محمودآبادی- بررسی موانع و مشکلات صنعت طیور نشان می دهد یک سر این مشکلات به نبود ارز دولتی برای واردات ذرت و سویا در تامین نهاده هاست، موضوعی که شاید اختیار تولید را با ارز نیمایی به دست تولیدکننده بدهد و قیمت مرغ را دستخوش تحولی عظیم کند، اما اکنون مسئولان استان امیدوارند حداقل دراین استان راهکار صادرات مرغ زنده بتواند تا حدودی مازاد تولید را جبران کند و میدان مشکلات صنعت طیور هموارتر شودالبته هنوز هیچ چیز معلوم نیست.
در ادامه ی پرونده ی مشکلات مرغداران برخی از پاسخ ها و راهکارهای مسئولان را مرور می کنیم. پاسخ هایی برای اینکه چرا تولید کننده مجبور به تولید می شود، و اختیاری ندارد و این اجبار را چه کسانی کنترل می کنند؟ مشکلات تامین نهاده ها و . . . و البته لا به لای تمام این پاسخ ها برای خراسان جنوبی پرونده ی دیگری نیز باز شد. و آن هم ماجرای کشتارگاه های مرغ در استان است که به نظر می رسد ماجرایش با تمام شهرهای کشور فرق دارد.

خلاصه
در گزارش قبل خواندید که بر اثر برخی از تصمیمات نادرست دولت،تولید گنندگان با اهدافی بسیار ناراحت کننده مانند به چاه ریختن جوجه ها و یا زیان های میلیونی مانند قیمت تولید بیشتر از قیمت عرضه مواجه می شوند.که تاکنون نه ستاد تنظیم بازار و نه کمیسون های قیمت گذاری نتوانسته اند وجود این بحران های پیشبینی شونده را کنترل و از زیان وارده بکاهند. البته پاسخ صریح آنها همیشه این بوده است که، همیشه این طور نبوده و نیست، مرغداران در یک فصل زیان می کنند و در فصل های دیگر سودی عایدشان می شود که این زیان را جبران می کند. !!! پاسخی که تولید کنندگان در صنعت طیور را خشمگین می کند.

کرونا همه چیز را به هم ریخت
معاون امور بازرگانی سازمان صنعت معدن و تجارت بعد از شنیدن تمام مشکلات با تایید وجود برخی تصمیم گیری ها در دولت که منجر به بروز برخی بحران ها می شود. صحبت تولیدکنندگان صنعت طیور استان درباره ی بروز مشکلات از زمانی که ستاد تنظیم بازار زیر نظر سازمان صنعت معدن و تجارت قرار گرفته است را رد می کند. الیاس جویبان می گوید: برخی از موارد و مشکلاتی که در کشور به وجود می آید نا خواسته است،مانند بحران کرونا که به تبع آن مشکلاتی را برای تولید کنندگان به وجود آورد،بخشی از این مشکلات را نیز همان طور که در همه در جریان هستند،قیمت محصولات کشاورزی در کشور بر اساس عرضه و تقاضا تنظیم می شود.
وی می افزاید: سال گدشته در همین ایام ما تولیدکنندگان را دعوت کرده بودیم و تقاضا می کردم مرغشان را ارزان تر به ما بدهند تا بتوانیم برای تنظیم بازار اقدام کنیم! پیش بینی هایی که هر ساله انجام می شود برای روزهای عید این بوده است که هر ساله ما افزایش تقاضا داریم . وی با اشاره به اینکه این پیشبینی همه ساله درست بوده است و برای امسال با توجه به اینکه یک ماه بعد از عید هم ماه رمضان را داشتیم، نیاز بازار بیشتر ارزیابی می شد. اما با مشکلی که امسال به وجود آمد می توانم بگویم 90 درصد مشکلات مربوط به بیماری کرونا بود،که در تمام کشور های همسایه نیز این بحران به وجود آمده است.
وی تعدادی از تصمیمات دولت برای مهار کرونا که روی بازار مرغ تاثیر مستقیم گذاشته است را نام می برد و می گوید: از اواخر اسفند همه ی رستوران ها تعطیل شد،این در حالی است که جوجه ریزی که برای عید انجام شده بود حداقل از 40 روز قبل است یعنی تا 15 اسفند جوجه ریزی انجام شده به جهت اینکه مرغ شب عید تامین شود، بنابراین مرغداری که جوجه را وارد سالن کرده دیگر چاره ای نداشته و باید تولید را ادامه دهد. جویبان با اشاره به اینکه در این مرحله یک مازاد تولید ایجاد شده است سخنان تولیدکنندگان را مبنی بر دخالت دولت در تعیین میزان تولید مرغ در کشور را تایید کرده و می گوید: مسئولان ستاد تنظیم بازار در تهران تصمیم گرفتند، تا حداکثر ظرفیت های مرغداری ها پر باشد، ما نیز از طریق جهادکشاورزی این موضوع را در استان دنبال کردیم تا تمامی
مرغداری های فعال برای شب عید آماده باشند. چون یقین داشتیم نیاز بازار است اما کرونا همه ی معادله های ما را به هم ریخت. وی ادامه می دهد: در شب عید مرغ های قبل و تولید شب عید به هم رسیدند،دان آن ها به موقع تامین نشد،طول دوره ی پرورش آنها از 42 به 60 روز رسید،یعنی هم اکنون هم در سالن های مرغداری ترافیک داریم و البته تقاضایی هم ندایم، چون همه ی مراسم ها (عزا،عروسی،مهمانی ها و . . . ) تعطیل شده است.
معاون امور بازرگانی سازمان صنعت معدن و تجارت معتقد است: به جز مواردی که تولید کنندگان ارز دریافت کرده اند سایر تولیدکنندگان از این موضوع متضرر شده اند.

ارز نیست
وی در این باره توضیح می دهد: همه
می دانیم که در شرایط کنونی کشور ارزی ندارد که به تولیدکنندگان پرداخت کند!الان در شرایطی هستیم که ارز بسیاری از کالا ها حذف شده و ارز نیمایی استفاده می شود،از جمله ارز شکر،برنج هندی و پاکستانی و . . .که فقط با ارز نیمایی وارد می شود. وی مشکل در ادامه مشکل تامین نهاده ها را مربوط به نبود ارز در کشور می داند و می گوید: برای واردات ذرت نیز ارز نیمایی لازم است و این موضوع تامین نهاده را با چالش مواجه کرده است. و رفع این مشکل در دست سازمان صمت یا وزارت کشاورزی نیست فقط در دست بانک مرکزی است که این گزینه نیز اعلام می کند که ارزی ندارد.
جویبان اعلام می کند: اگر هم بانک مرکزی ارزی داشته باشد، این ارز را به گندم اختصاص می دهد، چراکه قوت غالب مردم نان است و این موضوع در تمام استان های کشور همین شرایط را دارد و مختص استان ما نیست. به گفته ی وی در حال حاضر فقط چند کالای اساسی شامل گندم،ذرت و سویا ارز 4 هزار و 200 دریافت می کنند،که برای سویا نیز ابتدا به کارخانه های روغن داده می شود،بنابراین مهمترین مشکل که همه ی ما درگیر آن هستیم بحث تامین ارزی است که آن هم فعلا موجود نیست.
آیا تولید اختیاری خواهد شد؟
وی در پاسخ به اینکه اکنون که ارزی برای تامین نهاده ها نیست پس اختیار تولید را به تولید کننده باید داد می گوید: به احتمال زیاد چنین تصمیمی تا ماه های آینده گرفته خواهد شد،به احتمال زیاد تصمیم گیری ها به نحوی خواهد بود که مرغداران به اختار خود نهاده هایشان را تامین و سالن ها را با حجمی که خودشان قادر به تامین نهاده ها باشند پر کنند!!!. ولی این یک افزایش قیمت دارد که موجب نگرانی هایی خواهد شد.
جویبان با اشاره به اینکه برخی از تولید کنندگان و برخی از مسئولان در جهادکشاورزی معتقدند که تمام این مشکلات از زمانی که ستاد تنطیم بازار زیر نظر سازمان صمت قرار گرفته به وجود آمده است تاکید می کند: فقط دبیرخانه ی ستاد تنظیم تغییر کرده است یعنی اعضای این ستاد تغییری نکرده اند.علاوه بر این برخی از تصمیم گیری ها در شرکت پشتیبانی امور دام از خرید و توزیع نهاده ها وتامین مرغ بر عهده ی جهادکشاورزی است.
معاون امور بازرگانی درباره ی تغییراتی که برخی از تولیدکنندگان را ناراضی کرده و شیوه ی قبلی آن می گوید: تا یک سال قبل این طور بود که دفاتر تخصصی وزارتخانه ها برای تخصیص ارز تصمیم گیری می کردند، هر کسی بر اساس سامانه ثبت سفارش هر چه می خواست درخواست می داد.اما این موضوع برای یک ماه ادامه یافت و بعد از آن تصمیم دیگری گرفته شد.
الیاس جویبان اضافه می کند: قرار شد بر اساس دفاتر تخصصی باشد یعنی کسی که می خواهد ذرت و سویا وارد کند باید از طریق دفتر تخصصی وزارت جهاد اقدام کند البته این موضوع شامل هر نوع کالایی که بخواهد ارز بگیرد بود که باید از دفاتر تخصصی وزارتخانه ی مربوط به خودش پیگیری می کرد

اما بعد
اما اکنون این شیوه تغییر کرده است. به گفته ی وی چون ارز کامل تامین نشد، ارز را برای سازمان های مختلف درصد بندی کردند،به همین دلیل تامین ارز فقط مختص سه کالای اساسی گندم،ذرت و سویا شد. وی درباره بحران مازاد تولید پیشنهادهای مسئولان تهرانی را بازگو می کند که اولین گزینه خرید مرغ مازاد توسط شرکت پشتیبانی امور دام البته به همان قیمت تمام شده بود.
جویبان ادامه می دهد: شرایط مرغ در خراسان جنوبی با سایر نقاط کشور متفاوت است، چون ما مرغ زنده می فروشیم، در سایر استان ها مرغ به کشتارگاه می آید و به شکل امانی در اختیار کشتارگاه قرار می گیرد که بیشتر هم مرغ سایز مطلوب است.
وی با اشاره به اینکه شرایط استان به گونه ای بوده است که سیستان و بلوچستان مرغ زنده را از خراسان جنوبی خریداری
می کرده یعنی مرغدار مرغش را به خریداری در استان سیستان و بلوچستان می فروشد و مابقی را به کشتارگاه می دهد.
وی اضافه می کند: اکنون شرایط سیستان و بلوچستان هم تغییر کرده است،اول اینکه آن استان هم درگیر کرونا و تصمیمات کرونا شد،دوم اینکه اکنون در سیستان و بلوچتان هم بیش از یک میلیون و 100 هزار جوجه ریزی می شود.بنابر این طبیعی است که میزان خرید از خراسان جنوبی کاهش یابد و مرغداران دچار چالش شوند. این مشکلات استان را دو برابر کرده است.
وی به این نکته نیز اشاره می کند که رای زنی ها با مسئولان در سیستان و بلوچستان نیز راه به جایی نبره است این درحالی است که صنعت طیور در خراسان جنوبی به واسطه ی بازار خوب سیستان و بلوچستان رشد کرده است.

و حالا جوجه
معاون امور بازرگانی درباره بحران جوجه و مشکلاتی که به فضای مجازی نیز کشیده شد می گوید: در اسفند و قروردین ماه قیمت جوجه ا رقم های بسیار عجیب رو به رو بود از 5 هزار تومان تا 500 تومان که بسیار شرایط ویژه ای بود، که در اینجا باید بگویم برخی از مرغدارها شرایط را درک نکردند و اقدام به خرید جوجه ی 5 هزار تومانی کردند،از طرف دیگر
جوجه ی 500 تومانی نیز به برخی سالن های مرغداری وارد شد.
«جوجه ریزی مازاد انجام شده جای 10 هزار جوجه 15 هزار تا 20 هزار جوجه ریزی انجام شده است و همه ی اینها دست به دست هم داده است تا پایه های این صنعت ضعیف شود.اینجا عدم مدیریت مرغدارها مشهود است آنها می توانند طول دوره جوجه ریزی را بیشتر کنند و یا اقدام به خرید جوجه حتی با قیمت 500 تومان نکنند. »این نکات را جویبان درباره ی اهل استراتژی نبودن مرغدارها می گوید.

تعیین قیمت بدون حق رای تولیدکننده
وی با اشاره به کمیسون تعیین قیمت مرغ در بازار می گوید: این کمیسیون در تهران مستقر است و قیمت مرغی که اعلام
می شود کشوری است البته بنده به این موضوع اذعان دارم که نباید قیمت مرغ کشوری تعیین شود چرا که قیمت تمام شده ی مرغ در خراسان جنوبی با قیمت تمام شده ی مرغ در استان خوزستان و گلستان متفاوت است. در این استان هزینه های تمام شده بسیار بالاتر از استان های دیگر است.
وی اضافه می کند: این موضوع را بارها به کارگروه تنظیم بازار کشور اعلام کرده ایم. حتی سال گدشته به شکل جداگانه در استان تصمیم گرفتیم،به نحوی که وقتی ستاد تنطیم بازار قیمت مصرف کننده هر کلیوگرم مرغ گرم آماده ی به طبخ را 11 هزار و 500 تومان اعلام کرد،کمیسیون تنطیم بازار استان قیمت مرغ را 13 هزار و 300 تومان تعیین کرد.
معاون امور بازرگانی سازمان صمت به این موضوع نیز اشاره می کند که در یک سمت این طناب حمایت مردم قرار گرفته اند و آنها نیز انتظاراتی دارند.و سوال می کنند که چرا قیمت مرغ در دیگر استان ها کمتر است اما در استانی که بیشترین تولید مرغ را دارد از مرکز کشور بیشتر است. وی معتقد است با کاهش عوارض صادراتی مرغ از 5 هزار تومان به هزار و 500 تومان تولید کنندگان می توانند بحث های صادراتی را بیشتر دنبال کنند.چون الان مازاد تولید داریم بیشتر از این ذخبره نیز نمی شود پس بهترین راهکار ادرات مرغ منجمد است. که با کاهش عوارض صادراتی کمک خوبی به تولید کنندگان شده است.

موافقت برای صادرات
مرغ زنده
وی با اشاره به راهکار دیگری در این زمینه می گوید: اگر فردی مرغ گرم آماده به طبخ خود را که با استانداردهای شرکت پشتیبانی مطابقت دارد به این شرکت تحویل دهد،
می تواند به همان میزان مرغ منجمد با تاریخ پایین از پشتیبانی معادل وجه آن دریافت کند و بدون عوارض صادراتی صادر کند. جویبان می افزاید: این ها تصمیماتی بوده که وضعیت را تا حدودی آرام می کند البته بر تمام این تصمیم ها صادرات مرغ زنده به افغانستان نیز افزوده شده افغانستان نیز برای این امر اعلام آمادگی کرده است.
به گفته وی این مصوبه ی استان به کارگروه توسعه ی ادرات کشور ارسال شده تا موافقت کشوری را دریافت کند،بر اساس آخرین گزارش ها موافقت ضمنی این موضوع اعلام شده است و به زودی به استان ابلاغ می شود.چراکه این موضوع می تواند ارز آوری نیز داشته باشد و از طرف دیگر از افغانستان دانه ی ذرت وارد استان شود.
حال این مرز پر آوازه در خراسان جنوبی که در تمام پیشنهادهای رفع موانع تولید،به عنوان یکی از راهکارها از آن یاد می شود، به نظر آخرین حرکت در مقابل کیش میدان مشکلات صنعت طیور است. در حالی که برای این راهکار اندکی زمان لازم است اما مرغداران هنوز به اختیاری شدن تولید اصرار دارند.