مهدی آبادی – چند سال پیش و در دوران دانشجویی، زمانی که خودم را معرفی می کردم، بسیاری از هم کلاسی هایم از اعتیاد و قاچاق و ناامنی در مناطق شرقی کشور سخن می گفتند و تصویر غیرواقعی از بیرجند در ذهنشان خطور می کرد. کلی زمان صرف کردم تا به انها بفهماندم که چنین موضوعی صحت ندارد و دچار سو برداشت هستند. چند روز پیش که معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار در جلسه توسعه مشارکت های مردمی در راستای پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر گفت که “سرمنشأ ۸۰ درصد آسیب‌های اجتماعی، اعتیاد به مواد مخدر است و اغلب سارقین و متکدیان مبتلا به اعتیاد هستند”، این خاطره برایم زنده شد. اینکه سرمنشا ۸۰ درصد، آسیب های اجتماعی، اعتیاد است، اصلاً به مذاق کسی خوش نمی آید. برای خراسان جنوبی که به فرهنگی بودن، شهره آفاق است، این موضوع برازنده نیست، ولی باید بپذیریم که آسیب های اجتماعی اعتیاد بر کسی پوشیده نیست. اعتیاد در جامعه پیامدهای مخرب بسیار دارد که می توان به اختصار به آن اشاره کرد. اعتیاد؛ ابتدا به شکل یک آسیب اجتماعی در اتلاف سرمایه انسانی کشور منجر می شود و موتور محرک تولید اقتصادی را از کار می اندازد و سپس به دیگر بزهکاری ها و ناهنجاری های اجتماعی دامن می زند. از پیامدهای منفی اعتیاد، فروپاشی بنیان خانواده، کاهش امنیت اجتماعی، انتقال بیماریها، افزایش سرقت در جامعه و از همه مهرم تر، هزینه فرصت ازدست رفته نیروی کار است. زیادبودن میزان اعتیاد در جامعه، به شکل هزینه نگهداری معتادان در زندان یا ارائه خدمات به آنان ازطریق سازمان بهزیستی هزینه های آشکار زیادی برای دولت در بر دارد. دوم آنکه، متأسفانه آسیب‌های اعتیاد بر خانواده و جامعه فراوان و به هم مرتبط است. مشکلات از خانواده شروع شده، کم کم به جامعه کشیده می‌شود و آسیب‌ها را وارد می‌آورد. اعتیاد باعث بروز ناهنجاری‌های رفتاری می‌شود. به طوری که فرد معتاد دیگر نمی‌تواند مانند سابق زندگی عادی خود را ادامه دهد. کم کم ارتباط او با خانواده و جامعه تغییر پیدا کرده و از نظر رفتاری در خانواده با مشکل مواجه می‌شود. در نهایت آنچه که برای فرد معتاد اهمیت و اولویت دارد، تهیه مواد و تأمین مخارج اعتیاد است. در نتیجه تأمین مایحتاج خانواده با مشکل مواجه می‌شود. آسیب‌های اجتماعی ناشی از اعتیاد بسیار جدی و حائز اهمیت است. فرد معتاد تمام خواسته‌اش مصرف مواد است و چیزی بالاتر از آن را نمی‌بیند. سوم. یکی از تأثیرات منفی و آسیب‌های اجتماعی اعتیاد روی فرد بی‌مسئولیتی وی نسبت به شغل و افراد جامعه است. اعتیاد باعث می‌شود روابط شخصی و اجتماعی فرد به مرور کمرنگ شده و در نهایت از بین برود. این موضوع در نهایت باعث ظهور برخی دیگر از آسییب های اجتماعی مانند خشونت، همسرآزاری، کودک آزاری و… می شود. مورد چهارم این است که متاسفانه امروزه در تمامی جوامع، سن اعتیاد به مواد مخدر پایین آمده و قشر نوجوان را در‌برگرفته. این موضوع می تواند بر زندگی نوجوانان بسیار بیشتر و سنگین تر نیز باشد. در واقع دلیل این امر، حساس بودن مراحل زندگی نوجوانان و افزایش خطر بزهکاری کودکان و نوجوانان می باشد. تنوع این مواد بسیار زیاد شده و علاوه بر مواد اعتیاد آور سنتی که قبلا مورد استفاده بوده است مواد صنعتی هم اضافه شده که وابستگی و عوارض شدید‌تری نسبت به مواد سنتی دارد که این انتظار می رود دستگاه های امنیتی و اطلاعاتی و انتظامی خراسان جنوبی با جدیدت به مقابله با ورود مواد مخدر صنعتی در استان داشته باشند. چند مورد از تبعات خانمان سوز اعتیاد را نوشتیم اما چه باید کرد؟ چه برخورد و طرح هایی برای مقابله با گسترش اعتیاد در جامعه باید انجام داد. باید بگویم که درکنار همه راه هایی که دولت و مسئولان انتظامی برای کنترل ورود مواد مخدر و آسیب های اجتماعی دارند؛ بهترین راه حل جلوگیری از آسیب های اجتماعی ناشی از اعتیاد، پیشگیری است. به قول معروف علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد. یشگیری از مصرف مواد مخدر می تواند در خانه شروع شود. والدین می توانند با فرزندان خود صحبت کنند و عواقب مصرف مواد مخدر و الکل را توضیح دهند و مهارت های لازم را به فرزندان خود آموزش دهند. همچنین آموزش به نوجوانان در مدرسه پیرامون تأثیر مصرف مواد مخدر از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا تلاش می شود تا مصرف احتمالی مواد مخدر قبل از سن بلوغ کنترل شود. دولت هم در سال های اخیر برنامه های فرهنگی خوبی در این حوزه آغاز کرده است. طرح هایی مانند نماد، طرح یاریگران زندگی و… تمرکز زیادی بر روی پیشگیری از اعتیاد و سم زدایی از افراد درگیر داشته است. هرچند که به گفته معاون سیاسی امنیتی و اجتماعی استاندار تأکید بر پاک سازی افراد معتاد، با ایجاد زمینه‌های اشتغال، فراهم می شود. همه این عوامل را ذکر کردیم ولی چنانچه اقدام عملی در پی آن نباشد اوضاع از این هم بدتر خواهد شد . در کل به نظر می رسد بهترین راه درمان اعتیاد و آسیب های ناشی از آن، همان پیشگیری است که باید خیلی بیشتر از گذشته کار و تلاش انجام دهیم. با بالا بردن آگاهی جامعه، فقر زدایی، فراهم کردن بستری برای تفریحات سالم، ترویج ورزش و موارد این چنینی می توان به این مهم دست یافت و آمار اعتیاد را در جامعه کاهش داد.(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق 09155665782 اعلام یا ارسال بفرمایید)