بهروزی فر- به همین زودی ۶ ماه از سال گذشت و پاییز رنگ رنگ با تولد مهرماه از راه رسید تا شرایطی را فراهم آورد که یکبار دیگر، آن روزهای دور و نزدیک را در خاطرات مان مرور کنیم، همان کودکانه های قشنگ روز اول مهر در جشن بازگشایی مدرسه، طعم شیرینی که کودکان مان، این روزها نمی چشند. امروز، اگر چه روز شروع سال تحصیلی است، اما برای دومین مهر پیاپی، خبری از شور و شعف های دانش آموزان در معابر نیست و صدای زنگ مدرسه به گوش نمی رسد. ویروس کرونا که چترش را بر همه دنیا پهن کرد، سایه شومش را بر سر حوزه آموزش هم انداخت تا دانش آموزان و دانشجوها را خانه نشین کند، مدارس و دانشگاه ها را از رونق بیندازد، بین معلمین و متعلّمین، فاصله ایجاد کند و نظم موجود در نظام تعلیم و تربیت را به هم زند. حالا دیگر به لطف قدم شوم این مهمان ناخوانده، مدرسه و دانشگاه، مکان آموزش و مبدأ تحصیل دانش نیستند و بین فراگیران و فضاهای آموزشی، فاصله ای به گستردگی مرداب فضای مجازی افتاده و هر چه پیش تر می رویم، دست و پا زدن هامان در این معرکه، ما را بیشتر به قهقرا می کشاند. زنگ خطر شیوع کرونا که به صدا درآمد، آموزش و تحصیل علم هم در شمار حوزه هایی بود که نیاز به چاره داشت، متخصصان و اهل فن، راهکارش را در ارائه دروس در فضای مجازی دیدند تا سلامت معلمین و متعلّمین به مخاطره نیفتد، حالا دقیقاً ۱۹ ماه است که همه دنیا با این ویروس سرکش دست و پنجه نرم می کنند و منهای ۶ ماه تعطیلات تابستانی امسال و سال قبل، بقیه اش برای خانواده ها، چیزی جز دغدغه کلاس و درس و مشق مجازی نبوده است.این که دانش آموزان توانسته اند از کلاس های آنلاین و آفلاین مجازی به خوبی بهره مند شوند و هر چه را لازم بوده در این محیط به خوبی فراگرفته اند یا نه؟! سؤالی است که ذهن همه، به ویژه خانواده هایی که آینده فرزندان شان را در ارتقاء سطح علمی می دانند، به خود مشغول داشته است. گذشت این بازه زمانی نسبتاً طولانی و تحقیقات متعددی که در این مدت انجام شده، حکایت از واقعیت های تلخی دارد که چند روز پیش(۲۳ شهریور ماه) حسینی، معاون وزیر و رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور در نهمین نشست شورای راهبری سازمان آموزش و پرورش استثنایی، از بخش هایی از آنها پرده برداشت و بر نگرانی های والدین، مهر تأیید زد. به نقل از معاون وزیر و باستناد مطالعات مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری؛” تعطیلی مدارس و آموزش دیجیتال و فناورانه بیشترین آسیب را به قشر کم‌برخوردار زده، سواد بهداشتی در خانواده‌های کم برخور دار کم است و مدرسه می‌توانست جبران‌کننده این سواد کم بهداشتی باشد، بسیاری از دانش‌آموزان کم‌برخوردار در مدارس شبانه‌روزی تحصیل می‌کنند و تعطیلی این مدارس موجب‌عدم برخورداری دانش‌آموزان از مواد مغذی و افزایش سوء تغذیه در بین دانش‌آموزان کم‌برخوردار شده است. علاوه بر این آسیب های فضای مجازی و در خانه ماندن دانش‌آموزان بر سلامت روانی آنان تأثیر گذاشته و افزایش رفتارهای پرخاشگرانه، تغییر در اشتها، اختلال در خواب، به هم ریختن نظم خانواده، افزایش تعارضات خانوادگی، پرخوری، کم‌تحرکی، قلدری، کاهش آستانه تحمل وعدم آموزش آداب معاشرت از جمله آسیب‌های در خانه ماندن دانش‌آموزان است”. به گفته او؛ “مطالعات مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری نشان می‌دهد در ایام کرونا و آموزش‌های مجازی تنها ۳۵ درصد دانش‌آموزان حضور کافی و آنلاین در فضای مجازی داشته‌اند، ۳۳ درصد فقط حضور کمی به جای حضور کیفی در آموزش‌های مجازی داشته‌اند، ۳۳ درصد نیز کمتر از ۵ ساعت در هفته، از پیام رسان شاد استفاده کرده‌اند، تنها ۲۴ درصد از دانش آموزان معتقدند آموزش مجازی کیفیتی مانند آموزش حضوری داشته، ۴۲ درصد دانش‌آموزان آموزش‌ها را در حد قابل قبول ارزیابی کرده‌اند و ۳۳ درصد نیز آموزش‌های مجازی را ضعیف می دانند، از هر ۴ دانش‌آموز ۳ دانش‌آموز معتقد است آموزش مجازی نتوانسته کیفیت آموزش حضوری را داشته باشد”. معاون وزیر از مطالعات یونسکو و سازمان ملل هم این آمار را ارائه کرده که؛ “تحصیل ۹۴ درصد از یادگیرندگان در نبود مدرسه با اختلال مواجه شده، ۹۹ درصد دانش‌آموزان در کشور های با درآمد متوسط و کم، تحت تأثیر وضعیت منفی کرونا قرار گرفته‌اند، در مهر سال گذشته، مدارس۱۱۰ کشور دنیا تعطیل شده و ۵۵۰ میلیون یادگیرنده تحت تأثیر این تعطیلی قرار گرفته اند”.پژوهش‌های متعدد دیگری هم این نتیجه را به اثبات رسانده اند که نظام‌های تعلیم‌وتربیت دنیا در آموزش‌های مجازی با اُفت زیادی در یاددهی و یادگیری مواجه شده اند، نظرسنجی یونسکو هم تحت عنوان «کودکان را نجات دهیم»، این موضوع را اثبات کرده که از مجموع دانش‌آموزان ۱۱ تا ۱۷ ساله ۶۴ کشور دنیا، از هر ۱۰ دانش‌آموز ۸ نفر احساس کرده‌اند چیز کمی آموخته اند یا نیاموخته‌اند و ۸۰ درصد هم احساس کرده‌اند برای یادگیری بامانع جدی مواجه بوده‌اند. بی شک نتایج مطالعات این چنینی بوده که سازمان جهانی بهداشت و یونیسف را واداشته که مشترکاً از مقامات کشورهای جهان بخواهند، بازگشایی مدارس را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در دستور کار خود قرار دهند.خلاصه کلام این که هیچ مطالعه و مستنداتی در دنیا منتشر نشده که ثابت کند بازگشایی مدارس در همه گیری کووید ۱۹ مؤثر بوده یا نه؟! اما مطالعات و پژوهش‌ها نشان می‌دهند نرفتن به مدرسه، آسیب‌های فراوانی به همراه داشته و ای کاش یونیسف، به همان شکل که گزارش کرده، جبران فقر ناشی از کرونا ۱۱ سال زمان می برد، طی تحقیقات جامعی این را هم نشان می داد که این اُفت تحصیلی دو ساله، چند سال دیگر جبران خواهد شد و آیا اصلاً راهی برای جبران این رکود خواهد بود و دانش آموزان و دانشجویانی که به لطف نمرات ایده آل ناشی از رونویسی و مذاکره، غَرّه شده اند، برای این که در ایام پساکرونا، افرادی کم دانش و بدون تخصص نباشند، می توانند راهی بجویند. کرونا بارش را خواهد بست و این روزهای سخت تمام خواهند شد، اما….
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷ اعلام یا ارسال بفرمایید)
