مهدی آبادی – سال‌هاست که معضل قاچاق سوخت و مشکلات فراوان پیش‌آمده ناشی از این پدیده دامن‌گیر خراسان جنوبی و سایر استان های مرزی شده است. با توجه هم مرز بودن خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان و کشور افغانستان عمده تردد خودروهای شوتی در محورهای مواصلاتی استان است که خسارت های مالی و جانی بسیاری به استان ما تحمیل کرده است. در واقع قاچاق سوخت به یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های اقتصادی، امنیتی و اجتماعی ایران تبدیل شده است. این مشکل که به ویژه در مناطق مرزی کشورمان شایع است، نه تنها به منابع مالی کشور آسیب می‌زند بلکه تأثیرات منفی زیادی بر امنیت مرزها، محیط زیست و رفاه عمومی دارد. رئیس جمهور نیز در هفته گذشته قاچاق روزانه میلیون ها لیتر سوخت را یک فاجعه و ناکارآمدی دانست و اظهار داشتند که برای بنده نه حتی به‌عنوان رئیس‌جمهور، بلکه به‌عنوان یک شهروند ایرانی نیز به هیچ‌وجه قابل قبول نیست که بگویند از چرخه‌ای که تولید و توزیع آن در دست خود ماست، روزانه بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون لیتر سوخت قاچاق می‌شود. همه ما از دلایل اصلی قاچاق سوخت با خبریم و خوب می دانیم که قاچاق اصلی سازمان یافته بوده و آنچه که در قالب شوتی ها در استان ما رخ می دهد عدد قابل توجه ای از این مشکل نیست اما باید پذیرفت هر چقدر کم باز هم تفاوت قیمت چشمگیر این سوخت در داخل کشور و کشورهای همسایه باعث شده که قاچاقچیان سوخت به راحتی با فروش سوخت در خارج از کشور سود کلانی به دست آورند. اما تا حالا از خودمان پرسیده ایم که قاچاق سوخت چه پیامدهای هولناکی برای اقتصاد کشورمان دارد؟ قاچاق سوخت تأثیرات منفی بسیاری بر اقتصاد ایران دارد. یکی از این تأثیرات، کاهش درآمدهای دولت است. دولت ایران به دلیل یارانه‌های پرداختی به سوخت، بخش شایان توجهی از درآمدهای خود را از دست می‌دهد. این موضوع می‌تواند به کاهش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و خدمات عمومی منجر شود. همچنین، قاچاق سوخت می‌تواند به افزایش بی‌کاری در برخی مناطق منجر شود؛ زیرا بسیاری از شغل‌ها به دلیل کاهش تقاضا برای سوخت داخلی تحت تأثیر قرار می‌گیرند. علاوه بر ضررهای اقتصادی برای کشور، بر منابع انرژی و تولید ملی نیز تأثیر می‌گذارد. بر اساس آمارهای رسمی، سالانه چند میلیارد دلار از درآمدهای نفتی کشور به دلیل قاچاق سوخت از دست می‌رود. این قاچاق ضربه سنگینی به اقتصاد کشور وارد کرده است. قاچاق سوخت تهدیدی جدی برای امنیت مرزهای ایران به شمار می‌رود. گروه‌های قاچاق سازمان‌یافته که از مسیرهای غیررسمی برای انتقال سوخت استفاده می‌کنند، به شدت بر امنیت مناطق مرزی تأثیر می‌گذارند. در برخی از مناطق مرزی، این گروه‌ها برای تسهیل قاچاق سوخت با گروه‌های مسلح درگیر می‌شوند و باعث افزایش تنش‌ها و تهدیدات امنیتی می‌شوند.طبق گفته مسئولین دولتی، بیشتر نیروگاه‌های کشور از سوخت فسیلی برای تولید برق استفاده می‌کنند که شامل گازوئیل و مازوت می شود که حجم گازوئیل بسیار بیشتر است. طی روزهای اخیر دولت تصمیم گرفت که به علت مشکلات زیستی، سوخت مازوت را در ۳ نیروگاه کاهش دهد و از آنجا که با مشکل گازوئیل مواجه بود، نتوانست برق لازم را تامین کند و موجب خاموشی‌های متعدد شد. علاوه بر تأثیرات اقتصادی، قاچاق سوخت پیامدهای اجتماعی نیز دارد. این فعالیت غیرقانونی می‌تواند به افزایش جرم و جنایت در مناطق مرزی نیز منجر شود. همچنین، قاچاق سوخت می‌تواند باعث تضعیف اعتماد عمومی به نهادهای دولتی و قانونی شود. در بسیاری از موارد، مردم به دلیل ناتوانی دولت در کنترل قاچاق سوخت، به این فعالیت‌ها روی می‌آورند و این موضوع می‌تواند به یک چرخه معیوب منجر شود. اگرچه اقدامات دولت برای مقابله با قاچاق سوخت در حال انجام است، اما کارشناسان معتقدند که موفقیت این اقدامات بستگی به کاهش شکاف قیمتی میان ایران و کشورهای همسایه، تقویت نظارت مرزی و همکاری‌های بین‌المللی دارد. به علاوه، اصلاحات اقتصادی در سیاست‌های یارانه‌ای و قیمت‌گذاری سوخت می‌تواند انگیزه‌های قاچاق را کاهش دهد. لازم است که دولت و نهادهای نظارتی با همکاری بیشتر و برنامه‌ریزی دقیق‌تری وارد عمل شوند تا این معضل را به طور مؤثر کنترل کنند. تنها با اصلاحات اقتصادی، تقویت نظارت‌ها و همکاری‌های بین‌المللی، می‌توان به کاهش قاچاق سوخت و برطرف کردن مشکلات ناشی از آن امیدوار بود. در حال حاضر کشور نیازمند اقدامات اساسی و سخت است و می طلبند همه دستگاه ها و سازمان های دولتی و غیر دولتی با همکاری یکدیگر، زمینه را برای اصلاحات ساختاری در اقتصاد کشور فراهم کنند . (لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق 09155665782 اعلام یا ارسال بفرمایید)