رودخانه «هفتاد رود» روستای مشوکی سربیشه به دلیل عدم احداث سد یا سیل بند برای ذخیره رواناب ها، در فصل بارندگی به سمت مرز افغانستان سرازیر می شود.استان کویری خراسان جنوبی دو دهه با خشکسالی دست و پنجه نرم می کند تا جایی که همین اوایل امسال تیغ تیز این خشکسالی در کنار عطش بی آبی و شلاق آفتاب گرم و سوزان سبب خشک شدن مراتع شد و دامداران به دلیل نبود نهاده، دام هایشان را با نازل ترین قیمت فروختند. بعد از خساست های ۲۰ ساله آسمان و قهر طبیعیت با این سرزمین، امسال بارقه‌ی امید در دل کشاورزان و مردم روشن شد و حلاوت بارش رحمت الهی به همه شهرستان های استان رسید. آشتی دوباره آسمان با کویر خشکیده خراسان جنوبی و ورود سامانه بارشی پربارش، بعد از گذشت کم بارش ترین سال در ۵۰ سال گذشته، سبب شادمانی وصف ناپذیر مردم شد، اما دیدن رواناب ها و سرریز شدن آن به دشت ها و کویر استان در پی مدیریت ناصحیح، روح مردم را رنج می دهد. بحران بی آبی بیش از هر چیز دیگری در کشور جولان می دهد و مدیریت نادرست منابع آبی در کنار خشکسالی های پی در پی بسیار نگران کننده است، به همین دلیل سد و سدسازی یکی از راهکارهای اصلی و راهبردی برای مدیریت آب و مقابله با خشکسالی است.
مقصد رواناب ها، افغانستان است
مردم روستای مرزی مشوکی سربیشه مدت‌هاست که هدر رفت سیلاب‌ها را به چشم می بینند و آن را به مسئولان گوشزد می کنند اما بعد از پیگیری های هشت ساله مردم، هنوز چاره ای برای این مشکل اندیشیده نشده و رواناب ها علاوه بر اینکه خسارت های جبران ناپذیری بر مزارع آنها وارد می کند، مقصدشان کشور افغانستان است، این در صورتی است که مردم روستای مشوکی خود با بحران بی آبی دست و پنجه نرم می کند.
«حسین خسروی» رئیس شورای اسلامی روستای مشوکی از توابع بخش درح شهرستان سربیشه در گفتگو با خبرنگار شبستان اظهار کرد: روستای مشوکی در فاصله ۲۰ کیلومتری کشور افغانستان و در فاصله ۲۲۰ کیلومتری مرکز استان قرار دارد و دارای ۸۷ خانوار و ۳۵۰ نفر جمعیت است.وی با بیان اینکه شغل اصلی مردم روستای مشوکی کشاورزی و دامداری است که با توجه به خشکسالی های اخیر و کم آبی کم رونق شده است، افزود: مردم توان خرید علوفه دام هایشان را نداشتند لذا دام هایشان هم را به قیمت ناچیز فروخته اند و روستا در حال تخلیه است.خسروی گفت: به دنبال بارندگی های اخیر بارقه‌ای از امید در دل مردم روستا ایجاد شد. وی تصریح کرد: رودی از روستای مشوکی به نام «هفتاد رود» عبور می کند که از مرکز دهستان تمامی رودها و رواناب های سرریز به این رودخانه به مرز و دشت کشور افغانستان سرازیر می شود.وی با بیان اینکه در بارندگی های اخیر سه شبانه روز پی در پی بارش باران خوبی داشتیم اما سیلاب به کشور همسایه سرازیر شد، گفت: این در صورتی است که اراضی این روستا تشنه آبیاری است.رئیس شورای این روستا یادآور شد: از سال ۸۴ پیگیر این موضوع هستیم و به آب منطقه ای و منابع طبیعی نامه نگاری شده تا یک سد در این روستا احداث شود، هم اکنون کارهای مطالعاتی ایجاد سد انجام شده ولی تاکنون هیچ اقدامی برای احداث انجام نشده و هر ساله مسئولان می گویند اعتباری نداریم و سال آینده در دستور کار است.وی با گلایه از وعده های هر ساله آب منطقه ای برای احداث سد در این روستا، بیان کرد: تاکنون این وعده ها کار را به نتیجه نرسانده و آخرین بار یک ماه گذشته با حضور نماینده مردم شهرستان های نهبندان و سربیشه در مجلس نشستی با مدیرعامل آب منطقه ای برگزار شد و قول مساعد دادند تا سال آینده از محل بودجه محرومیت زدایی و بودجه در اختیار نماینده اقداماتی انجام شود.
تخریب اراضی کشاورزی در هنگام سیل
خسروی تصریح کرد: ورودی روستا از رودخانه گذر می شود و موقع سیل، تنها راه ارتباطی روستا مسدود می شود که باز هم مکرر با ادارات راه، جهاد کشاورزی، فرمانداری و بخشداری رایزنی کرده ایم تا فکری برای این راه بردارند تا بارندگی ها مسیر روستا را مسدود نکند اما هیچ اقدامی نشده است.وی گفت: ورودی روستا سه کیلومتر است که خواستاریم جهاد کشاورزی برای مزارع کشاورزی دیوار ساحلی احداث کند، می توان گفت اگر فردی در زمان ایجاد رواناب مریض شود باید در همان روستا جان بدهد چراکه خودروهای سنگین هم از این سیلاب نمی تواند عبور کند.
احداث سد در روستای مشوکی نیازمند ۲۰ میلیارد تومان اعتبار
«سعید سروری»، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی هم در گفتگو با خبرنگار شبستان اظهار کرد: برای احداث سد تغذیه مصنوعی در روستای مشوکی یک طرح مطالعاتی انجام شده است اما اعتباری برای آن در نظر گرفته نشده و پیگیر اعتبار هستیم.وی با بیان اینکه برای احداث سد در روستای مشوکی از طریق نماینده مردم شهرستان های نهبندان و سربیشه پیگیری داشته ایم، افزود: برای شروع این پروژه از سازمان مدیریت و برنامه ریزی هم پیگیری شده است.سروری از همکاری منابع طبیعی برای مدیریت رواناب ها در روستای مشوکی خبر داد و گفت: دو بند خاکی برای کاهش حجم رواناب های سرازیر به کشور افغانستان ایجاد شده است لذا در طرح مطالعاتی هم یک بازنگری انجام شده است. وی تصریح کرد: عدم تخصیص اعتبار؛ سدی بر سر راه طرح های مهم مرزی است و اعتبار لازم برای ایجاد سد در روستای مشوکی هم ۲۰ میلیارد تومان است.مدیرعامل آب منطقه ای گفت: پروژه های تغذیه مشوکی، آهنگران، بندان، چاهداشتی و گزیک تغذیه مصنوعی و روی خروجی دشت های استان و مرزی هستند که اجرای آن در دستور کار است، با اجرایی شدن پروژه های روستای مهم و مرزی بالای ۹۰ درصد استان تحت پوشش رواناب ها قرار می گیرند.سروری با بیان اینکه طرح مطالعاتی تغذیه مصنوعی مشوکی و چاهداشی انجام شده است و تغذیه مصنوعی بندان آغاز شده اما به دلیل کمبود اعتبار نیمه کاره رها شده است، ادامه داد: تغذیه مصنوعی آهنگران و گزیک هم در دستور کار است.وی تصریح کرد: در مجموع ۶ طرح تغذیه ای که در خروجی استان و مرزی هستند، مشکل تأمین اعتبار دارند.
۱۳ سازه آبخیزداری در حوزه مشوکی احداث می شود
، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری اظهار کرد: برای مدیریت رواناب ها در حوزه مشوکی، لانو، درح، گلوگاه و درخت توت حدود ۱۰ تا ۱۳ سازه آبخیزداری از سال ۹۶ با کمک قرارگاه شهید ناصری کار کرده ایم. وی با بیان اینکه اعتبارات باید کافی باشد تا تمام حوزه را مدیریت کنیم، گفت: به لحاظ فنی لازم نیست تمام شاخه های آبخیزداری کار کنیم؛ هدف حذف سیلاب نیست بلکه مدیریت سیلاب است.نصرآبادی با بیان اینکه رواناب های روستای مشوکی به مرز افغانستان سرازیر می شود، افزود: از این نوع سرریزها زیاد داریم؛ در استان یک سوم رواناب های زیرکوه، درمیان، سربیشه و نهبندان به سمت مرز افغانستان هدایت می شود که در حال مدیریت هستند. وی ادامه داد: پیش از این حوزه های مرزی اعتبار ملی داشتند که این اعتبار حذف شده است و در قالب همان حوزه های معمولی باید کار شود، شاخه هفت رود در جوار زمین های کشاورزی مردم روستای مشوکی است و نمی توانیم برای تمام شاخه ها، آبگیر احداث کنیم چراکه آب ها به زمین های کشاورزی مردم سرریز می شود، لذا همه شاخه های رودخانه قرار نیست بسته شود بلکه باید مدیریت شود.مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری ادامه داد: در حوزه مشوکی سازه های آبخیزداری باقی مانده داریم که در حال کار است.نصرآبادی خاطرنشان کرد: امسال ۱۶۲ میلیارد تومان اعتبار ملی برای حوزه آبخیزداری داریم که بیش از ۲۵ درصد آن تخصیص یافته است که براساس تخصیص‌ها، ۲۳۰ سازه جدید در سال مالی ۱۴۰۰ کار خواهیم کرد، قرارداد با پیمانکاران بسته شده و در حال انجام کار هستند.
