مهدی آبادی – چند روز پس از زلزله مهیب کشور افغانستان و زلزله مجدد بامداد چهارشنبه بار دیگر بحث ایمنی ساختمان های مستقر در بافت فرسوده به خروجی رسانه ها آمد، موضوعی که بارها و بارها به آن اشاره شده اما همچنان بدون نتیجه باقی مانده است. هر بار که خبرتکان خوردن و ایجاد زلزله هایی با مقیاس های متفاوت را در منطقه می شنویم فضای ملتهب و پر استرس برای مردمی ایجاد می شود که روی استان پر گسل خراسان جنوبی زندگی می کنند . هرچند که به قول کارشناسان گسل های استان ما فعال نشده اما ترس از تبعات یک حادثه غیرمترقبه احتیاط را ضمیمه زندگی همه ما نموده است . جالب است بدانیم که ۳۳ درصد از جمعیت استان ما در بافت فرسوده زندگی می کنند و فقط در بیرجند ۷۴ هزار نفر در این بافت سکونت دارند که خطر هر لحظه این افراد را تهدید می کند. کافیست نیم نگاهی به همین وضعیت بافت فرسوده حدفاصل خیابان های حکیم نزاری، منتظری و جمهوری در مرکز استان داشته باشیم تا بهتر متوجه شرایط شویم . قطعا تنها نگرانی در این بافت زلزله نیست و کوچکترین حادثه نیز امکان امداد رسانی به این منطقه را غیر ممکن می کند و سایر حوادث مثل آتش سوزی و … ساکنان این مناطق را در تهدید دائمی قرار داده است . فرض کنید همین فردا یک زلزله و یا یک آتش سوزی بزرگ در این مناطق رخ دهد، با این وضع تو در توی کوچه ها ، معابر کم عرض و خانه های نامقاوم که غالبا در معابر ریزش می کنند آیا امکان ورود خودروهای امدادی به این دامنه بزرگ از بافت فرسوده وجود دارد ؟ کوچه هایی که همین الان امکان تردد یک خودروی آتش نشان یا جرثقیل یا آمبولانس در آن مهیا نیست چگونه بعد از حوادثی نظیر زلزله یا رانش زمین یا هر اتفاقی دیگر می تواند میزبان امدادگران باشد. به طور حتم این معضل باعث یک حجم زیادی از خسارات جانی و مالی در این بافت خواهد شد. حال سوال جدی این است که چه کسی متولی احیای بافت و برون رفت از این وضعیت است و در صورت ایجاد مشکل چه کسی پاسخگوی این وضعیت فاچعه بار خواهد بود ؟ بپذیریم بافت های فرسوده شهرهای استان زنگ خطری برای هشدار یک فاجعه بزرگ است فاجعه ای که می تواند در اثر سیل، زلزله و یا هر حادثه طبیعی و غیرطبیعی دیگری رخ دهد و آن زمان دیگر کاری از دست هیچ مجموعه ای بر نخواهد آمد . در سوالات شهروندان از روزنامه بعد از زلزله های اخیر یک نکته به صورت بسیار پر رنگ مطرح شده است و آن این است که چرا در روستاها با تراکم جمعیت پایین در حجم بالایی بنیادمسکن اقدام به ایمن سازی منازل مسکونی کرده اما در شهرهای استان و به ویژه بیرجند اقدام خاصی را نمی بینیم ؟ مشوق های نوسازی مشکل دارد یا مردم مشارکت نمی کنند؟ و اگر مردم مشارکت نمی کنند، چرا اقدام به اقناع نکرده و خطرات ناشی یک حادثه را تشریح نمی کنیم ؟ طبیعتا راهکارهایی مثل مشارکت انبوه سازان می تواند در تسریع ایمن سازی بافت فرسوده بیرجند موثر باشد اما حداقل باید شرایطی فراهم شود که انبوه ساز به این حوزه ورود کند. به نظر می رسد باید به دنبال به روزرسانی بسته های تشویقی برای مشارکت انبوه سازان و مردم باشیم. چندروز پیش مدیرکل راه شهرسازی استان از مشوق های لازم برای انبوه سازان خبر داده بود . به گفته مودی تخفیف ۵۰ درصدی صدور پروانه ساختمانی، عدم محاسبه بالکن در زیربنا، ایجاد درب اضافه جهت تأمین پارکینگ و تأمین ۳۰ درصد پارکینگ در فضای باز از مشوق هایی هست که برای نوسازی بافت فرسوده لحاظ خواهد شد اما آیا با سود ۱۸ درصد پرداخت تسهیلات برای نوسازی این بافت و هزینه های بالا و محدودیت های آن ، کسی جرات ورود خواهد کرد؟ نوسازی بافت فرسوده نیاز به تعامل دولت و مردم دارد.گاهی وقت ها مردم می خواهند اما یک روز شهرداری در صدور پروانه به قانون حمایتی عمل نمی کند، روز دیگر نظام مهندسی و یک روز نیز بانک در دادن همین تسهیلات سختگیری می کند. بافت فرسوده شهرهای استان مانند یک بمب ساعتی هستند که هر لحظه و با احتمال هر حادثه، منفجر خواهند شد و اگر نتوانیم مردم را قانع و بسته های تشویقی مناسبی دراختیار آنان و احیانا انبوه سازان قرار دهیم، باید هر روز با ترس و لرز در این خیابان ها و کوچه قدم زده و امیدوارم باشیم حادثه ای مثل زلزله، آتش سوزی، ریزش ساختمان و… رخ ندهد. لطفا کمی بیشتر به فکر این بافت ها باشید تا شهروندان هم در امنیت بیشتری گذران زندگی کنند.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۱۵۵۶۶۵۷۸۲ اعلام یا ارسال بفرمایید)