بهروزی فر – این نشانی ها برای همه اهالی بیرجند آشناست، تقاطع بلوارهای شهدای عبادی و پیامبر اعظم(ص)، چهارراه بلوار شهدای عبادی و خیابان های انقلاب و شهید فایده، تقاطع بلوار شهید صیاد شیرازی و خیابان شهید قرنی، چهارراه پاسداران یا درمانگاه شهید رحیمی، تقاطع سه راه اسدی و…. همه این نشانی ها، یک وجه اشتراک دارند، هر موقع از شبانه روز که گذرتان به یکی از این محورها بیفتد، یا مردان جوانی را می بینید که با سر و روی کاملاً پیچیده – که قطعاً از این بابت است که شناخته نشوند- اسپندسوزی را به دست گرفته اند و همزمان با فرمان چراغ راهنمایی که خودروها را متوقف می کند، پیش می آیند و اسپندانه طلب می کنند. یا زنان میانسال و گاه البته جوانی که بچه ای را لای چادرشان پیچیده اند و با ایستادن خودروها، دست دراز می کنند و برای مداوای کودک در آغوش شان یا سیر کردن شکم گرسنه چند سر عائله ای که در خانه چشم به راهند، پول می خواهند. یا کودکان ۷ – ۸ ساله ای که یا دستمال جیبی می فروشند یا سرنشینان خودروها و عابرین پیاده را به خرید یک فال حافظ دعوت می کنند. تکدی گری در هر قالب و شکلی که باشد و در هر سن و سالی که اتفاق بیفتد، زشت و زننده است. گفته می شود عواملی نظیر بیکاری، اعتیاد، فقر اقتصادی، مهاجرت، ضعف ارزش های دینی و فرهنگی، نابسامانی خانواده، معلولیت جسمانی، شکاف طبقاتی، تنبلی، فقدان نگرش منفی به تکدی گری در جامعه، فریفتن دیگران، کمک های بیدریغ مردم و… سبب بروز این پدیده می شوند. پدیده ای که قانون هم چشم بر آن نبسته، طبق ماده ۷۱۲ قانون مجازات اسلامی ، باب پنجم تعزیرات ، تکدی گری عنصر قانونی جرم است و مجازات این جرم حبس درجه هشت، یعنی از یک ماه تا سه ماه است، البته اگر متکدی با وجود توان مالی ، باز هم تکدی گری کند ، مجازات او شدت بیشتری می‌گیرد، بدین ترتیب که علاوه بر حبس تعزیری درجه هشت ، کلیه اموالی که از طریق تکدی به دست آورده، باید مصادره شود، و طبق ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی، که اگر پدر و مادری از طفل خود برای تکدی گری استفاده کنند ، از آنها سلب حضانت می‌شود و دادگاه مکلف است برای حضانت طفل تصمیم مقتضی را اتخاذ نماید. همین بندهای قانون و شاید چون آن چه ما می بینیم و در سطح شهر کاملاً مشهود است، یا احساس تکلیف، یا تحقق تعهدات و وظایف اداری محوله و یا… سبب شده این موضوع در دستور کار حوزه‌های متولی باشد، نشانه هایش را در چند خبر از ابتدای سال تاکنون می توانیم بجوییم. “برای جمع آوری متکدیان خیابانی هر شب گشت ویژه داریم” (۱۴۰۲/۰۱/۳٠) “معضل تکدی گری ، کودکان کار و اعتیاد چالش اجتماعی در شهرها ایجاد می کند و مردم خواستار رسیدگی دستگاه های مسئول در این باره هستند/ درخصوص ساماندهی متکدیان ضرورت دارد هماهنگی بیشتری بین دستگاه های مربوط ایجاد شود/ تنها به جمع آوری متکدیان و رهاسازی آنها بعد از مدتی نباید اکتفا کنیم، برای ساماندهی متکدیان دستورالعمل ها و آئین نامه هایی وجود دارد که در آنها برای هر یک از دستگاه ها تکالیفی مشخص شده است/ مرکز فوریت های اجتماعی شهرداری بیرجند باید افراد متکدی که برای چندمین بار جمع آوری می شوند را به همراه گزارشی از اقدامات انجام شده در زمینه هر یک از آنها، به نیروی انتظامی استان معرفی کند/اتباع جمع آوری شده به عنوان متکدی، باید تحویل اداره کل اتباع استان شوند تا از آنها تعهدی گرفته شود مبنی بر اینکه تکرار تکدی، بر گشت دادن آنها به افغانستان را سبب خواهد شد/ سالمندان متکدی باید برای نگهداری در مراکز سالمندان به بهزیستی معرفی شوند/ اگر با ارائه راهکار های لازم زمینه اشتغال این افراد فراهم شود و دوباره تکدی گری کنند، به مراجع قضایی معرفی خواهند شد تا تصمیمات سلبی بر اساس قانون مجازات اسلامی درباره آنها اتخاذ گردد”(۱۴۰۲/۰۱/١٨) اینها بخش هایی از مطالبی است که به نقل از مسوولین در جلسات مرتبط با موضوع طرح و منتشر شده ولی با وجود این همه اینکه هنوز شاهد حضور و فعالیت متکدیان به صورت علنی و بدون هیچ ابایی در اصلی ترین چهارراه‌های شهر هستیم، جای سؤال دارد؟! دستگاه‌های متولی کوتاهی می کنند؟! ما شهروندان در اجابت خواسته هاشان زیاده روی می کنیم؟! متکدیان پشت متولیان را وجب کرده و واهمه ای از تهدیدها و ارعاب ها ندارند؟! هر کدام این ها که باشد، بدون تردید نیاز به بازنگری رویه موجود دارد.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷ اعلام یا ارسال بفرمایید)