مهدی آبادی – ناترازی برق بلاخره کار خودش را کرد و بسیاری از استان ها با درک این شرایط مجبور شدند، پنجشنبه ها را تا شهریورماه تعطیل کنند، تا برق خانگی قطع نشود. بر اساس آمارها، تقاضای مصرف برق کل کشور به بیش از ۷۷ هزار مگاوات رسیده و ایران آخر هفته داغی را سپری می‌کند. شرایط جدید دمایی میانگین دمای جهان را حدود 3 درجه افزایش داده و بسیاری از کشور‌های دنیا به ویژه منطقه خاورمیانه را با چالش‌های جدی در تأمین برق رو به رو کرده و در برخی کشور‌های خاورمیانه مانند ترکیه، کویت و عربستان قطعی‌های گسترده برق اعمال شده است. این شرایط در ایران به قدری سخت بود که علی اکبر محرابیان وزیر نیرو با اعلام آماده باش کامل تمامی نیروگاه ها و کارکنان شاغل در صنعت برق، از عموم مردم درخواست کرد در مصرف برق صرفه جویی کنند تا پایداری شبکه سراسری ادامه یابد. هرچند که باید بگویم در مقابل این موج گرما تاب‌آوری ضعیفی پیدا شده است و تا این لحظه استان‌های سمنان، زنجان، خوزستان، قم، بوشهر، مرکزی، اصفهان، یزد، سیستان و بلوچستان، چهارمحال و بختیاری، کرمان، خراسان جنوبی ،قزوین و لرستان با کمبود برق مواجه شدند و راهکار ارائه شده، نیز «تعطیلی» بوده است. هر ساله ما رشد مصرف برق را داریم، اما در سال جاری رشد مصرف برق با رقم ۷ درصدی رکورد ۱۰ ساله را شکست؛ دبیر کل سازمان ملل نیز اعلام کرد که امسال بسیار سال گرمی است و رشد مصرف برق نیز در نتیجه استفاده از وسایل سرمایشی در فصل تابستان اتفاق افتاد، که تراز تولید و مصرف در کشور را به هم زد و دولت ناچار به روی آوردن به روش‌های مدیریت مصرف جدید، مانند تعطیلی پنجشنبه ها، شد بلکه بتواند برق بخش خانگی را تامین کند. به گفته کارشناسان سال گذشته ۱۲ هزار مگاوات ناترازی داشتیم امسال به ۱۸ هزار مگاوات رسیده‌ایم. با این مسیر سال آینده ۲۴ هزار مگاوات ناترازی خواهیم داشت. به عبارتی ما وقتی انرژی نداریم و همان برق موجود هم به بخش خانگی می‌دهیم، جلو رشد اقتصادی را می‌گیریم و عملا اهداف برنامه هفتم با چالش مواجه می‌شود. در برنامه هفتم ذکر شده که می بایست سالانه ۸.۵ درصد رشد صنعتی داشته باشیم و این در حالی است که انرژی لازم را برای تامین آن را نداریم. کمبود برق یک واقعیت و حاصل ضعف مدیریتی است. آنچه امروز با آن مواجه هستیم، نتیجه عدم توجه اصولی به توسعه زیرساخت‌های انرژی در سال های متمادیست که باعث تعطیلی‌های گسترده شده است. حالا دو انتخاب داریم؛ اول اینکه برق را به بخش مولد اقتصاد بدهیم تا ارزش آفرینی شود و ناترازی هم با سرمایه‌گذاری رفع شود. راه دوم این است که برق را به بخش خانگی غیرمولد بدهیم و درآمد کشور را کم کنیم و در نتیجه همان مقدار پولی هم که تاکنون در صنعت برق می‌توانیم بدهیم هم ندهیم و درگیر یک چرخه‌ی معیوب شویم. ما در چند سال اخیر این مسیر معیوب را طی کرده ایم . نکته قابل توجه دیگر تأمین انرژی در کشور ما ، تکرار این رویه در زمستان برای مصرف گاز است و مسئله تأمین گاز صنایع در دومین کشور دنیا با بیشترین ذخایر گاز جهانی نیز پس از سیکل بحران برق، تکرار می شود . باید بپذیریم که برق و گاز چیزی نیست که یک شبه تصمیم گرفته تا ظرفیت آن را افزایش دهیم و وارد مدار کنیم، بلکه نیاز به سرمایه‌گذاری زمان‌بر و حداقل ده ساله دارد؛ در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری مناسبی در صنعت برق و گاز اتفاق نیافتاده‌است و تنها با مدیریت مصرف، خاموش کردن شهرک‌های صنعتی، کارخانه‌ها، تعطیلی ادارات از ساعت یک بعد از ظهر به بعد و یا خاموش کردن چراغ‌های بزرگراه‌ها در شب ، برق کشور و در نهایت امسال با تعطیلی پنجشنبه ها در برخی از استان ها تامین شده‌است. کارشناسان یکی از راه حل‌های اصلی ناترازی انرژی را جذب سرمایه خارجی می‌دانند. در حال حاضر ناترازی برق خود را در قالب خاموشی‌های مکرر و طولانی‌مدت در گرمای تابستان نشان می‌دهد و به نظر می‌رسد راهکارهایی چون «مدیریت مصرف» و فرهنگ‌سازی‌های مرتبط با آن، مسکن‌های موقتی است. در نهایت باید بپذیریم که صنعت انرژی (برق و گاز) ایران بیش از هر چیز به پول و سرمایه نیاز دارد. به نظر می‌رسد با ادامه این وضعیت حل این مشکل، زمان بر خواهد بود و تا زمانی که نیروگاه های جدید وارد چرخه نشوند، خطر قطعی برق و گاز هر سال تکرار خواهد شد.(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق 09155665782 اعلام یا ارسال بفرمایید)