بهروزی فر – گردشگری در هر قالب اکوتوریسم، ژئوتوریسم، طبیعت، مذهبی، محیط زیست، حیات وحش و… صنعتی است که اگر چه به تولید کالا نمی انجامد اما بخش های مختلف مسکن و اقامت، نوشیدنی، غذا، حمل و نقل، خدمات و… را متأثر ساخته و با بهره وری، درآمد زایی، اشتغال، رشد اقتصادی، توسعه اجتماعی و… ارتباطی مستقیم و مؤثر دارد، به همین دلیل سهم بسزایی را در اقتصاد جهان از آن خود کرده است. گردشگری از آن دسته صنایعی است که می‌تواند سایر شاخص‌ های اقتصادی را متحول ساخته و بسیاری از مشاغل را از رکود و رخوت خارج کند. براساس تحلیل های کارشناسی؛ مزایای اقتصادی صنعت گردشگری به اندازه‌ای زیاد است که در شمار پیشران های اقتصادی قرار گرفته و بسیاری از کشورها، آن را یکی از مهمترین شاخص‌های رشد و توسعه خود برشمرده اند. اهمیت این موضوع به حدی است که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با عنوان “ گردشگری در گام دوم جمهوری اسلامی ایران” به بررسی نقاط ضعف این صنعت پرداخته و چالش‌ها و موانع رونق گردشگری در ایران را احصا نموده است. براساس این گزارش؛ فقدان مدل و نقشه ذهنی مشخص، توجه ناکافی به ظرفیت‌ها و مزیت نسبی کشور در صنعت گردشگری در اسناد بالا دستی، نداشتن نقشه جامع توسعه گردشگری، تمرکز مقاصد خاص سنتی در توسعه صنعت گردشگری، بی توجهی به تمامی ظرفیت‌ها، عدم برنامه ریزی سفر برای دهک های مختلف درآمدی جامعه با توجه به پایین بودن سرانه سفر، نداشتن بازاریابی مشخص، توجه ناکافی به ظرفیت‌های بازار گردشگری کشورهای همسایه و منطقه‌ای، عدم ثبات مدیریتی و تخصص نداشتن در حوزه‌های مربوطه، عدم ثبات ساختاری و تغییرات فراوان، وجود قوانین دست و پا گیر، ناتوانی بخش خصوصی در مقابل بخش دولتی، فقدان سیاست ها و نبود مشوق‌های حمایتی گردشگری، ضعف زیرساخت‌ها و گران بودن سفر برای عامه مردم و… از جمله چالش ها و موانع جدی در توسعه صنعت گردشگری است که در همه کشور وجود دارد اما در هر استان بنا به میزان توسعه یافتگی و مسافر پذیری، متفاوت است. از بین تمامی موارد احصا شده، تأمین زیرساخت ها و وجود امکانات رفاهی و خدماتی -از آن جایی که برای مردم ملموس تر است و با سلامت عمومی ارتباطی تنگاتنگ دارد – بیش از دیگر گزینه ها می تواند در جلب و جذب مسافر و گردشگر نقش ایفا کند و بدون تردید اگر قرار است گردشگری به عنوان صنعتی پول ساز، به توسعه یک منطقه کمک کند، بایستی تأمین این زیرساخت ها به اولویت حوزه‌های متولی تبدیل شود. یکی از این زیرساخت ها و الزامات در صنعت گردشگری، وجود سرویس های بهداشتی مناسب در طول مسیر تردد مسافران و گردشگران است، امکان بسیار مهمی که به جرأت می توان گفت در صنعت گردشگری کشور، یک نقطه ضعف بزرگ است، اثبات این ادعا کار دشواری نیست، چرا که هر کدام ما در مسیرها و مقاصد سفر خود با آن دست و پنجه نرم کرده ایم و امکان ندارد در خاطرات سفر خود به مناطق زیارتی، سیاحتی، تفرجی و… تجربه ای از حضور در فضای نامناسب، کثیف، آشفته، غیر بهداشتی و ناکافی سرویس بهداشتی نداشته باشیم. عمق این فاجعه را چند سال پیش در خبری به نقل از قائم مقام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری وقت خواندیم که گفته بود؛ “وضعیت کمبود سرویس بهداشتی عمومی در کشور به گونه ای است که راهنمایان تورها به توریست‌های خارجی توصیه می کنند در سفر به ایران قرص ضد ادرار همراه داشته باشند تا به مشکل برنخورند”، اگر چه این مطلب گزنده است و دل مان نمی خواهد آن را بپذیریم اما واقعیت تلخی است که از همان سال های دور وجود داشته، دارد و اگر تدبیر نشود، همین روند ادامه خواهد داشت. وجود سرویس بهداشتی (توالت) استاندارد از شاخص های مهم و مؤثر در صنعت گردشگری دنیاست که در کشور و استان ما مغفول مانده و علیرغم تأکیدات ستاد سفر بر تأمین زیرساخت های رفاهی گردشگران و مسافرانی که چه به قصد اقامت و چه به علت رسیدن به استانی دیگر، از خراسان جنوبی گذر می کنند، تأمین فضا و بهداشت سرویس های بهداشتی در طول محور های مواصلاتی و مقاصد گردشگری- تفرجگاه ها، زیارتگاه ها، پارک ها، اماکن گردشگری و…- هنوز به اولویت دستگاه های متولی تبدیل نشده است و دستگاه های مجری به این باور نرسیده اند که تأمینِ تنها همین یک نیاز، می تواند به ماندگاری مسافر و تکرار سفر ختم شود. نمونه های عینی این عدم رعایت بهداشت و ناکافی بودن سرویس های بهداشتی را شما می توانید با سفر به مزار امامزاده سلیمان علی(س) و مزار بی بی زینب خاتون(س)، محور های نهبندان، طبس و… به وضوح ببینید. قدیمی ترها می گفتند؛ اگر برای خواستگاری دختری می روید و می خواهید مطمئن شوید که اصول خانه داری را می داند یا زیر دست مادری کدبانو تربیت شده، کافی است به سرویس بهداشتی خانه سری بزنید، و تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل!! (لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷ اعلام یا ارسال بفرمایید)