بهروزی فر- خراسان جنوبی با ۱۵۱ هزار کیلومتر وسعت و ۳۳۱ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان، یکی از استان های مرزی در شرق کشور است. اقلیم، موقعیت جغرافیایی، قرار گرفتن در مسیر دو کریدور اصلی کشور، آب و هوا و… سبب شده گردشگری، معدن، صنعت، کشاورزی، دامداری و مرز، به عنوان محورهای توسعه این استان معرفی شوند، به این معنا که توجه و امتنان به هر کدام از این محورها می تواند مسیر رسیدن خراسان جنوبی به توسعه و پیشرفت را هموار سازد. در دل هر کدام از این محورهای توسعه، ظرفیت های قابل تأملی مستتر است، مثلاً کشاورزی با تولید محصولات باکیفیتی همچون زرشک، زعفران و عناب، گردشگری با ۴ جاذبه جهانی باغ و عمارت اکبریه، قنات بلده، کویر لوت و روستای حوله بافی خراشاد، در کنار بیش از ۹۰۰ اثر طبیعی ثبت شده در میراث ملی، معدن با بیش از ۵۰ نوع کانی اغلب بی نظیر با حجم ذخایر بسیار ارزشمندی در زغالسنگ، منیزیت، بنتونیت و…، صنعت با وجود کارخانه های تولید تایر، سیمان، فولاد و صنایع وابسته به معدن، دامداری با عنایت به ذخایر دام بومی سبک و سنگین به ویژه شتر، و در نهایت مرزی با وسعت و گستره ای قابل توجه که طول استان را در شهرستان های زیرکوه، درمیان، سربیشه و نهبندان شامل می شود. در این میان مرز مشترک استان با حجم ۳۳۱ کیلومتری، توانسته سهم بسزایی در اشتغال و درآمد بومیان منطقه، ماندگاری جمعیت در مناطق مرزی، واردات و صادرات دو کشور دوست و همسایه و نیز تجارت کشور داشته باشد. در تأثیر مرز استان در تجارت و مبادلات مرزی کشور، همین بس که تنهاترین پایانه مرزی فعال خراسان جنوبی، واقع در ماهیرود شهرستان سربیشه، حتی در دوران شیوع کرونا که اغلب مرزها از فعالیت ایستادند و بده بستان ها در آنها راکد شد، باز بود و نه تنها از حجم کارش کم نشد، که بناچار جور مرزهای تعطیل کشور را هم کشید و توانست سهم بسزایی در مبادلات تجاری داشته باشد، گواه این صحبت هم رشد قابل توجه کالاهای صادراتی و ارزش ریالی آنهاست که بر اساس آخرین آمار موجود؛ صادرات سال ۱۳۹۹ به نسبت سال ۱۳۹۸ بیش از ۲ برابر شده و خروجی بیش از ۴۸ درصد حجم صادرات کشور به افغانستان نیز از مرز ماهیرود صورت گرفته است. مجموع خروجی صادراتی کل استان خراسان جنوبی در سال ۱۳۹۹ به لحاظ ارزش ۸۴۴ میلیون دلار و از نظر وزنی ۳ میلیون و ۵۳۴ هزار تن بوده و به عبارت کلی تر در حال حاضر ۳۷ درصد سهم صادراتی کل کشور به افغانستان از نظر ارزشی و ۴۸ درصد به لحاظ وزنی مربوط به استان خراسان جنوبی است، و به عبارت جامع تر، حجم مبادلات مرزی صورت گرفته در گمرک ماهیرود به لحاظ وزنی و ارزشی، معدل آن میزانی بوده که از مرز میلک و دوغارون انجام شده است. بدون تردید همین ارقام قابل توجه است که سبب شده علیرغم همه تهدیداتی که تردد خودروهای ترانزیتی به همراه دارند و احتمال ورود ویروس کرونا، باز هم ترجیح بومیان منطقه در دو سوی مرز بر فعال بودن ماهیرود است، که اگر غیر این بود، ناامنی که به جان گمرک ابونصر فراهی در افغانستان افتاد، تجار دو کشور اظهار نگرانی نمی کردند. خبر حضور طالبان در حاشیه مرز و سقوط گمرک ابونصر، شرایطی کاملاً اضطراری را بر منطقه حاکم کرد، به گونه ای که مدیرکل گمرکات استان- ۱۸ تیرماه – به طور رسمی از تعطیلی ماهیرود به واسطه ناامنی های پیش آمده گفت و گفت؛ “منطقه از قبل هم در دست نیروهای طالبان بود، ولی گمرک که تا امروز در اختیار نیروهای دولتی بود، به دست طالبان افتاد که این امر وقفه‌ای در حوزه تبادلات تجاری به وجود آورده و از این جهت فعلاً گمرک، بازارچه و مرز ماهیرود تعطیل است، البته این موضوع فقط برای مرز ما نیست بلکه مرز دوغارون در خراسان رضوی نیز به این دلیل تعطیل شده است”. با این خبر، به طور رسمی اعلام شد که کرکره فعالیت ها در مرز ماهیرود پایین کشیده شده و همین خبر هم کافی بود که برای خیلی از تجار ایرانی و افغان، این موضوع را تداعی کند که با این اتفاق، ماهیرود نیز برای همیشه به روزگار دوکوهانه، یزدان و گلورده مبتلا شد و تا دولت افغانستان بخواهد به خود بجنبد و اراده ای نشان دهد و همراهی کند، سال ها طول خواهد کشید. اما یک اتفاق، همه جریان های فکری را تغییر داد، آن هم تدبیر شخص استاندار خراسان جنوبی بود که با دستور ویژه به متولیان امر، بازگشت رونق به ماهیرود را خواستار شد. ملانوری که از بدو ورود به استان، بر مدیریت بومی و محلی در انجام امورات داخلی، همواره تأکید کرده و حتی از فرمانداران نیز خواسته است به عنوان نمایندگان عالی دولت در هر شهرستان، این قالب مدیریتی را برای بهتر نتیجه دادن کارها در دستور کار قرار دهند، این بار با ورود جدی به موضوع ماهیرود، راه بر تکرار خطاهای گذشته بست. استاندار که به خوبی بر وضعیت همسایه اشراف دارد و احتمال هم می دهد که این کشتی به گل نشسته، به این زودی به مدار برنگردد، با همان تِز مدیریت بومی و محلی و با استفاده از ظرفیت و توان تجار منطقه، رونق را به ماهیرود برگرداند و چراغی را که تنها با چند ساعت خاموشی، نگرانی برای جمعیت کثیری ایجاد کرده بود، دوباره روشن کرد. و این تدبیر به نحوی گره گشا بود که سخنگوی گمرک ایران -۲۰ تیرماه- در خبری رسمی در رابطه با وضعیت مرز ایران و افغانستان گفت؛” فعالیت در مرز ماهیرود به حالت عادی برگشته، به طوری که فعالیت‌های تجاری و ترانزیتی سرعت گرفته و امکان پذیرش کالا وجود دارد”.بررسی های میدانی هم بر این موضوع صحه گذاشتند که؛” با آغاز مجدد فعالیت ماهیرود از روز شنبه ۱۹ تیرماه، با توجه به مسدود بودن مسیر خروج در بخش‌هایی از مرز ، فعالیت تجاری به کندی صورت می‌گرفت، اما از روز یکشنبه ۲۰ تیرماه با عادی شدن فعالیت در پایانه مرزی، منطقه ویژه و بازارچه ماهیرود، امکان ارسال محموله‌های تجاری فراهم شد و منعی برای صدور پروانه صادراتی یا ترانزیت وجود نداشت”. گزارش ایسنا حتی به این نکته هم اشاره داشت که؛” این در حالی است که روز شنبه ۱۶۲ کامیون در مرز ماهیرود برای انتقال کالای تجار افغان تردد داشتند که ۹۵ کامیون ایرانی کالای خود را در ماهیرود به ۶۲ کامیون افغان ترانشیپ کردند و ۵ کامیون ترانزیتی حامل کالاهای افغان نیز که مبدأ آن کشوری دیگر بوده و از مسیر ایران عبور کرده بود، از ماهیرود خروج پیدا کردند”. و به این ترتیب، تنها با یک تدبیر درست!! آرامش به ماهیرود، استان، منطقه و کشور برگشت.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷ اعلام یا ارسال بفرمایید)
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی گفت: تامین زمین برای ۶۰ هزار و ۹۷۸ واحد
