هرم پور – این روزها اغلب شهروندان گلایه می کنند که مثل سالهای قبل، گل زعفران در بازار نیست، عناب خوبی نیست، انار خوبی دیده نمی شود، زرشک مناسبی پیدا نمی کنیم، آلو و گردویی دیده نمی شود…در یکی از نادرترین و شاید غم انگیزترین پاییزهای تاریخ خراسان جنوبی، درصد برداشت بعضی از محصولات کاملاً بومی استان مثل زعفران، زرشک و انار، و در بعضی از مناطق استان حتی محصولاتی مثل عناب و بادام و گردو به شدت کاهش یافته است. اخبار رسمی خبر از کاهش برداشت حداقل 40 درصدی محصولاتی مثل زعفران، زرشک و انار می دهند. مسئولین از پایان سال آبی استان با کاهش 40 درصدی ذخیره سدهای خراسان جنوبی خبر می دهند و تا همین یکی دو هفته ی قبل، خبرهای دیگر از کاهش 57 درصدی بارندگی های سال آبی می گفتند. به نظر می رسد بارندگی های امسال هم به هیچ عنوان نتواند کم آبی های استان را جبران کند. آنچه سالهاست از آن به عنوان «تغییر اقلیم» در خراسان جنوبی یاد می کنیم، زیست و زندگی مردم منطقه را به شدت دچار مخاطره خواهد کرد، استان را به سوی یک چالش جدی زیست محیطی خواهد کشاند و در دراز مدت، احتمالاً موج مهاجرت های جدید از روستاها به شهرها و از شهرها به استانهای دیگر را رقم خواهد زد. در این میان، توقع از مسئولین، مدیران و متولیان امر در خراسان جنوبی، بسیار بیشتر از آنچیزیست که اکنون می بینیم. حداقل در این چند ساله اخیر، اقدام برجسته، کارِ ویژه، یا حرکت منحصر به فردی که توجه مسئولین کشور را به موضوع مهم تغییر اقلیم در استان جلب کند مشاهده نکرده ایم. مسئولین عزیز بهتر از ما می دانند که تخصیص اعتبار برای خشکسالی، تضمین بخشی از خسارت کشاورزان و دامداران بر اثر خشکسالی، حمایت های گاه و بیگاه از اقشار آسیب دیده روستایی از خشکسالی و دهها طرح حمایتی دیگر، فقط و فقط یک آرام بخش موقت بر ای این دردِ رنج آور است. خراسان جنوبی امروز می باید تجلی یک فریاد بلند به وسعت تمام کشور از دردها و رنجهای ناشی از خشکسالی می بود، خراسان جنوبی می باید امروز میزبان هفته به هفته ی جلسات و همایش ها با موضوع مهم تغییر اقلیم و خشکسالی می بود، خراسان جنوبی می باید در این سالها به دبیرخانه ستاد خشکسالی و تغییر اقلیم کشور تبدیل می شد تا به عنوان استانی که بیشترین خسارت ها از این معضل بزرگ را دیده است، صدای خروشان مشکلات و دردها و غم های مردم برای همه ی دنیا می بود، خراسان جنوبی می باید در این سالها در کنار آنکه سُفرا و کارشناسان خارجی را برای پیشکش کردن ظرفیت های اقتصادی دعوت می کرد، از دهها کارشناس یا نهاد بین المللی برای ارائه نظر در خصوص مشکل خشکسالی استان دعوت می کرد و نظر می خواست و طرح ها را تدوین و اجرایی می کرد. با کمال تأسف در حالیکه نفس های زیست و زندگی در استان خراسان جنوبی به شماره افتاده، مسئولین و مدیران در خوابی عمیق و غیرقابل باور، به روزمرگی های مدیریتی خودشان مشغولند. در تمام این ماههای اخیر، من کمتر گزارش یا مصاحبه ی دقیق و متقن و اثربخشی از مدیران استان ملاحظه کردم که در آن با کنار هم گذاشتن چند تکه از آمار رسمی، به یک تحلیل واقع بینانه و به یک هشدار اساسی برای فردای استان اشاره کنند. شرایط استان در سالهای آینده بدتر از این خواهد شد. متأسفانه بر اساس پیش بینی های بین المللی، کاهش بارش ها تداوم خواهد داشت و دامنه ی کویر سال به سال خودش را به داخل استان تا مرزهای افغانستان خواهد کشاند. درست یا غلط، اما بعضی از پیش بینی های بین المللی از خالی از سکنه شدن استان در سی سال آینده به دلیل پیشروی کویر و غیرقابل سکونت بودن آن صحبت می کنند. در چنین شرایطی، مسئولین و مدیران چه کرده اند؟ همه چیز با تخصیص اعتبار و کلید واژه جبران خسارت ها که درست نمی شود. چقدر کار علمی انجام شده؟ چقدر کار تحلیلی بنیان گذاشته شده؟ چقدر کارِ کارشناسی مبتنی بر داده های علمی و آماری علمی و جهانی در استان انجام شده؟ چقدر از طرح های سایر کشورها که قابلیت اجرایی شدن در استان برای کاهش موج تغییر اقلیم و کاهش بارآوری محصولات کشاورزی داشته اند استفاده شده؟ چقدر به نظر کارشناسان دلسوز اعتماد شده و ارج و ارزش گذاشته شده؟ چقدر به پیشنهادهای سازمانهای مردم نهاد زیست محیطی توجه شده؟ در کنار همه ی دغدغه ها برای پُست ها و میزها و صندلی ها و بحث های بی ارزش سیاسی در استان، به مشکل مهمی مثل تغییر اقلیم و کاهش بارآوری محصولات کشاورزی توجه شده؟ آیا ستادی در استان برای این منظور تشکیل شده یا همه به صورت جزیره ای و جدا و بی خبر از هم، هرکاری را که احساس می کنند خوب و دلسوزانه است، انجام می دهند؟ آیا این ماجرا در استان، اساساًً متولی دارد؟ در سالهای آینده در خیزهای منحصر به فرد و ناگهانی تغییر اقلیم، باز هم شاید کاهش بارآوری کدام محصولات بومی استان خواهیم بود؟ آیا دیدن و حتی شنیدن نام بعضی از محصولات بومی استان، دیدن یا حتی شنیدن نام بعضی از گونه های زیست محیطی خراسان جنوبی، و دیدن و حتی شنیدن نام «زندگی»، برای ما تبدیل به یک رؤیا خواهد شد؟ خراسان جنوبی، شرایط خوبی ندارد. وقتی موضوع خشکسالی حل نشود، هیچ ظرفیتی از دهها ظرفیت مهم استان، پایه و اساسی برای رونق نخواهد داشت. تغییر اقلیم، فاجعه ای بزرگ برای ما رقم خواهد زد. باید چاره ای اندیشید.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود را درباره این سرمقاله به شماره 09304943831 ارسال بفرمایید)