صباغی – پدیده گرد و غبار، پسماند، شکار غیرمجاز از مهم‌ترین چالش‌های محیط زیستی خراسان جنوبی هستند که با بی توجهی به آن در دهه های آینده باید شاهد روزهای پر خطر گردو غباری مانند خوزستان باشیم و از سوی دیگر خطر از بین رفتن گونه های جانوری و گیاهی منحصر به فرد استان نیز به شدت احساس می شود. به گفته کارشناسان برای رفع این مشکلات باید تدابیری اندیشیده شود تا بتوانیم استان را از خطرات زیست محیطی نجات دهیم. هفته محیط زیست بهانه ای شد تا با مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی دراین باره به گفتگو بنشینیم.
غبارخیزی شدید در 23 استان کشور
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه براساس مطالعات، فرسایش بادی، طوفان های ماسه و گرد وخاک سالانه حدود پنج میلیون تن غبار تولید می کنند، افزود: در 23 استان کشور حدود 34.7 میلیون هکتار با غبار خیزی شدید روبرو هستند که متوسط میزان غبار خیزی آنها 4.24 میلیون تن در سال برآورد شده است.
اکبری با بیان اینکه استان های کرمان، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، یزد، سمنان، اصفهان، خراسان رضوی، خوزستان و هرمزگان تحت تاثیر گرد و غبار شدید قرار دارند، خاطر نشان کرد: خراسان جنوبی با قرار داشتن برروی کمربند خشک و نیمه خشک نیمکره شمالی دارای ذخائر منابع آبی ضعیف، نزولات جوی کم، تبخیر سالیانه شدید و پوشش گیاهی محدود تراکم بیابانی زیادی دارد که متاسفانه رو به افزایش است .
خراسان جنوبی دومین استان بیابانی کشور
به گفته وی خراسان جنوبی دومین استان بیابانی کشور و جزو 5 استان اول درگیر پدیده گرد و غبار می باشد. مدیرکل محیط زیست استان ضمن تاکید بر توجه و حساسیت مسئولان و مردم به آسیب های محیط زیستی یادآور شد: خشکسالی های دو دهه اخیر در استان، کاهش نزولات جوی و افت کمی و کیفی سفره های آب زیرزمینی ناشی از آن، وجود 35 کانون بحرانی فرسایش،گسترش کویر و وقوع پدیده گرد و غبار بی تردید از موارد مهم و اثرگذار در افزایش پدیده گرد و غبار استان است. وی با بیان اینکه پتانسیل زیادی برای فرسایش خاکی و گرد و غبار در استان وجود دارد، ادامه داد: در این شرایط هر گونه آسیب به پوشش گیاهی و سنگ فرش های خاکی می تواند باعث افزایش بحران گرد و غبار در استان باشد.
کم شدن تغذیه منابع آب زیر زمینی
اکبری افزود: با توجه به خشکسالی ها و کم شدن تغذیه منابع آب زیرزمینی استان برخی از پوشش های گیاهی از بین رفته و امروزه نیز با توجه به روند توسعه استان امکان دارد این روند بیابانی شدن ادامه دار باشد. مدیرکل محیط زیست استان با بیان اینکه مقابله صرف با گرد و غبار موثر نیست و کارهایی همچون نهالکاری در عرصه 5 میلیون هکتاری تحت فرسایش استان به تنهایی راهکار موثر نخواهد بود، تصریح کرد: بنابراین با حفظ منابع طبیعی و جلوگیری از تخریب آن باید در شیوه های بهره برداری از منابع طبیعی از جمله مشاغل وابسته به طبیعت ( دامداری و شترداری در مراتع، فعالیت های معدنی و گردشگری در مناطق کویری) تجدید نظر شود.
40 میلیارد اعتبار برای مقابله با پدیده گردو غبار
وی با اشاره به اینکه در راستای پیگیری های انجام شده سازمان حفاظت محیط زیست استان و بازدیدهای مدیر ملی ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار سال گذشته بالغ بر 40 میلیارد تومان اعتبار در بحث مقابله با پدیده گرد و غبار از محل صندوق توسعه ملی به خراسان جنوبی اختصاص داده شد، یادآور شد: بیش از 80 درصد از این اعتبارات برای انجام عملیات نهالکاری، بوته کاری، مدیریت رواناب ،نهالکاری روی مالچ، آبیاری و مراقبت نهالکاری و بوته کاری سنواتی، احداث باد شکن اختصاص یافت. وی با بیان اینکه در استان تعامل و همدلی خوبی بین مسئولان دستگاه های اجرایی و جدیت در پیشبرد اهداف مقابله و پیشگیری گرد و غبار و اجرای پروژه ها وجود دارد، ادامه داد: قطعا نتایج آن برای استان و به عنوان ابزار مدیریتی برای بخشی راهکارها و اقدامات پیشگیرانه، اصلاحی و احیایی مقابله با گرد و غبار در کانون ها مورد استفاده در تصمیم گیری ها خواهد بود.
فرهنگ سازی استفاده کمتر از پلاستیک
وی درباره معضل محیط زیستی رهاسازی پلاستیک و زباله در طبیعت عنوان کرد: مشارکت و همکاری تمامی احاد جامعه در بحث مدیریت پسماند و فرهنگسازی برای استفاده کمتر از پلاستیک وظیفه هر فرد است. مدیرکل محیط زیست استان با بیان اینکه با توجه به تصویب طرح جامع مدیریت پسماند شهرستان بیرجند، اجرای طرح تفکیک از مبدا با همکاری و همت مردم و شهرداری باید در اولویت قرار گیرد، افزود: همکاری و مشارکت سمن ها و تشکل های غیر دولتی و مردم در برنامه های پاکسازی طبیعت نیز می تواند در رسیدن بیرجند به تمیزترین شهر ایران موثر باشد.این مقام مسئول با تاکید بر اینکه تفکیک زباله از مبدا باید با جدیت پیگیری شود، ادامه داد: مردم با کاهش تولید زباله و تفکیک اصولی در مبدا، اولین حلقه زنجیره مدیریت پسماند شوند تا شاهد کاهش حضور زباله گردها در جامعه باشیم. وی درباره پسماندهای عفونی بیمارستان ها و خطر کرونا نیز بیان کرد: محیط زیست استان با توجه به ماده 23 قانون ناظر عالی و مستقیم این پسماند هاست و دفن بهداشتی پسماندهای بیمارستانی به صورت مستمر پایش می شود.
اهرم فشار برای شکارچیان غیر مجاز
اکبری با اشاره به شکار غیر مجاز و نیاز به فرهنگسازی این موضوع، افزود: اعمال فشار و جریمه به عنوان یکی از اهرم هایی است که قانون گذار در اختیار سازمان محیط زیست برای مقابله با تخلفات زیستی قرار داده است. وی یادآور شد: به طور مثال در فروردین سال جاری دستگیری 56 نفر شکارچی غیر مجاز از فعالیت های مامورین اجرائی محیط زیست بوده است. این مقام مسئول با اشاره به اینکه به همت محیط بانان استان شاهد افزایش جمعیت حیات وحش در استان و مناطق حفاظت شده هستیم، تاکید کرد: از جمله کمبودها در حوزه حفاظت می توان به کمبود نیروی انسانی و تجهیزات از جمله خودرو و موتورسیکلت اشاره کرد که متناسب با استانداردهای مربوطه برای حفاظت از محیط زیست نیست.
اهمیت ویژه یوزپلنگ ایرانی در حیات وحش نایبندان
اکبری با اشاره به اینکه به منظور حفاظت از تنوع زیستی استان، نمونه هایی شاخص از طبیعت و زیستگاه های استان در قالب 3 پناهگاه حیات وحش ، 7 منطقه حفاظت شده و نیز6 منطقه شکار ممنوع در استان تحت حفاظت و مدیریت محیط زیست قرار دارند، ادامه داد: همه این زیست بوم ها به لحاظ تنوع زیستی و گونه های گیاهی و جانوری موجود در آن دارای ارزش فوق العاده می باشند.وی خاطر نشان کرد: آنچه در این میان حساسیت اکوسیستم ها را افزایش می دهد سطح آسیب پذیری گونه های موجود در آن می باشد که در این میان در استان پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس به لحاظ زیستگاه یوزپلنگ ایرانی دارای اهمیت ویژه ای است که به شدت تحت حفاظت و مدیریت قرار دارد.
زیست بوم تالاب کجی نمکزار نهبندان در خطر
وی اضافه کرد: خشکسالی و کاهش بارندگی زیست بوم های استان را در چند سال اخیر تحت تاثیر خود قرار داده است. اکبری افزود: در میان زیست بوم های آبی تالاب کجی نمکزار نهبندان از اهمیت ویژه ای برخوردار است که در صورت عدم مدیریت سبب افزایش گرد و غبار در استان و مناطق مجاور خواهد شد.مدیرکل محیط زیست استان ادامه داد: برای حفاظت از محیط زیست با ارتقای سطح آگاهی اجتماعی تلاش می کنم. وی ابراز امیدواری کرد: همه مسئولان و مردم نگاه دلسوزانه به محیط زیست داشته باشند تا محیط زیستی سالم برای آیندگان به ارمغان بگذاریم.
