نسرین کاری – پدیده کودکان کار و خیابانی یکی از آسیب های اجتماعی بوده که طی سال های گذشته روند رو به رشدی در شهر بیرجند به خود گرفته و تاکنون نیز اقدامات انجام شده در خصوص این معضل نه تنها نتیجه ای نداده است بلکه در مواردی شاهد نتیجه عکس نیز بوده ایم.از مهم ترین چالش های اجتماعی که این کودکان با آن ها مواجه اند شامل وضعیت آموزشی و تحصیل نامناسب. اعتیاد، تجاوز است. به دلیل هم مرز بودن استان با کشور افغانستان و به تبع آن مهاجرت اتباع بیگانه به استان، گسترش اعتیاد، وجود فرهنگ استاد -شاگردی در بین خانواده‌های اتباع بیگانه با هدف کسب درآمد کودک از مهمترین دلایل وجود کودکان کار در خیابان‌ها است. کودکان سرچهارراههای بیرجند نه تنها چهره شهر را نازیبا می کند بلکه باعث بروز بسیاری از آسیب های دیگر نیز می شود و این موضوع توجه اساسی به این معضل را از سوی مسئولان می طلبد.

شناسایی ۴۹ کودک کار در سال گذشته
معاون امور اجتماعی بهزیستی خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار آوا گفت: با گشت زنی شبانه تیم مرکز حمایتی آموزشی کودک و خانواده، یا معرفی سایر نهادها کودکان کار شناسایی شده و به مراکز حمایتی معرفی می شوند.
حسن رحیمی با بیان اینکه در سال 1402 تعداد 49 کودک و در سال جاری تاکنون تعداد 7 کودک شناسایی شده است. ادامه داد: ظرفیت مرکز مذکور 120 کودک بوده که در حال حاضر تعداد 120 پرونده فعال در مرکز وجود دارد . وی یادآور شد: با بررسی پرونده های کودکان کار و احصاء مشکلات آنان، بیشتر کودکان شناسایی شده از اتباع خارجه و قشر کم درآمد جامعه می باشند .

فقر و بیکاری از مهمترین دلایل پدیده کودکان کار
وی با بیان اینکه تحلیل از وضعیت موجود کودکان کار استان نشان می دهد گسترش فقر و افزایش هزینه های زندگی، بیماری، بیکاری و یا ازکارافتادگی سرپرستان خانواده، هم مرز بودن استان با کشور افغانستان و به تبع آن مهاجرت اتباع بیگانه به استان، از مهمترین دلایل کودکان کار است، اضافه کرد: دسترسی آسان به مواد مخدر، گسترش اعتیاد، وجود فرهنگ استاد – شاگردی در بین خانواده های اتباع بیگانه با هدف کسب مهارت و درآمد کودک، دلایلی برای حضور کودکان در شهر گردیده است . وی یادآور شد: بر اساس آیین نامه اجرایی ساماندهی کودکان خیابانی توسط هیئت وزیران ، سازمانها و نهادهای همکار در فرایند ساماندهی کودکان خیابانی نیروی انتظامی، دادگستری، شهرداری، کار و امور اجتماعی، دانشگاه علوم پزشکی، بیمه خدمات درمانی،تامین اجتماعی، صدا و سیما، هلال احمر ، آموزش و پرورش ، کمیته امداد امام (ره) و بهزیستی ، که در قبال این قشر مسئولیت دارند .

همکاری کمرنگ دستگاه های همکار در ساماندهی کودکان کار
رحیمی با اشاره به همکاری کمرنگ برخی از دستگاههای همکار در امر ساماندهی کودکان کار و خیابان از چالش های ماست، ادامه داد: فرهنگ ترحمی و دید حمایتی مردم از طریق کمک های مالی به این کودکان که باعث تشویق حضور بیشتر آنان در خیابان می شود .وی با اشاره به اینکه ارائه خدمات مددکاری اجتماعی، خدمات مشاوره و روانشناسی، مصاحبه و مشاوره تخصصی، مصاحبه انگیزشی، انجام آزمونهای روانشناسی، برگزاری کارگاههای آموزشی مهارتهای زندگی، پیشگیری از ایدز، خودمراقبتی، برای کودکان کار انجام می شود، یادآور شد: همچنن خدمات حرفه آموزی و ایجاد اشتغال برای کودک و خانواده، ایجاد اشتغال بدون حرفه آموزی ، خدمات بهداشتی و درمانی ، هزینه های ضروری زندگی، هزینه مسکن و یا اجاره بها، ایاب و ذهاب کودک، خدمات تحصیلی و پیگیری امور تحصیلی کودک در مدرسه به این کودکان داده می شود. معاون امور اجتماعی بهزیستی خراسان جنوبی با بیان اینکه همچنین حمایتهای مستقیم نقدی و غیر نقدی، پرداخت کمک هزینه سرمایه کار و یا اجاره بهای محل کار ، پرداخت کمک هزینه لوازم ضروری زندگی، پرداخت کمک هزینه تهیه جهیزیه، برای کودکان کار و خانواده هایشان انجام می شود،‌ ادامه داد: پرداخت کمک هزینه درمان، اجرای برنامه های تفریحی و اردوهای گروهی، انجام آزمایشات و معاینات غربالگری نیز برای آنها در نظر گرفته شده است.

گشت زنی و حضور تیم تخصصی مرکز در محلات آسیب خیز
رحیمی با اشاره به گشت زنی و حضور تیم تخصصی مرکز در محلات آسیب خیز و محل تجمع کودکان کار ادامه داد: شناسایی کودکان و برقراری ارتباط با آنان برای راهنمایی آنان به مرکز مورد توجه بهزیستی می باشد. وی با بیان اینکه رایزنی و برگزاری جلسات متعدد با سازمان ها، نهادها و دستگاههای همکار در امر ساماندهی کودکان کار در استانداری ، فرمانداری، شهرداری، فنی و حرفه ای، اداره کل امور اتباع بیگانه انجام می شود، اضافه کرد: به منظور هم افزایی توان دستگاهها و انسجام و یکپارچگی اقدامات مشترک در امر ساماندهی کودکان کار و پرهیز از عملکرد جزیره ای می باشد.

آگاه سازی و فرهنگ سازی برای عدم حمایت مالی از کودکان کار
وی خاطر نشان کرد: آگاهسازی عموم مردم در راستای عدم حمایت مالی از کودکان کار در خیابان از طریق نصب بنر، ساخت کلیپ، بروشور نیز در این نهاد برجسته می باشد
وی با بیان اینکه مردم در صورت مشاهده یک کودک کار ضمن تماس با خط اورژانس 123 و معرفی کودکان کار شناسایی شده به اورژانس اجتماعی و یا مرکز حمایتی آموزشی کودک و خانواده مهرآفتاب تحت نظارت بهزیستی تاکید کرد: اهدای کمک های نقدی و غیرنقدی به موسسه خیریه دارنده مجوز مرکز حمایتی آموزشی کودک و خانواده مهرآفتاب بمنظور مدیریت بهینه خدمات رسانی به کودک و خانواده وی بهترین گزینه است.

شهرداری در ساماندهی
کودکان متکدی همکاری دارد
مسئول مجتمع فوریت‌های خدمات اجتماعی شهرداری بیرجند هم در گفتگو با خبرنگار آوا گفت: شهرداری نسبت به جمع آوری و ساماندهی کودکان متکدی اقدام می کند و ساماندهی کودکان کار برعهده بهزیستی می باشد. منصوره امیرآبادی با بیان اینکه در سال 1402تعداد 44 کودک متکدی با همکاری نیروی انتظامی جمع آوری شدند، یاداور شد: این کودکان به مجتمع فوریت های خدمات اجتماعی هدایت و ساماندهی گردیده آند. وی خاطر نشان کرد: با بررسی های انجام شده تعدادی از این کودکان دانش آموز ،تعدادی بازمانده از تحصیل و تعدادی کودکان زیر 6 سال بوده آند .