱۳ سال سن باز می‌کنم.رضا که با خواهرش بر سر چهارراه مشغول فروش دستمال کاغذی است گفت: خانواده شلوغی دارم صبح ها به مدرسه می روم وعصرها پس از انجام تکالیف برای امرار معاش دستمال کاغذی می فروشم. این نوجوان که مدت دو سال در حال کار است، با ابراز اینکه معمولاً از فروش چند بسته دستمال کاغذی روزی نزدیک ۳۰۰ تومان درآمد دارم اضافه کرد: دوست ندارم این شغل را ادامه بدهم ولی علاقه دارم با ورود به دانشگاه، تحصیلات عالی داشته باشم و بتوانم به جامعه خدمت کنم.
بزرگترین آرزوی کودکان کار، خرید لباس عید
در خیابان معلم بیرجند بساط کرده است سؤال می‌کنم با درآمدت می‌خواهی چکار کنی، در جوابم گفت: نزدیک عید می‌خواهم با پول به دست آمده برای خودم لباس بخرم و بقیه در آمدم را پس‌انداز کنم.در خوش‌بینانه‌ترین حالت برای این کودک، درآمدی که از این راه به دست می‌آید باید گفت جوابگوی هزینه مدرسه و پوشاکش می‌شود؛ از او می پرسم مگر چقدر درآمد داری؟ می گوید: بستگی دارد در روزهای مختلف بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ فروش دارم، علی دوست دارد یک دست لباس نو برای عید امسال بخرد اگر بتواند برای خواهر کوچکترش هم یک دامن در نظر گرفته است؟ او هم خوشبختانه به مدرسه می رود و ارزو دارد بتواند لااقل دیپلمش را بگیرد!
در حال حاضر ۳۶ کودک کار در بیرجند شناسایی شده اند
مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی با بیان اینکه ۳۶ کودک کار شناسایی شده اند، ادامه داد: خوشبختانه نسبت گذشته تعداد آنها کاهش داشته است. شرفی با بیان اینکه کودکان زباله گرد فقط به زباله گردی و جمع آوری ضایعات مشغول هستند، عنوان کرد: کودکان کار به هر کاری از قبیل دستفروشی، گل فروشی، تکدیگری مشغول هستند.
وی با بیان اینکه بیشتر کودکان کار در رده سنی ٨ تا ١۵ سال هستند، ادامه داد: اکثر این کودکان با توجه به فرهنگ افاغنه که کودک می بایست از سنین کودکی کار کند، جز اتباع افغانستانی می باشند . مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی خاطر نشان کرد: بیشتر این کودکان جزء خانواده های کم درآمد، اقشار ضعیف جامعه که در تأمین هزینه های زندگی دچار مشکل می باشند، بوده و کودک با کار کردن به اقتصاد خانواده کمک می کنند.
از سال ۱۴۰۰ طرح توانمند سازی کودکان کار و خیابان اجرایی شد
وی با اشاره به اینکه در سالهای گذشته تعداد کودکان کار در خیابان بسیار زیاد بوده، است، ادامه داد: لیکن از سال ١۴٠٠ با اجرای طرح “ ارائه خدمات توانمندسازی به کودکان کار و خیابان و خانواده های آنان با اولویت کودکان شناسایی شده اند. مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی با اشاره به گشت زنی های شبانه تیم تخصصی مرکز حمایتی آموزشی کودک و خانواده مهرآفتاب با تحت نظارت اداره کل بهزیستی استان،خوشبختانه تعداد بسیار کمی از کودکان در شهر دیده می شوند، اضافه کرد: عمده ترین دلیل آن را می توان شرایط نامساعد و نابسامان اقتصادی و گرانیهای اخیر دانست . رفی عنوان کرد: با توجه به نزدیک شدن به ایام سال نو برای کاهش آسیبهای ناشی از حضور کودکان در خیابان در قدم اول افزایش گشتزنی درخیابان ها در دستور کار مرکز قرار داشته است.
ریشه یابی دقیق علت
حضور کودکان در خیابان و توانمندکردن خانواده های آنان
وی اظهار کرد: در قدمهای بعدی نیز می توان با تأکید بر ریشه یابی دقیق علت حضور کودکان در خیابان و توانمندکردن خانواده های آنان از طریق پرداخت وام اشتغال و یا سرمایه کار و همچنین تلاش برای بازگرداندن کودکان بازمانده از تحصیل به مدرسه و پر کردن اوقات فراغت کودکان از حخضور آنها در خیابان ها جلوگیری کرد.
مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی با بیان اینکه اداره کل بهزیستی استان اجرای موفق طرح “ گشت زنی های شبانه جهت شناسایی کودکان حاضر در خیابان ها و سر چهارراهها “ را مرهون همکاری و همراهی استانداری، دادگستری، شهرداری، اداره مهاجرت و گذرنامه استان و اداره امور اتباع و مهاجرین خارجی می باشد، ادامه داد: لیکن نیازمند همکاری سایر دستگاههای همکار در امر ساماندهی کودکان کار با توجه به وظایف تعریف شده مطابق قانون حمایت از اطفال و نوجوانان و آیین نامه ساماندهی کودکان خیابانی می باشد .
به کودکان کار و خیابان
کمک نکنید!
وی با بیان اینکه مهمترین چالش عدم اطلاع و آگاهی شهروندان در بحث کمک نکردن به کودکان کار می باشد، ادامه داد: چرا که کمک های نقدی به کودکان حضور در خیابانها باعث تشویق و ترغیب آنها جهت حضور بیشتر در خیابان و کسب درآمد می گردد. شرفی ادامه داد: از دیگر چالش های موجود می توان به همکاری کمرنگ برخی از دستگاههای همکار در امر ساماندهی کودکان کار، اعتبارات کم و ناکافی برای اجرای روند توانمندسازی برای هر کودک و خانواده وی می توان اشاره نکرد:
مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی با بیان اینکه همشهریان می توانند کمک های نقدی و غیرنقدی خود، که پرداخت مستقیم آن به کودکان کار موجب تشویق و افزایش حضورکودکان در خیابان میگردد، را به موسسه تحت نظارت این اداره کل که دارای مجوز مرکز حمایتی آموزشی کودک و خانواده می باشد، بسپارند، ادامه داد: با مدیریت صحیح کمک های مذکور، بتوان گاه مؤثری در راستای توانمندسازی کودکان کار و خانواده های آنان برداشت .
