سیدمحمدامین حسینی

در واقعه ی عاشورا شخصیت های متعدد مثبت و منفی حضور داشتند. زبان ها و قلم ها در خصوص برخی از این شخصیت ها بیشتر گفته و نوشته اند مثل حر بن زیاد ریاحی،حبیب بن مظاهر، شمر، عمر بن سعد و مختار ثقفی. هر یک از این شخصیت ها یک کتاب پر مغز و معنا برای عبرت آموزی است. برخی از این اشخاص تنها یک شخص در واقعه ی عاشورا نیستند بلکه یک تیپ شخصیتی اند که می توان مانند آنان را در طول تاریخ پیدا کرد. مثل عمر بن سعد که نشان دهنده ی تیپ شخصیتی ست که برای قدرت و ثروت دنیا حاضرند تن به هر کاری بدهند. اما شخصیتی که در این مجال می خواهم در درباره ی او بنویسم سلیمان بن صرد از خواص کوفه بود که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. او از علما و بزرگان کوفه بود که در نوشتن نامه برای دعوت امام حسین (ع) پیشگام بود اما بعد از دعوت، نه مسلم بن عقیل، سفیر امام حسین (ع)، و نه امام را در کربلا یاری نکرد. وی را می توان نماد فرصت سوزی و افسوس خوردن دانست. بعد از واقعه ی عاشورا او از عدم همراهی امام حسین ع احساس پشیمانی می کرد. اما این احساس پشیمانی بدون اندک تامل و تدبیر منتهی به قیامی برای خونخواهی امام حسین (ع) شد که هیچ فایده ی عملی نداشت و طی یک روز قیام توابین به رهبری سلیمان بن صرد شکست خورد. سلیمان بن صرد نه آنقدر مرد و شجاع بود که در صحنه ی کربلا حاضر شود و نه تدبیر و زیرکی مختار را در خون خواهی داشت. سلیمان بن صرد را می توان مصداق کسی دانست که در آن لحظه که باید، اقدامی نمی کند.هر چند که بعدا به شهادت نیز نائل می شود اما دیر شده و هیچ اثری بر سیر تاریخ بشر نمی گذارد. او از اشتباهاتش در عدم همراهی مسلم بن عقیل و امام حسین (ع) پشیمان بود اما پیشمانی را فایده ای نیست. مقام معظم رهبری در باره ی خواص مومن کوفه که سلیمان بن صرد نیز در زمره ی آنان قرار می گیرد، می فرمایند : ( چرا آن خواص مومنی که دور مسلم بن عقیل بودند متفرق شدند؟ توی اینها افراد حسابی بودند و اینجا اشتباه کردند. برخی از این افراد توفیق پیدا نکردند که به کربلا بیایند بعد مجبور شدند جزء توابین شدند. خوب چه فایده؟ وقتی که امام حسین کشته شد، وقتی فرزند پیغمبر از دست رفت، وقتی که فاجعه اتفاق افتاد، وقتی حرکت تاریخ به سمت سراشیبی آغاز شد چه فایده ؟ لذا در تاریخ عده ی توابین چند برابر عده ی شهدای کربلا ست، شهدای کربلا هم در یک روز شهید شدند توابین هم در یک روز کشته شدند شما ببینید اثری که توابین در تاریخ گذاشتند یک هزارم اثر کربلا نیست، به خاطر اینکه این ها در وقت خود نیامدند، کار را در
لحظه ی خود انجام ندادند دیر تصمیم گرفتند و دیر تشخیص دادند. تصمیم گیری خواص در وقت لازم، اقدام خواص برای خدا در لحظه ی لازم، این هاست که تاریخ را نجات می دهد و ارزش ها را حفظ می کند. در لحظه ی لازم باید حرکت لازم را انجام داد اگر گذاشتید وقت گذشت ذیگر فایده ندارد. )به دیگر سخن، قیام توابین هرچند برای خونخواهی امام حسین (ع) بود و از این حیث قابل احترام است اما حکم نوش دارو بعد از مرگ سهراب را دارد. سلیمان بن صرد در جریان عاشورا بود تا عبرت بگیریم این گونه نیست که همیشه فرصت باشد. سیر تاریخ منتظر ما نمی ماند و اگر غفلت کنیم و زمان بگذرد دیگر افسوس خوردن فایده ندارد. جنبه ی دیگر داستان سلیمان بن صرد تاثیر رفتار خواص بر عوام است. عوام دنباله روی خواص و بزرگان خود هستند و لغزش خواص باعث لغزش عوام نیز می گردد بدین جهت اشتباه خواص اثار هولناک تری از اشتباهات عوام دارد. باید از واقعه عاشورا و شخصیت های حاضر در آن درس گرفت. نکته ی دیگر در شخصیت سلیمان بن صرد این است که وی از فرماندهان حضرت علی ع در صفین بود. او و خیلی از کسانی که در عاشورا اشتباه کردند پیشینه ی درخشانی داشتند اما عاقبت بخیر نشدند. به همین جهت باید دانست که پیشینه ی خوب تضمینی برای عاقبت خیر نیست. “ والعاقبه للمتقین “