کاری – یک سال از فاجعه معدن زغال‌سنگ جو طبس گذشته، اما هنوز صدای نفس‌های بریده در دل تونل‌های تاریک، در ذهن خانواده‌های داغدار و کارگران معدن زنده است. این حادثه، نه فقط مرگ چند انسان، بلکه مرگ اعتماد به سازوکارهای ایمنی و نظارتی بود. طبس، در آن روز، نه‌تنها جان عزیزانش را از دست داد، بلکه پرده از ضعف‌های عمیق در مدیریت معادن کشور برداشت.در مراسم سالگرد، وزیر صنعت، معدن و تجارت از خطرناک‌ترین بودن معادن زغال‌سنگ سخن گفت و وعده‌هایی برای ارتقای ایمنی داد: راه‌اندازی مرکز امداد و نجات معدنی، آموزش هزاران ساعت برای کارگران، و تصویب مصوبه‌ای برای بهبود شرایط. اما آیا این اقدامات کافی‌اند؟ آیا این وعده‌ها از جنس تحول‌اند یا تکرار همان چرخه‌های بی‌نتیجه؟حادثه طبس نشان داد که نبود زهکشی، ضعف تهویه و مدیریت نادرست، می‌تواند به فاجعه‌ای انسانی منجر شود. این‌ها نه مسائل پیچیده مهندسی، بلکه اصول اولیه‌ای هستند که بی‌توجهی به آن‌ها، بهای جان انسان‌ها را دارد. ایمنی در معدن باید به اصل غیرقابل مذاکره تبدیل شود؛ نه پروژه‌ای تبلیغاتی برای روزهای خاص. در حوزه قضایی، محکومیت پنج مدیر معدن گامی مهم در مسیر پاسخگویی بود. اما عدالت، تنها صدور حکم نیست. عدالت یعنی خانواده‌هایی که عزیزانشان را از دست داده‌اند، در پیچ‌وخم زندگی تنها نمانند. تعهد شرکت بهره‌بردار به پرداخت ماهانه و ارائه خدمات روانشناسی، اگرچه اقدامی انسانی است، اما کافی نیست. مسئولیت‌پذیری باید در همه سطوح نهادینه شود؛ از مدیران اجرایی تا ناظران قضایی.کارگران معدن، ستون‌های فراموش‌شده اقتصادند. آنان با جان خود، چرخ صنعت را می‌چرخانند، اما در بسیاری موارد از حداقل‌های حقوقی، بیمه‌ای و رفاهی محروم‌اند. تصویب قانون جامع معادن زغال‌سنگ در مجلس، اگر با ضمانت اجرایی همراه باشد، می‌تواند نقطه عطفی باشد. اما این قانون نباید در کش‌وقوس بروکراسی اداری گم شود. حادثه معدن جو طبس، آزمونی برای وجدان عمومی و مسئولان کشور است. آزمونی که با اشک و همدردی آغاز شد، اما باید با اقدام و اصلاح پایان یابد. اگر این فاجعه به نقطه‌ای برای تحول در سیاست‌های ایمنی، نظارت، و حمایت اجتماعی تبدیل شود، می‌توان گفت جان‌های از دست‌رفته، مسیر نجات دیگران را هموار کرده‌اند.اما اگر این حادثه نیز مانند بسیاری از فجایع دیگر، در هیاهوی رسانه‌ای و گذر زمان فراموش شود، نه‌تنها عدالت قربانی خواهد شد، بلکه اعتماد عمومی نیز آسیب خواهد دید.اکنون پرسش اینجاست: آیا مسئولان، این‌بار از مرز وعده عبور خواهند کرد و ایمنی را به اولویت واقعی بدل خواهند ساخت؟ یا باید منتظر فاجعه‌ای دیگر باشیم تا دوباره به یاد بیاوریم که جان کارگران معدن، بی‌قیمت است؟ (لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۱۵۷۲۴۸۲۸۹ ارسال بفرمایید)
در آیین قدردانی از دست‌اندرکاران نمایشگاه فرصت‌های مشترک ایران و افغانستان، نماینده نهبندان و سربیشه
