بهروزی فر – در تاریخ مناسبت های ملی، یکم شهریور ماه را که مصادف با زادروز پزشک حاذق ایرانی، شیخ الرئیس ابوعلی سیناست، روز پزشک نامیده اند تا به این بهانه خدمات، تلاش ها و جدیت قشری که در حفظ سلامتی جامعه نقشی بسزا دارند، یادآوری شود. در ارتباط تنگاتنگ نقش پزشکان با سلامت جامعه، همین بس که به گواه مطالب درج شده در نامه اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه های سراسر کشور به شورای عالی انقلاب فرهنگی؛” سرانه وجود پزشک در کشور ۱۱۸ نفر به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است، درحالی که این آمار در کشورهایی با وضعیت مطلوب در حوزه سلامت، بین ۳۰۰ الی ۵۰۰ نفر است، در خصوص پزشکان متخصص، وضعیت به مراتب بدتری را شاهد هستیم و به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت، تنها ۵۵ پزشک متخصص وجود دارد. کمبود پزشک و دشواری دسترسی به پزشکان، تأثیر مستقیمی بر شاخص سلامت عمومی جامعه دارد. میانگین زمان ویزیت بیمار در کشور ، کمتر از یک سوم میزان استاندارد است… در بسیاری از شهرها مردم برای دسترسی به خدمات پزشکی ناچار به طی کردن مسافت‌ های طولانی هستند”. این آمار به‌خوبی چرایی تشکیل صفوف طولانی انتظار در مطب پزشکان عمومی و متخصص را توجیه می‌کند، البته علاوه بر کمبود پزشک نسبت به جمعیت، آن چه درد لاعلاج درمان در کشور است، توزیع ناعادلانه پزشکان می باشد که سبب شده شاهد تراکم حضور پزشک در برخی نقاط شهرهای بزرگ باشیم و در عوض مضیقه شدید پزشک در مناطق کمتر برخوردار و محروم به دردی بی درمان تبدیل شود، درست مثل اتفاق تلخی که ما با آن در شهرهای مختلف استان خراسان جنوبی دست و پنجه نرم می کنیم. عمق این فاجعه، زمانی محرزتر می شود که نماینده عالی دولت در استان، از فاجعه ترین معضلات خراسان جنوبی را گلایه مردم از نبود پزشک عمومی عنوان و بر ناسالم بودن حوزه سلامت استان تأکید می کند. زمان توزیع پزشکان متخصص، تنها کورسوی امیدی است که همه ساله نوید بخش حضور متخصصان در مناطق مختلف می باشد اما با عنایت به این که طی این همه سال گذشته، میزان پزشکانی که برای حضور و خدمت در خراسان جنوبی اعلام آمادگی کرده اند و حتی در روز تعیین مکان خدمت، تن به حضور داده اند، بسیار کمتر از آن چیزی بوده که مطالبه و نیاز واقعی استان است، لذا ما همواره قدم های فراوانی با میانگین کشوری فاصله داشته و داریم. خبرها و مستندات موجود، ابرام و پیگیری مجدانه رؤسای دانشگاه علوم پزشکی استان برای جبران این کاستی و رفع نیاز شهرستان ها در چند سال اخیر را در ظاهر نشان می دهد اما در کنار این واقعیت تلخ و کوشش های نافرجام، اتفاق عجیب تری همچون یک غده سرطانی، دردی کهنه را به جان سلامت استان انداخته است، موضوع خارج شدن و به عبارتی عدم ماندگاری پزشکان متخصص و مهاجرت آنها بعد از مدتی کوتاه از خراسان جنوبی به دیگر مناطق کشور است. بنا به گزارش سرپرست دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در دیدار نوروزی با نماینده ولی فقیه در استان؛ “۱۸ پزشک متخصص ما به خاطر جا به جایی ها از خراسان جنوبی خارج شده اند”. یک روی سکه خروج پزشکان از استانی محروم همچون خراسان جنوبی، تمایل به ارتقاء و پیشرفت است که به اذعان خودشان در شهرهای بزرگ میسورتر و ممکن تر می باشد، اما آن روی سکه چه می تواند باشد؟ هرگز این اتفاق تلخ دوران فعالیت رسانه ای را فراموش نمی کنم که در روزگار تنگدستی استان به لحاظ اندک بودن آمار پزشکان متخصص-خیلی کمتر از آن چه امروز داریم-، طبیب حاذقی داشتیم که تنها متخصص در رشته خود بود و در بیرجند، مطبی داشت و بیماران دیگر شهرستان ها هم برای مداوا به نزد وی می آمدند، موضوعی که این روزها هم در عین تأسف در برخی از تخصص ها شاهدیم. یک روز در عین ناباوری زنگ زد تا خداحافظی کند و برای همیشه از استان برود، جویای علت شدم، توضیح داد و گفت؛ با من کاری کرده اند که اگر کلاهم اینجا بیفتد دیگر برنمی گردم. هر چه دلجویی کردم و خواستم ثابت کنم دچار سوء تفاهم شده، فایده ای نداشت، آنقدر روحش را آزرده بودند که گوشش بدهکار هیچ عذرخواهی نبود. خیلی دلم می خواست و الان هم می خواهد او و دیگر پزشکان متخصصی که عزم بر ترک این دیار گرفته اند را متقاعد کنم که بمانند و خدمت به مردم این دیار به ویژه در مناطق محرومی چون نهبندان و سربیشه و بشرویه و… را با همه سختی هایش به جان بخرند و نگذارند درد بیماری های کهنه به مشکلات کم آبی و کمبود زیرساخت ها و نبود رفاهیات حداقلی و… اضافه شود و روح مردم را بیشتر بیازارد، اما وقتی دلایل شان را می شنوم و با خودم مرور می کنم، به آنها حق می دهم. آنها بر این باورند که؛ نبود امکانات رفاهی مناسب، عدم پرداخت کارانه منظم و کافی، شیفت های سنگین و متناوب کاری به علت کمبود نیروی جایگزین، تقدیر با ضابطه نه بر حسب کارایی،  برخورد نامناسب و دون شأن ناظران با متخصصان در مواردی همچون بازدیدهای مکرر از مطب ها و مؤاخذه پزشکان در حضور بیماران و معرفی پزشکان به دادگستری بدون رعایت آیین نامه دادرسی نظام پزشکی مبنی بر بررسی تخلف جامعه پزشکی در مرحله اول در محل نظام پزشکی و با تشکیل شورا،  عدم تسهیل شرایط فعالیت پزشکان  در بخش خصوصی جهت افزایش درآمد و کمک به ماندگاری، عدم رعایت شأنیت و جایگاه متخصصین هیئت علمی که میل شدید آنها به خروج از طرح هیئت علمی را رقم زده و بی شک  در آموزش دانشجویان عواقب جبران ناپذیری دارد، سخت گیری های مفرط، به تأخیر افتادن ارتقاء اعضای هیئت علمی و  عدم پرداخت بموقع هزینه واحدهای تدریس شده و… هر کدام به سهم خود، عامل مهمی می شوند برای این که پزشکان به ویژه در مناطق محروم، رفتن را بر ماندن ترجیح دهند. بعید به نظر می رسد که نتوان این خواسته ها را به حداقل رساند و بهانه را از خیلی ها گرفت، بی شک پاسخ به هر کدام از این گلایه ها، ضمن این که محیط کار را برای افراد حاضر خوشایند می کند، از تبعات زیادی هم جلوگیری خواهد کرد. بدون تردید هر پزشکی که با خاطری ناخوش این دیار را ترک می کند، سفیری می شود برای بدنام کردن استان در نزد آنهایی که قصد می کنند دوره طرح یا محل خدمت خود را خراسان جنوبی برگزینند، و آن می شود که با تکرار مکررات! آبان پیش رو هم شمار پزشکان مشتاق به حضور در این دیار که مردمانش به خوش نامی شهره اند، به اندک رقم ممکن خواهد رسید.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷  اعلام یا ارسال بفرمایید)