بهروزی فر- امروز پنجشنبه نهم اردیبهشت ماه، در تقویم مناسبت ها، روز ملی شوراها نام گرفته، علت این نامگذاری هم مکاتبه مفید و مختصر حضرت امام(ره) با شورای انقلاب در نهم اردیبهشت 58 – درست 28 روز بعد از رفراندوم تاریخی رأی آری مردم به نظام جمهوری اسلامی – است. امام خمینی (ره) در آن نامه قید کردند؛ “در جهت استقرار حکومت مردمی در ایران و حاکمیت مردم به سرنوشت خویش که از ضرورت های جمهوری اسلامی است، لازم میدانم بیدرنگ به تهیه آییننامه اجرایی شوراها برای اداره امور محلی شهر و روستا در سراسر ایران اقدام و پس از تصویب به دولت ارجاع نمایند تا دولت بلافاصله به مرحله اجرا در آورد”. و به این ترتیب و صرفاً به جهت اهمیت اصل مشورت و تکیه بر خردجمعی، شوراها پایه ریزی شدند تا امور مختلف با استفاده از ظرفیت گروه های مردمی اداره شود. نکته قابل تأمل در این قاعده این است که امکان حضور در شوراها برای همگان، در هر رده شغلی، با هر توان مالی و تخصص و تجربه، و جایگاه اجتماعی و ثروتی فراهم می باشد. این تأکید، با پیروزی انقلاب اسلامی و با تلاش پیگیر و مجدانه آیت ا… طالقانی اصول ۶ ، ۷ و اصول ۱۰۰ تا ۱۰۶ قانون اساسی به موضوع شوراهای اسلامی اختصاص یافت که البته اصل شکل گیری شوراها در مسیر اجرا، دچار فراز و نشیب های فراوانی شد تا این که بالاخره در ۱۷ اسفند ۷۷، شرایط برای برگزاری اولین دوره انتخابات شوراهای اسلامی مساعد گشت و عملاً با به سرآمدن دوره انتظار طولانی مردم و سران کشور، ۲۰۰ هزار نفر از منتخبین مردم بر کرسی های شوراهای شهرها و روستاها نشستند و به این ترتیب شوراها با صدور پیام ویژه رهبر معظم انقلاب(مدظله العالی) ، از ۹ اردیبهشت ۷۸ وارد فاز عملیاتی شدند. اکنون با گذشت ۲۲ سال، عملکرد ۵ دوره فعالیت شوراها در سطح شهرها و روستاها، به عینه قابل رصد و ارزیابی است و هر کس در هر محدوده زیستی می تواند به خوبی بر نقش این نهاد در توسعه منطقه یا کوتاهی هایی که در این زمینه صورت گرفته، صحه بگذارد. عملکرد شوراها در ۵ دوره گذشته به هر شکلی که بوده، مهم این است که در آستانه شکل گیری شورای ششم هستیم و خیلی ها برای حضور در این مرحله، اعلام آمادگی کرده اند و به زودی با نزدیک تر شدن به انتخابات خردادماه ۱۴۰۰ با این مردان صحنه بیشتر آشنا خواهیم شد. این که چه کسانی و با چه تخصص و تجربه ای برای این دوره اعلام آمادگی کرده اند، موضوع صحبت ما در این نوشتار نیست ولی هدف این است که پیام رهبر معظم انقلاب را برای مراسم افتتاحیه و آغاز به کار شوراها یادآوری کنیم. در متن پیام که هیچ گاه کهنه نخواهد شد، آمده؛ “خدای متعال را شکر گزاریم که در انتخابات شوراها، یک نهاد دیگر برای خدمت به مردم تأسیس شد و ملت ایران یک گام دیگر به تحقق کامل قانون اساسی مترقی جمهوری اسلامی نزدیک گشت… اکنون که بحمدا… مردم در انتخاباتی سراسری، اشخاص مورد اعتماد خود را برای این مسئولیت برگزیدهاند، از انتخاب شوندگان محترم انتظار می رود که با تکیه و امید به فضل الهی بار این مسئولیت را بر دوش کشیده، همه توان خود را به ادای وظایفی که در قانون برای این شوراها معین است، مصروف کنند و خدمت به مردم را که از بزرگترین عبادات است، سرلوحه همه انگیزههای خود قرار دهند. بر دولت و مسئولان محترم هم لازم است که از این امکان گرانبها برای جلب مشارکت مردم در اموری که به شوراها محول شده است، به سود کشور و ملت حداکثر استفاده را بکنند. اکنون در طلیعه فعالیت این نهاد مردمی شایسته می دانم اعضاء محترم شوراها و مسئولان مربوط را به اموری تذکر دهم: ۱ – برای کسب توفیق در وظایف شوراهای اسلامی، شرط اول آن است که اعضاء شوراهای اسلامی هر شهر یا روستا در عمل با یکدیگر تفاهم و همدلی داشته باشند. بدون این شرط مهم، یقیناً این نهاد تازه تأسیس نخواهد توانست برای مردم منشأ خیر و صلاح گردد. مناقشات سیاسی و جناحی و ورود در هر اقدامی که اعضاء شورای اسلامی را از اتحاد عملی خود دور کند، برای این شوراها مضر و ناروا است. ۲ – از آنجا که شوراها از مظاهر مشارکت مردمی و برای تسهیل امور مردم است، اعضاء محترم، ارتباط دائمی خود با مردم و حضور در میان آنان و اطلاع از مشکلات آنان را وظیفه مستمر خود بدانند و دسترسی مردم را به خود، آسان سازند. ۳ – حدود و وظایف شوراهای اسلامی که در قانون معین شده باید در قول و عمل به طور کامل رعایت شود. اعضاء شوراها وظایف خود را به درستی بشناسند و بر تحقق آن همت بگمارند و چیزی را که در قانون پیشبینی نشده و یا به خاطر واقعیت های کشور و دولت، قادر به انجام دادن آن نیستند، وعده ندهند و مردم را از کمک و اقدام شوراهای اسلامی مأیوس نسازند. ۴ – در انتخاب شهرداران و دهیاران، مهمترین خصوصیتی که باید رعایت شود، کاردانی و صلاحیت های دینی و انقلابی است. شوراهای اسلامی در این انتخاب مهم لازم است به امانتداری و تدین و توانایی اجرایی این برگزیدگان کمال اهتمام را بورزند. ۵ – اگر چه پس از انقلاب اسلامی به همت جوانان جهاد سازندگی، خدمات عظیم و بی سابقهای مستقیماً یا بوسیله شوراهای اسلامی روستاها، به روستاهای کشور شده است با این حال روستاها و روستانشینان عزیز که بار سنگین تأمین آذوقه کشور را بر دوش دارند به تنگناهای زیادی دچارند. لازم است توجه به روستاها و شوراهای اسلامی روستا در صدر برنامه مسئولان کشوری قرار گیرد. ۶ – شوراهای شهری در فعالیتهای خود به مختصات “شهر اسلامی” توجه کرده و خدمات شهری را در جهت تأمین این مقصود به کار گیرند و به خصوص به معماری و شهرسازی متناسب با حیات طیبه اسلامی به طور کامل توجه کنند. در شهر اسلامی، عدالت در تقسیم خدمات شهری، تأمین آرامش روحی و امنیت معنوی، ظهور و اعتلای مظاهر اسلامی و انقلابی، عمران و آبادی و زیبایی، حفظ طبیعت و صفای طبیعی، همه با هم باید مورد توجه قرار گیرد. ۷ – مسئولان محترم دولتی، شوراها را مشاور امین خود بدانند و تا سر حد امکان به آنها در عمل به وظایف خود کمک کنند. ۸ – مردم عزیز سراسر کشور نیز که همواره از منتخبان خود حمایت کردهاند، همکاری و کمک خود را به شوراهای اسلامی نیز مبذول دارند. بدون این کمک و همکاری یقیناً شوراها قادر بر عمل به وظایف خود نخواهند بود”. همین ۸ بند که در ابتدای کار شوراها، چراغ راه شان شده، بعد از گذشت سال ها، همچنان روشن کننده مسیر است و می تواند به عنوان یک شاخص در ادامه راه نیز در رأس امور قرار گیرد، ضمن این که بر اساس همین قواعد کلیدی، به خوبی می توانیم عملکرد شوراها را از بدو تأسیس تاکنون ارزیابی کنیم. و تو خود حدیث مفصل بخوان ازین مجمل!!
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷ اعلام یا ارسال بفرمایید)