کاری – از یک فضای محدود و سه دانش‌آموز و پنج همیار در سال ۱۳۹۴، تا بیش از ۲۴۶ کودک و نوجوان با استعداد در بیرجند. بنیاد کودک امروز در خراسان جنوبی نه فقط یک نهاد حمایتی، بلکه تکیه‌گاهی عاطفی و آموزشی برای کودکانی است که جای خالی پدر را با مهر همیاران پر کرده‌اند. تلاشی بی‌وقفه از سوی خیرین داخل و خارج کشور، برای آن‌که هیچ دانش‌آموز با استعدادی به‌خاطر فقر، از تحصیل باز نماند.
خشت اول را نیک‌اندیشان گذاشتند
بنیاد کودک بیرجند در سال ۱۳۹۴ به همت
گروهی از خیرین بومی راه‌اندازی شد. آن زمان، همه‌چیز با سه دانش‌آموز و پنج همیار آغاز گردید؛ دانش‌آموزانی که با وجود نبود
پدر و تنگنای اقتصادی، استعداد و انگیزه تحصیل
را در دل داشتند. اما این نهاد توانسته طی این
سال ها به پشتوانه بیش از ۱۷۰ همیار نیک اندیش تعداد 381 دانش آموز را تحت
بورسیه خود قرار دهد و هم اکنون ۲۴۶ دانش‌آموز با استعداد، تحت بورسیه تحصیلی
بنیاد کودک بیرجند قرار دارند.
فراتر از کمک مالی؛ احیای عزت و کرامت
اسماعیل اکبرپور، رئیس بنیاد کودک بیرجند،
در گفت‌وگو با خبرنگار «آوا» می‌گوید: مبنای پذیرش در این بنیاد، نداشتن سرپرست مؤثر و داشتن استعداد تحصیلی است. در واقع ما به دنبال احیای امید و کرامت در دل دانش‌آموزانی هستیم که مسیر موفقیت برای‌شان ناهموارتر است.
وی با بیان اینکه حمایت‌ها بدون هیچ‌گونه برچسب یا اعلام عمومی انجام می‌شود:، خاطر نشان می کند: کمک‌ها مستقیماً به حساب دانش‌آموز واریز می‌شود و حتی اطرافیان هم متوجه نمی‌شوند. وی با بیان اینکه حفظ عزت نفس بچه‌ها برای ما خط قرمز است، ادامه می دهد: آمارها نشان می‌دهد تاکنون بیش از ۶۰ نفر از دانش‌آموزان تحت حمایت این بنیاد، موفق به ورود به دانشگاه شده‌اند. از دانشجوی دکترا گرفته تا پزشکی و مهندسی. برخی هم‌اکنون دانشجوی دانشگاه‌های معتبر کشور هستند. اکبرپور با عنوان می کند: حمایت‌های بنیاد از کلاس اول ابتدایی تا پایان مقطع دکترا ادامه دارد، مشروط بر آن‌که دانش آموز حدنصاب معدل را حفظ کرده و شرایط مالی خانواده نیز تغییر محسوسی نداشته باشد.
از بیرجند تا قاین و چشم‌اندازی
به نهبندان ، درمیان ، طبس و فردوس
توسعه افقی بنیاد نیز آغاز شده و قاین به‌تازگی دومین شهر دارای نمایندگی بنیاد کودک در استان شده است. رئیس دفتر بیرجند امیدوار است به‌زودی در شهرهایی مثل طبس، نهبندان، فردوس و درمیان نیز دفاتری فعال شوند. او می گوید: ما تنها به یک فضای کوچک، یک تلفن، یک کامپیوتر و یک مددکار نیاز داریم. دانش‌آموزان بااستعداد زیادی در این مناطق هستند که سزاوار فرصت‌اند.
اکبر پور با اشاره به اینکه رشد بنیاد کودک بیرجند در کمتر از یک دهه، نمونه‌ای موفق از مشارکت مردمی در حوزه عدالت آموزشی است، ادامه می دهد: الگویی که می‌توان آن را در دیگر نقاط کم‌برخوردار کشور هم پیاده کرد. بنیادهایی از این جنس نه‌تنها سرمایه تحصیلی، بلکه سرمایه اجتماعی می‌سازند؛ سرمایه‌ای که به شکل یک پزشک، یک معلم، یا حتی یک خیّر دیگر، به جامعه بازمی‌گردد.
اکبرپور می‌گوید: به‌طور میانگین، هر دانش‌آموز یک میلیون تومان در ماه برای تأمین هزینه‌های تحصیلی از بنیاد کودک دریافت می‌کند. وی با اشاره به اینکه برخی خیرین ماهانه تنها ۵۰ هزار تومان پرداخت می‌کنند و برخی نیز حتی تا ۲۰ میلیون تومان برای چند دانش‌آموز، یادآور می شود: این تنوع در میزان پرداختی‌ها، از انعطاف بالای این مدل حمایتی حکایت دارد؛ مدلی که مردم را با هر توان مالی وارد زنجیره نیکوکاری می‌کند.
نظام نظارت منظم و حمایت تا دکترا
وی عنوان می کند: حمایت از دانش‌آموزان تا پایان تحصیل آن‌ها ادامه دارد، حتی اگر به مقطع دکترا برسند، به شرط آن‌که شرایط مالی خانواده و شرایط تحصیلی دانش آموز تغییر نکند. وی همچنین از بازرسی‌های دوره‌ای مددکاران می‌گوید: هر چهار ماه یک‌بار از خانه‌ها بازدید می‌کنیم. اگر پدر در زندان باشد، باید حکم قطعی سه سال به بالا داشته باشد و خانواده هم نباید مستمری یا دیه قابل‌توجهی دریافت کرده باشد. وی با اشاره به اینکه بنیاد کودک بیرجند تنها کمک‌هزینه تحصیلی نمی‌دهد بلکه بسته‌های معیشتی، درمانی، و حتی لوازم الکترونیکی برای آموزش آنلاین را هم تأمین می‌کند، اضافه می کند: تاکنون بیش از ۹ لپ‌تاپ، ۲۰ تبلت و چندین گوشی هوشمند با کمک خیرینی از آلمان، سوئیس، استرالیا و آمریکا در این نمایندگی به دانش‌آموزان اهدا شده است. اکبرپور با اشاره به برخی پرونده‌های خاص می‌گوید: برای عمل جراحی قرنیه مادر یکی از دانش‌آموزان ۲۵ میلیون و برای درمان تومور مغزی مادر دیگر دانش‌آموز ۷۵ میلیون تومان تأمین شد. لازم به ذکر است که بنیاد کودک با بیش از 40 نمایندگی ، امسال سی و یکمین سالگرد تاسیس خود را جشن گرفته و در سال 1403 موفق به کسب تندیس نیکوکاری بین تمام مؤسسات خیریه در سطح کشور شده است و بخاطر شفافیت مالی توانسته است از کمیسیون اقتصادی-اجتماعی سازمان ملل (Ecosoc) مقام مشورتی دریافت‌کند.
درخت آرزوها و کودکانی که رؤیا دارند
یکی از برنامه‌های خاص این نهاد « درخت آرزوها » است. جایی که دانش‌آموزان آرزوهای کوچک خود را مثل دوچرخه، اسکیت، میز تحریر و تخت خواب می‌نویسند و خیّرین آن را برآورده می‌کنند. وی با بیان اینکه سال گذشته تنها در بیرجند، بیش از ۶۰ میلیون تومان برای خرید این اقلام و تحقق آرزوهای کوچک دانش آموزان هزینه شد، خاطر نشان می کند: با همه موفقیت‌ها، دفتر بیرجند حالا با یک بحران جدی مواجه است. اکبرپور با نگرانی می‌گوید: تا پایان بهمن مهلت اجاره این مکان را داریم. اگر نتوانیم فضای جدیدی پیدا کنیم، خدمات‌رسانی به دانش‌آموزان مختل خواهد شد. گرچه نمایندگی ها تنها به یک فضای ساده با تلفن، کامپیوتر و مددکار نیاز دارند و مجوز از تهران صادر می‌شود، اما داشتن پایگاه ثابت و مناسب برای مراجعه خانواده‌ها حیاتی است.
آنچه بنیاد کودک را متمایز می‌کند، تنها کمک مالی نیست؛ بلکه ساختن یک آینده بهتر با حفظ کرامت انسانی است. اکبرپور می‌گوید: این مؤسسه، یک مؤسسه خیریه مردم‌نهاد، غیردولتی، غیرسیاسی، غیرانتفاعی، فرامذهبی و فرامرزی است که رویکردی کاملاً انسان‌دوستانه دارد و دانش‌آموزان زیادی داریم که اهل سنت، یا حتی مهاجر افغان هستند اما برای ما فقط انسان بودن مهم است. بسیار خوشحالیم که اعلام کنیم هم اکنون تعدادی از این دانش آموزان، معلم شده‌اند و داوطلبانه در کلاس های این نمایندگی به سایر دانش‌آموزان درس می‌دهند.
روند دقیق پذیرش؛ با بررسی
حساب بانکی و استعلام قضایی
خانم کاشف، مددکار بنیاد کودک بیرجند که ۹ سال سابقه همکاری با این نهاد را دارد، می‌گوید: برای پذیرش دانش‌آموز، ابتدا مدارک شناسایی، تحصیلی و مالی خانواده بررسی می‌شود. صورت حساب شش ماهه بانکی، استعلام از نهادهایی مثل بهزیستی و کمیته امداد، گواهی فوت یا طلاق‌نامه (در صورت نیاز)، و حتی گواهی عدم اعتیاد سرپرست خانواده از جمله مدارک الزامی است.او تأکید می‌کند: بعد از تأیید نهایی مدارک در تهران، حساب بانکی به نام دانش‌آموز در بانک ملی افتتاح می‌شود و اسم دانش آموز در سایت بنیاد کودک قرار گرفته و حمایت‌ها آغاز می‌گردددر پایان اکبرپور ضمن تقدیر از تمامی همیارانی که در این مدت از دانش آموزان موسسه حمایت کرده اند ، اعلام نمود، خیرین و نیک اندیشان می توانند به سایت بنیاد کودک مراجعه نموده و با حداقل 50 هزار تومان همیار دانش آموزان با استعداد کم برخوردار مؤسسه خیریه بنیاد کودک شوند.
