مهدی آبادی- در هر جامعه‌ای، آمارهای حیاتی همچون آینه‌ای بی‌طرف، تحولات پنهان و تحرکات اجتماعی را نمایش می‌دهند. تولد، ازدواج، طلاق و مرگ، هر یک شاخص‌هایی هستند که آینده جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی سرزمین را رقم می‌زنند. انتشار آمارهای رسمی، نه‌تنها مسیر سیاست‌گذاری را برای متولیان هموار می‌کند، بلکه برای پژوهشگران، روزنامه‌نگاران و افکار عمومی فرصتی است برای شناخت دقیق‌تر روندهای زیرپوست جامعه و هشدار نسبت به چالش‌های احتمالی پیش‌رو. در روزهای اخیر، سازمان ثبت احوال کشور تازه‌ترین داده‌های خود از رویدادهای حیاتی سال ۱۴۰۳ را منتشر کرد؛ داده‌هایی که اگرچه در برخی زمینه‌ها نویدبخش کاهش آسیب‌های اجتماعی هستند، اما از سوی دیگر چالش‌هایی نو را پیش روی مدیران استانی و ملی قرار می‌دهند.
تصویر تازه‌ای از طلاق و ازدواج در استان
مقایسه روند طلاق طی چهار سال گذشته در خراسان
جنوبی نشان می‌دهد پس از یک دوره افزایش، بالاخره شاهد کاهش قابل‌توجه این آمار در سال ۱۴۰۳ هستیم. بر اساس داده‌های ثبت شده: سال ۱۴۰۰: ۱۴۷۷ طلاق ، سال ۱۴۰۱: ۱۴۶۶ طلاق ، سال ۱۴۰۲: ۱۴۸۸ طلاق ، سال ۱۴۰۳: ۱۴۳۱ طلاق رخ داده است . این کاهش، نشانه‌ای امیدوارکننده از توقف یا کند شدن آسیب‌های اجتماعی در استان است. البته خراسان جنوبی همچنان در مقایسه با بسیاری از استان‌های کشور، وضعیت بهتری دارد و طبق آخرین سالنامه آماری جمعیت، در سال ۱۴۰۲ در رتبه ۲۹ کشوری از نظر نرخ طلاق قرار داشته است؛ رتبه‌ای که بیانگر شرایط نسبتاً مناسب استان در مقایسه با سایر مناطق است. با وجود این روند دلگرم‌کننده در کاهش طلاق، باید توجه داشت که آمار ازدواج همچنان نزولی است و این رویداد مثبت می‌تواند با کاهش ازدواج، آثار مورد انتظار خود را از دست بدهد. بر اساس آمار رسمی، تعداد ازدواج‌های ثبت شده در استان خراسان جنوبی از ۶۸۷۵ مورد در سال ۱۴۰۰ به ۵۲۹۳ مورد در سال ۱۴۰۳ رسیده است؛ یعنی در فاصله سه سال، با کاهش حدود ۲۳ درصدی مواجه بوده‌ایم. همچنین بر اساس محاسبات ثبت احوال و داده‌های جمعیتی، نرخ رشد طبیعی جمعیت استان خراسان جنوبی در سال ۱۴۰۳ به ۱.۲۴ درصد رسید؛ رقمی که نسبت به نرخ ۱.۳ درصدی سال قبل، کاهش بیشتری را نشان می‌دهد. این کاهش، پیام ادامه‌دار بودن روند نزولی رشد جمعیت را مخابره می‌کند و می‌تواند زنگ خطری جدی برای برنامه‌ریزان و مسئولان استانی در مسیر حفظ پویایی و شادابی جمعیت باشد.
کاهش موالید؛ زنگ خطری که
نمی‌توان نادیده گرفت
آمارهای ولادت، تصویری جدی از روند رو به کاهش جمعیت در استان به دست می‌دهند. تعداد تولدهای ثبت‌شده به شرح زیر است: سال ۱۴۰۰: ۱۴,۹۴۴ ، سال ۱۴۰۱: ۱۴,۸۸۶ ، سال ۱۴۰۲: ۱۵,۲۷۶ ، سال ۱۴۰۳: ۱۴,۷۷۹ .همان‌طور که مشخص است، تعداد ولادت‌ها در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل کاهشی بوده، اما در سال ۱۴۰۲ با رشدی موقت مواجه شد. با این حال، آمار سال ۱۴۰۳ مجدداً روند نزولی به خود گرفته و با ثبت ۱۴,۷۷۹ تولد، به پایین‌ترین سطح در چهار سال اخیر رسیده است. کاهش حدود ۶۰۰ موردی تولد نسبت به سال گذشته و بازگشت به مسیر نزولی، زنگ خطر جدی را برای استان و آینده جمعیتی آن به صدا درآورده است. هرچند کاهش طلاق در سال ۱۴۰۳ روزنه‌ای از امید به ترمیم کارکرد خانواده ایجاد کرده، اما کاهش ازدواج و تداوم نزولی آمار موالید، چالشی است که بی‌توجهی به آن می‌تواند آینده استان را با مشکلات ساختاری نظیر پیرشدن جمعیت، کاهش نیروی انسانی و حتی تهدید بقاء برخی روستاها مواجه کند. این داده‌ها ضرورت توجه ویژه سیاست‌گذاران به رشد شاخص‌های جمعیتی، حمایت از جوانان برای ازدواج و فرزندآوری و تدوین بسته‌های تشویقی را بیش از پیش نمایان می‌کند.
