بهروزی فر – جمعه همزمان با میلاد حضرت زینب کبری (س) مصادف با روز پرستار بود، خیلی ها در حالی این روز خاص و ویژه را به این سربازان خط مقدم جبهه حفظ سلامت جامعه تبریک گفتند که از اصلی ترین دردشان، هیچ کس یادی نکرد و برایش چاره ای نجستند. بر اساس گفته های معاون پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ۲۱ مهرماه امسال؛ “شاخص‌های اعلام تعداد پرستار در کشورهای مختلف، متفاوت است؛ نسبت پرستار به تخت بیمارستانی، پرستار به جمعیت و … که البته برخی از آنها، شاخص‌های استاندارد جهانی است که در کشورهای مختلف اعداد متفاوتی دارد و به ازای هر تخت بیمارستانی، در برخی کشورها ۶.۵ پرستار لحاظ می شود و بر اساس آنچه در وزارت بهداشت ما تفاهم شده، به ازای هر تخت بیمارستانی باید ۱.۸ نفر کادر پرستاری شامل پرستاران حرفه‌ای و نیمه‌ حرفه‌ای داشته باشیم، لیکن در حال حاضر تعداد پرستار به ازای هر تخت بیمارستانی در کشور، به میزان ۰.۶ تا ۱.۵ نفر است، یعنی به ازای هر تخت بیمارستانی، در برخی استان‌ها ۰.۶ نفر پرستار (کمتر از یک پرستار) و در برخی استان‌های دیگر ۱.۵ پرستار داریم و در مجموع میانگین تعداد پرستار در کشور ۰.۹ نفر به ازای هر تخت بیمارستانی است، که با این تفاسیر، نسبت به استانداردهای جهانی، فاصله زیادی داریم”. این آمار را از سال ۹۸ و به نقل از معاون توسعه و مدیریت منابع انسانی سازمان نظام پرستاری نیز این گونه بخوانید که؛ “ در اروپا به ازای هر هزار نفر جمعیت، حداقل ۱۰ یا ۱۱ پرستار دارند و حتی کشورهایی مثل آذربایجان، ارمنستان و گرجستان به ازای هر هزار نفر، ۵ یا ۶ پرستار وجود دارد و اگر قرار باشد مردم ما حداقل مراقبت های پرستاری را دریافت کنند، باید به ازای هر هزار نفر، سه پرستار داشته باشیم، اما در حال حاضر به ازای هر هزار نفر جمعیت، در یک نگاه خوشبینانه ۱.۵ پرستار داریم، یعنی باید تعداد پرستار در کشور ما حداقل دو برابر شود تا به کف استانداردها برسیم”. نکته قابل تأمل در این زمینه این است که؛ اگر سالانه ۱۰ هزار نفر کارشناس پرستاری در ۱۹۶ دانشکده پرستاری دولتی و غیر دولتی کشور تربیت شده و وارد نظام سلامت شوند، پیش‌بینی می‌شود حدود ۱۰ سال آینده به سقف استاندارد برسیم، البته این اعداد باتوجه به زیرساخت‌های فعلی حوزه درمان در نظر گرفته شده و در صورت اضافه شدن تخت‌های بیمارستانی، نیاز به نیروی پرستاری بیشتر نیز قطعی است.حالا به این اطلاعات جالب توجه، آماری که ۱۶ آذر، رئیس هیئت مدیره نظام پرستاری استان تهران ارائه کرده، دقت کنید. زارعیان، پرستاران ایرانی را به لحاظ مهارتی و علمی در ردیف پرستاران ۱۰ کشور برتر دنیا لحاظ کرده و به کمبود ۱۰۰ هزار پرستار و به همین میزان پرستار بیکار در کشور اشاره نموده و گفته؛ “متأسفانه باوجود مجوز استخدامی برای جذب ۵۵ هزار نیروی پرستاری-در دولت دوازدهم- از این تعداد تنها ۲۰ هزار نفر استخدام شده و برای ۳۰ هزار پرستار دیگر آزمون استخدامی هنوز برگزار نشده است” . ماحصل این آمار شکسته و نامیزان می شود این که؛ طبق آمار، یک پرستار در ایران گاهی ۳۶ ساعت مداوم و معادل چند شیفت متوالی کار می‌کند، اتفاقی که در کشور‌های دیگر خطای محرز است و از انجام آن ممانعت می شود، علت هم کاملاً مشخص است. در حالی که میانگین ساعات کاری پرستاری در دیگر کشورها ۳۵ تا ۴۰ ساعت در هفته است و اضافه کار آنها نیز اجباری نیست، در آمریکا طی یک آزمایش، ۲ ساعت به ۷ ساعت کاری پرستاران اضافه شد و نتیجه این ۲ ساعت مازاد، افزایش ۱۴ درصدی قصور یا خطا در کار پرستاری بود. تجربه کاری پرستاران خودمان هم این را ثابت کرده که ساعت کاری که از حد معینی بالاتر رود، درصد خطاها بیشتر می‌شود و بدون تردید ضرر این خطای پرستار، به طور مستقیم به بیمار برمی گردد، به همین دلیل است که می‌گویند؛ “پرستار بیمار نباید بالای سر مریض برود”. حالا باز هم به صحبت های معاون توسعه و مدیریت منابع انسانی سازمان نظام پرستاری کشور درباره قصور در فرآیند های درمانی رجوع می کنیم، آن جا که می گوید؛ “بیشترین بار خدمات بهداشتی و درمانی بر دوش پرستاران است، وقتی تعداد پرستار در سطح کشور با کمبود مواجه است، پرستار مجبور می شود فشار کاری بیشتری را تحمل کرده و در نتیجه خطا در حوزه پرستاری افزایش پیدا می کند، لذا اگر سلامت مردم برای ما اهمیت دارد، باید کمبود پرستار جبران شود. خطا در پرستاری مثل سایر گروه ها نیست، زیرا به سلامت بیمار مرتبط است و  با توجه به وسعت و نوع آن، ممکن است جان بیمار را تهدید کند. گاهی امکان دارد که پرستار کاری انجام بدهد مثل یک تزریق نابهنگام که منجر به بروز خطا شود ، یا ممکن است کاری انجام نشود که منجر به فوت بیمار گردد”. کوتاه سخن این که؛ عدم توجه به این حرفه مقدس، پرستاری  را وارد بحران کرده و بدون تردید این موضوع باعث بروز خسارت های فراوان به بیمارانی می شود که مقام معظم رهبری (مدظله العالی ) به طور ویژه تأکید کرده اند؛” کاری  کنید بیمار جز درد و رنج بیماری اش، ناراحتی دیگری ‏نداشته باشد”.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷  اعلام یا ارسال بفرمایید)