کاری – المان ها، نمادها و نشان های یک شهر هستند که در بسیاری موارد، می توانند تبلور فرهنگ، سنت ها، آیین، رسوم، آداب، خاطره ی مقاومت و سلحشوری، تاریخ، شهرت، و گذشته منطقه در قالب هنر باشند. از معرفی دستاوردها و داشته های یک شهر که بگذریم، المان ها می توانند هویت و ظرفیت ها و نیز آینده ی یک شهر را در قالب یک تجسم هنرمندانه، به رخ مخاطبین و بینندگان خود بکشند. در چنین شرایطی، سالهاست که شهر بیرجند نیز، با تاریخ و فرهنگی غنی، همواره در نوروز با نصب المان‌های شهری، به استقبال بهار رفته است. این المان‌ها نه فقط به زیباسازی شهر بیرجند کمک کرده اند، بلکه بازتابی از هویت فرهنگی و تاریخی منطقه نیز بوده اند. نگاهی با سوابق ذهنی ما نشان می دهد که در سال‌های گذشته، شهرداری بیرجند، با اقدام هایی مناسب و فراخوان های متعدد، به نصب المان‌های متعدد در سطح شهر مبادرت کرده است. برای مثال، در نوروز سال ۱۳۹۶، سی المان نوروزی با موضوع های بهار، نوروز، فرهنگ بومی و محیط زیست در نقاط مختلف شهر نصب شدند. بر اساس گفته های مسئولان وقت، این المان‌ها با هدف ترویج فرهنگ و هویت بومی و ایجاد فضایی شاد برای شهروندان و مسافران طراحی شده بودند. با این حال، در سال ۱۳۹۷، برخی از شهروندان از کیفیت و جذابیت المان‌های نوروزی ابراز نارضایتی می کردند. شهردار وقت بیرجند نیز اذعان کرد که المان‌های سال‌های گذشته به دلیل نداشتن ویژگی‌های مورد نظر، به شکل ضایعات در انبار شهرداری قرار گرفته‌اند؛ به گونه ای که از آنچه در رسانه ها آمد و از آنچه مردم بیان می کردند می شد به این واقعیت رسید که بازنگری در طراحی و اجرای المان‌های شهری، یک ضرورت جدی در آن مقطع بود. اما در سال‌های اخیر، شهرداری بیرجند با توجه به بازخوردهای مردمی، تلاش کرده است تا کیفیت و تنوع المان‌های نوروزی را بهبود بخشد. چنان که در نوروز ۱۴۰۲، سی و هشت المان نوروزی در شهر نصب شدند والبته با استقبال خوب شهروندان و مسافران نیز همراه بودند. در المان های سال 1403 اما خلاقیت های خوب و زیبای بیشتری به کار رفته بود؛ شبیه سازی باغ ایرانی بر اساس الگو و نماد یک باغ اصیل انجام شده و تمامی بخش های یک باغ ایرانی از جمله کوشک، باغچه ها و درختان و فضای سبز، آبنماها لحاظ شده بود، روستای ایرانی نیز با در نظر گرفتن بخش های مختلفی مانند باغ ها و مزارع، کوچه ها و کوچه باغ ها، و حتی قنات شبیه سازی شده بود. این بدیع سازی و نوآوری در طراحی و زحماتی که شورای شهر و مسئولین شهرداری کشیدند باعث شد بعد از یکسال، مسافران نوروزی در سال ۱۴۰۳ رضایتمندی بیشتری از المان های شهری بیرجند نسبت به سال 1402 داشته باشند. شهروندان و به ویژه گردشگران، گنبدی بودن منازل، طراحی حوضچه ی زیبا، جوی آب و باغ های روستایی را که در چشم هایشان جای خاصی باز کرده بودند مثال می آوردند و اظهار می داشتند که با دیدن این المان ها، بهانه ای برای گفتگوهای تاریخی و فرهنگی در خانواده ها ایجاد شده و هر بار، برای فرزندانشان از بیرجند قدیم صحبت کرده اند، آنها با حوصله گوش داده اند و لذت برده اند. هرچند جمع دیگری از شهروندان نیز با تأکید بر این نکته که المان ها نسبت به گذشته از درجه کیفی بهتری برخوردارند، اما این گلایه را هم داشتند که به طور هماهنگ و عادلانه در شمال و جنوب تقسیم نشده اند و بیشتر المان ها در مهرشهر نصب شده و در جنوب شهر، المان های کمتری به چشم می آید! از دیگر سو، برخی از شهروندان بیرجند هم بر این اعتقاد هستند که المان‌های نوروزی باید بازتاب‌دهنده فرهنگ و تاریخ منطقه بوده و از کیفیت و جذابیت بالایی برخوردار باشند. آن‌ها بر این باورند که استفاده از نمادهای بومی و تاریخی می‌تواند به افزایش حس تعلق و افتخار در میان مردم منجر شود.. نکته ی مهم اما این است که بیرجند با داشتن جاذبه‌های تاریخی مانند باغ اکبریه، قلعه بیرجند و عمارت رحیم‌آباد، و دهها ظرفیت هویت زای فرهنگی و هنری و تاریخی و زیستی دیگر، ظرفیت بالایی در بهره‌گیری از این نمادها در طراحی المان‌های شهری دارد. تجربیات گذشته نشان می‌دهد که توجه به کیفیت، طراحی مناسب و بهره‌گیری از نمادهای بومی می‌تواند تأثیر بسزایی در رضایت شهروندان و جذب گردشگران داشته باشد. امید است با ادامه این روند، شاهد ارتقای هرچه بیشتر المان‌های نوروزی در بیرجند ، رضایت شهروندان، جذب بیشتر گردشگران و الگوسازی از شهر بیرجند در سایر مناطق کشور به عنوان شهر المان های برتر باشیم. یادمان باشد مشارکت در ساختن شهری بهتر، وظیفه ی همه ی ماست. رسانه ها، هنرمندان، صاحبان ایده و نظر و از همه مهم تر، خود شهروندان عزیز بیرجندی می توانند با ارائه ی نظرها و طرهای بدیع و خلاقانه به شهرداری کمک کنند تا امسال، المان های شهری در بیرجند، نمادهای چشم نوازتری از هر سال باشند. (لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق 09155665782 اعلام یا ارسال بفرمایید)