بهروزی فر- چهاردهم مهرماه ۱۳۹۹؛ همان روزهایی که خاوازی، تنها نماینده استان در کابینه دولت دوازدهم، به خراسان جنوبی سفر کرده بود و در برنامه فشرده ای که برای لحظات حضورش در استان چیده شده بود، نشستی با نخبگان و فرهیختگان داشت، معتمدیان استاندار وقت زمانی که از درخواست ها و مطالبات بخش کشاورزی خراسان جنوبی گفت، از آقای وزیر خواست؛ با توجه به این که در شرایط فعلی زحمت تولید محصولات برای کشاورزان است و متأسفانه واسطه‌ها و دلالان هستند که سود دسترنج کشاورزان را به جیب می‌برند، لازم است مدیریت محصولاتی همچون زرشک و عناب که از جمله تولیدات استراتژیک و انحصاری است و حدود صددرصد آن در خراسان جنوبی تولید می شود، به استان واگذار گردد. به این ترتیب که سازمان‌های مستقلی، همچون سازمان چای در گیلان! تأسیس شود تا در استان سیاست گذاری هایی در راستای تأمین منافع کشاورزان داشته باشیم و از وضعیت خام فروشی خارج شویم. بیست و دوم مهرماه ۱۳۹۹؛ درست چند روز بعد از سفر وزیر به استان، رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی، طی مصاحبه ای به تشریح مزایای ایجاد این سازمان ها پرداخت و گفت: ۹۸ درصد زرشک کشور در استان تولید می‌شود و ۱۰ هزار میلیارد ریال گردش مالی حاصل از خرید و فروش این محصول است، ۳۸ هزار خانوار در عرصه‌های تولید و فرآوری زرشک در استان فعالیت می‌کنند و این محصول راهبردی نقشی مهم در ماندگاری افراد در مناطق روستایی دارد. با لحاظ این نکات، طی سفر اخیر وزیر جهاد کشاورزی به استان با همفکری نخبگان بخش کشاورزی پیشنهادات خوبی در زمینه ایجاد سازمان زرشک و عناب در خراسان جنوبی ارائه شد که در حال پیگیری این موضوع هستیم. سازمان های زرشک و عناب نقش سیاست گذاری در زمینه رونق بازار این محصولات خواهد داشت و بدون تردید اجرایی شدن این طرح، مزایای بسیار زیادی برای زرشک کاران استان به دنبال دارد، بهره وری تولید را افزایش داده و زمینه ایجاد درآمد پایدار برای بهره برداران را فراهم می آورد، حتی بستر مناسب تری نیز جهت فرآوری و انجام مطالعات پژوهشی این محصول راهبردی ایجاد خواهد شد. بیست و یکم فروردین ماه ۱۴۰۰؛ ملانوری، استاندار خراسان جنوبی در جریان سفر رئیس اتاق تعاون ایران به استان و طی نشستی با جمعی از تعاونی‌های برتر خراسان جنوبی، به رتبه مطلوب استان در تولید سه محصول راهبردی زرشک، عناب و زعفران اشاره کرد که حاصل از تولید سالانه ۲۲ هزار تن زرشک، ۶۸ تن زعفران و ۷۸ هزار تن عناب است، لذا باید تلاش کنیم با افزایش ارزش افزوده این محصولات، به تولید کنندگان استان کمک کنیم. پیشنهاد ویژه استاندار هم در آن نشست، ایجاد تعاونی زرشک، عناب و زعفران با هدف در دست گرفتن مدیریت کاشت، داشت و برداشت این محصولات استراتژیک و در کلاس ملی و جهانی بود، درست به مشابه کاری که در رفسنجان و برای محصول پسته صورت گرفت. همان بیست و یکم فروردین ماه ۱۴۰۰؛ رئیس اتاق تعاون ایران هم در آن نشست و هم ساعتی بعد در جمع خبرنگاران به این پیشنهاد ارزنده اشاره کرده و با تأکید بر این که باید یک تعاونی بزرگ در استان به منظور مدیریت امور کشاورزان تاسیس شود. این تعاونی می‌تواند با الگوبرداری از تعاونی پسته رفسنجان مدیریت ۳ محصول استراتژیک استان از مرحله کاشت، داشت و برداشت را انجام دهد. او سپس از تأسیس این تعاونی تا هفته تعاون -شهریورماه- امسال گفت و تصریح نمود؛ با ایجاد این تعاونی، افق جدیدی در تولید و عرضه، پیش روی کشاورزان و تولیدکنندگان زرشک، زعفران و عناب قرار می گیرد. ششم شهریورماه ۱۴۰۰؛ ملانوری استاندار در چهارمین نشست شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان گفت: از بدو ورودم به خراسان جنوبی، دغدغه فروش محصول زرشک از سوی کشاورزان مطرح شد و در این خصوص جلساتی هم تشکیل و راهکارهای عملیاتی برای رفع نگرانی‌های مردم ارائه شده است. در همین راستا در یکی از اولین جلسات ستاد توسعه خاوران به این موضوع ورود شد و تأکید کردیم که بهترین راهکار برای رفع مشکل موجود، راه‌اندازی یک شرکت تعاونی در سطح ملی بر پایه سرمایه‌های مردمی است که باید در سطح بین‌المللی هم توسعه پیدا کند تا زمینه‌ساز معرفی محصولات کشاورزی به ویژه زرشک خراسان جنوبی در سطح کشور و جهان شود. این موضوع در جریان سفر رئیس اتاق تعاون ایران نیز مطرح و مقرر شد این شرکت تعاونی راه‌اندازی شود، تعدادی از تعاونی های موجود استان نامه نوشتند و اذعان داشتند که توان این کار را دارند، لذا از آنجایی که ما به دنبال کار موازی نبودیم و هدف اصلی ما حل مشکل کشاورزان و حمایت از این تعاونی‌ها بود، قول حمایت از تعاونی‌های استانی را دادیم، اما از آن تاریخ به بعد، تاکنون مکاتبه‌ای از سوی تعاونی‌های استان برای ورود به این موضوع نداشتیم که این نشان‌دهنده کم‌کاری این تعاونی‌هاست. با عنایت به این که فقط ۸ درصد از ۲۲ هزار تن زرشک تولیدی استان فرآوری می‌شود یا ۲۰ درصد از ۶۷ تن زعفران تولیدی استان به صورت بسته‌بندی عرضه می گردد، نشان دهنده این است که محصولات استراتژیک خراسان جنوبی تاکنون ارزش افزوده لازم را ایجاد نکرده اند، لذا معتقدیم موضوع راه‌اندازی شرکت تعاونی باید برای سایر محصولات کشاورزی شاخص استان از جمله عناب و زعفران هم دنبال شود تا منجر به بازاریابی خوب و ایجاد ارزش افزوده در این محصولات شود. ما به دنبال این هستیم که برای محصولات کشاورزی خراسان جنوبی کار اساسی و کارشناسی انجام شود و پیشنهاد می‌کنم از تجربیات تعاونی‌های موفق همچون شرکت تعاونی پسته رفسنجان استفاده شود.اقدامات گسترده این تعاونی سبب شده پسته به یک محصول صد درصد صادراتی تبدیل شده و بعد از نفت، دومین کالای صادراتی کشور باشد که باید این شرایط برای محصولات استراتژیک خراسان جنوبی هم رقم بخورد. این حرف ها زده شد و آن ها که غیربومیان استان بودند برای رفع گرفتاری های چندین و چند ساله تکراری مان، راهکار ارائه کردند، اما نه آن وزیر از جنس خودمان، چراغی روشن کرد، و نه خودمان اراده ای بر فاصله گرفتن از خاطرات تلخ گذشته داشتیم. و حالا تا رسیدن فصل پاییز چند قدمی بیشتر فاصله نداریم و باغات استان، رفته رفته رخت زرشکی به تن می کنند و باز هم به روزهای چه کنم چه کنم زرشک کاران نزدیک و نزدیک تر می شویم، و چقدر این جمله صمد بهرنگی در کتاب معروفش- ماهی سیاه کوچولو- متناسب این حال و روز ماست؛ “درد من حصار برکه نیست، بلکه زیستن با ماهیانی است که فکر دریا به ذهن شان خطور نکرده است”.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷ اعلام یا ارسال بفرمایید)
