کاری – چندی پیش در صدا و سیما ویژه برنامه‌ای پخش شد که در آن گوینده خبر «کافه گردی» جوانان را نوعی آسیب و معضل اجتماعی تلقی کرده بود زیرا در برخی کافه‌ها کشیدن سیگار آزاد است! در این گزارش از انواع و اقسام آسیب‌های کافه گردی که با کشیدن سیگار و قلیان همراه بود گفته شد و با جوانانی هم در این خصوص صحبت شد که کافه را یکی از پاتوق‌های خودشان می‌دانستند؛ با این حال سوال اینجاست که چرا امروز کافه گردی از منظر رسانه ملی به یک معضل اجتماعی تبدیل شده است؟ آن هم در شرایطی که جوانان از کمترین اوقات فراغت و تفریحات مخصوصا در خراسان جنوبی برخوردارند
کافه در تازه کردن دیدار دوستی‌های قدیمی
در این میان نباید از نقش مهم کافه در تازه کردن دیدار دوستی‌های قدیمی غافل شد. حتی گاها برخی از گروه‌های فضای مجازی که تا به حال با هم ملاقاتی نداشته اند در یک کافه دور هم جمع و با یکدیگر آشنا می‌شوند. در حال حاضر کافه گردی تنها تفریحی است که جوانان در قشرهای مختلف بدون درنظر گرفتن مخارج و نگرانی از هزینه‌هایش به آن مراجعه می‌کنند. کافه گردی در واقع یک تفریح جهانی است و فرقی نمی‌کند شما در پاریس با امکانات تفریحی بالای زندگی باشید یا در کشوری با محدودیت های زیاد تفریحی، در هر صورت کافه گردی در لیست تفریحات شما قرار دارد.
کافه نشینی جوانان دهه ۶۰ و ۷۰ برای فرار از خانه؟!
کافه ای در ابتدای خیابان معلم با محیطی باز و بسیار زیبا که در سال‌های گذشته مشتریان پروپاقرصی را به سوی خود جلب کرده است. کارکنان این کافه همگی جوانانی دوست داشتنی، خوش‌برخورد، حرفه‌ای و فعال هستند و شاید به همین دلیل است که این کافه یکی از دوست‌داشتنی‌ترین پاتوق‌های جوانان در بیرجند است. غروب یکی از روزهای خرداد به این کافه می روم تا کمی از حال و هوای آن بنویسم. چند جوان از راه می رسند یک میز بزرگ را رزرو کرده اند و قرار است برای یکی از دوستان شان جشن تولدی بگیرند یکی از مهمان‌های دیگر با کیک از راه می‌رسد، شمع‌ها جرقه می‌زنند و موزیک آرامی که قبلتر پخش می‌شد جایش را به آهنگ «تولدت مبارک» می‌دهد؛ با دست زدن و هم‌آوایی مهمان‌ها. برای بقیه مشتری‌ها عادی است. نه تعجب می‌کنند نه اظهار گله. بعضی‌شان برمی‌گردند صاحب جشن تولد که کلاهی بر سرش گذاشته و برای دوربین‌ها لبخند می‌زند را ببینند و بعد دوباره گرم حرف زدن می‌شوند.با یکی از این جوانها حرف می زنم او می گوید کافه نشینی حالا تبدیل به یک فرهنگ برای جوانان شده است و من و دوستانم گهگداری برای تفریح به اینجا می آیم. مریم با اشاره به اینکه متاسفانه گاهی آنقدر فشار در خانواده زیاد می شود که برای فرار از محیط خانواده برنامه کافه گردی می گذاریم، اضافه می کند: متاسفانه در بیرجند مکان تفریحی مناسب مخصوصا برای دختران وجود ندارد و تنها دلخوشی من و دوستانم فقط همین کافه و گاهی سینما و پارک رفتن است. وی یادآور می شود : این مکان محیط آرامی دارد و گاهی فقط برای نوشیدن یک قهوه یا چای به کافه می آیم.
دلمان به همین چند ساعت در کافه بودن خوش است
مشتریان این کافه را در خیابان جمهوری برای بازی و تفریح انتخاب می کنند مشتریان هم اغلب نوجوان‌هایی هستند که تازه فضایی برای دور هم جمع شدن‌های همسالانه پیدا کرده‌اند و از هر مجال و پولی که به دستشان برسد، برای ساعتی خوش گذراندن در کافه استفاده می‌کنند. یک جوان با بیان اینکه چه تفریحی برایمان است، ادامه می دهد: دوست دارم به باشگاه بروم اما آنقدر هزینه های باشگاه زیاد است که بیخیال می شوم و گاهی با دوستانم به کافه می آییم تا دور هم کمی خوش بگذرانیم. وی با بیان اینکه بیرجند جایی برای تفریح ندارد، شهر بازی درست و حسابی دارد که بریم؟ هزار جور تفریح و سرگرمی وجود دارد که یکی از آنها را انتخاب کنیم؟
محمد از حضورشان به قصد بازی و تفریح دفاع می‌کند: من خودم صبح زود به سرکار می روم و غروب ها برای بازی و گفتگو با بچه ها به اینجا می آیم تا خستگی از تنمان برودوی با بیان اینکه شاید این هم یک نوع اعتیاد بحساب بیاید اما خب این تنها دلخوشی ماست کجا برویم تا کمی انرژی جوانی مان تخلیه شود، از صبح زود می‌رم سر کار تا ساعت پنج عصر. بعدش میام اینجا با بچه‌ها حرف بزنیم و بازی کنیم بلکه خستگی از تنمون در بره .
مکانی برای هم اندیشی و هم فکری جوانان
اما کافه همه‌اش هم وقت‌گذرانی و بازی و تفریح نیست. محمد ۳۳ ساله می‌گوید: نزدیک ده سال است در کافه‌ها کار می‌کند، و بارها افرادی را مشاهده کرده که برای تصمیم گیری های بزرگ و حتی کتاب خوانی و درس به این کافه می آیند. وی با اشاره به قرارهایی برای کتابخوانی، فیلم‌بینی و دوره‌های آموزشی در کافه، ادامه می دهد: اینجا مشتری داریم که برای زبان آموزانش کلاس خصوصی برگزار می کند و در کنارش قهوه ای هم می خورند او ادامه می دهد: حتی آن گوشه دنج هم برای افرادی است که درباره موضوع خاصی دور هم جمع می شوند و به بحث و گفتگو می پردازند از مالیات گرفته تا قرارداد یک شرکت و یا استخدام . وی معتقد است کافه فقط برای وقت گذرانی و خوشگذرانی نیست، خیلی ها کافه را برای تصمیم های بزرگ انتخاب می کنند چون محیط امنی است و جوانان بدون دغدغه مزاحمت می توانند دور هم جمع شوند! وی با بیان اینکه موضوع بحث‌های جوانان در کافه‌ها بی‌ربط به موضوعات روز جامعه نیست، یادآور می شود: مثلا در زمان انتخابات حال و هوای کافه‌ها سرشار از بحث‌های سیاسی و طرفداری از نامزد مورد نظرشان است. وی خاطر نشان می کند: یا در زمان پخش دربی کافه بهترین محل برای جمع شدن جوانان و تماشای یک بازی هیجان انگیز به همراه طرفداران هر دو تیم است.
نقاط مثبت و منفی کافه گردی
یک استاد دانشگاه هم با بیان اینکه با بیان اینکه هر پدیده‌ای از جمله قهوه‌خانه‌گردی در گذشته و کافه‌گردی در امروز دارای نقاط مثبت و منفی است،اظهار می‌کند: در گذشته که قهوه‌خانه‌ها مرسوم بودند افراد تنها در چنین فضایی دور یکدیگر جمع می‌شدند اما رفته رفته و با گذر زمان ساختار قهوه‌خانه‌ها به فضایی مانند کافه و کافی‌شاپ تغییر یافته است. رضایی با بیان اینکه با این تفاوت که دختران نیز می‌توانند با امنیت خاطر بیشتری در آن حضور یابند، ادامه می دهد: در واقع آن چیزی که تغییر یافته این است که کافه و کافه‌گردی به نوعی سبک زندگی جدید و مدرن و با تلفیق سلیقه‌های جدید و نوین رواج یافته است.او یا بیان اینکه زمانی که از بیرون به کافه‌ها می‌نگریم، می‌بینیم که به دلیل گران بودن قیمت کافه‌ها تنها قشر خاصی از جامعه می‌توانند در چنین فضایی حضور یابند، ادامه می دهد: در واقع گرانی یکی از عواملی است که باعث شده هنوز کافه‌ها ظرفیت داشته باشند.
ازدواج گریزی معضلی شایع بین جوانان
این تحلیلگر مسائل اجتماعی ازدواج گریزی را معضلی شایع بین جوانان می داند و می گوید: ایجاد زندگی مشترک نیازمند اشتغال و هزینه کرد اقتصادی است. وی با بیان اینکه جوانان بیکار بی شک فرصت ازدواج را نمی یابند، ادامه می دهد: : حضور جوانان به طور مداوم در کنار خانواده نیز گاه با سرکوفت والدین همراه است و از این رو آنها برای نجات از این وضعیت و فرار از خانواده، به کافه گردی رو می آورند. رضایی خاطر نشان می کند : کافه گردی به عنوان یک تفریح برای اغنا اوقات فراغت جوانان در جلوگیری از آسیب های اجتماعی موثر است اما کافه گردی بیکاران آسیب زا است. وی مهمترین وظیفه دولت‌ها را در جامعه رونق اشتغال دانست و تصریح کرد این امر از بروز بسیاری از آسیب‌های اجتماعی جلوگیری می‌کند.
