هرم پور – خشکسالی، کم آبی و کاهش سال به سال ریزش های جوی، شرایط بسیار اسفباری را به کشور تحمیل کرده است. شاید با دقتی در اخبار چند هفته ی اخیر و اطلاع از وقوع چند مشکل بُهت آور مثل بی آبی در برخی از شهرهای بزرگ کشور،  بهتر باشد به جای شرایط اسفبار،  از واژه ی «فاجعه بار» استفاده کنیم. در خراسان جنوبی هم این فاجعه قریب به بیست سال است که هر سال تازیانه ی پر از درد و رنج مشکلات را به تن وجان خسته ی مردم این دیار می زند.شرایط پیش روی استان و شهرستانهای آن در سالهای آینده احتمالاً شرایط نامناسب تری هم خواهند بود. در این میان دستگاههای مختلف راهکارها و تمهیداتی را پیش بینی کرده اند و برخی از آنها را در قالب طرح ها و برنامه های ابلاغی در دست اجرا دارند. یکی از مهم ترین آنها و شاید مهم ترین این طرح که متأسفانه به دلایل مختلف چندان کار رسانه ای پرحجمی روی آن انجام نمی شود، موضوع تصمیم مهمی است که وزارت جهاد کشاورزی از مهرماه برای عملیاتی کردن آن گام برخواهد داشت؛ «برنامه ی تغییر الگوی کشت کشاورزی در مناطق مختلف کشور.» به عبارت خیلی ساده این طرح این طور می گوید که از این پس، وزرات جهاد کشاورزی و دستگاههای متولی در استانها از کشت محصولات پُرآب بَر در مناطق کم آب و خشکسالی زده جلوگیری خواهند کرد و بر اساس یک نقشه آمایش سراسری، در هر منطقه مشخص خواهد بود که کشاورزان، چه محصولاتی را می توانند کشت کنند و وقتی محصولات نقشه ی سرزمینی و آمایشی ارائه شده از سوی کارشناسان را عملیاتی کنند از چه تسهیلات و حمایت هایی می توانند برخوردار شوند. در این میان برخی از محصولات پربازده و استراتژیک کشاورزی حمایت بیشتری خواهند شد و از کشت های گلخانه ای هم که درصد بهره وری و برداشت بیشتری دارد و از گزند آفت های معمول و برخی زیان های رایج در کشاورزی سنتی به دور است، حمایت های ویژه تری خواهند شد. هرچند اینکه در برخی مصاحبه ها و صحبت ها به صورت غلوآمیزی بیان می شود که این برنامه ی مهم، عامل نجات کشاورزی ایران است هم چندان به واقعیت ملموس و موجود در صحنه ی عمل نزدیک نیست چون برای نجات کشاورزی و کلاً برای نجات ایران از وضعیت بغرنج کم آبی باید به « زنجیره های عملکردی» توجه کرد نه به کارهای مقطعی. اما بهر حال باید این مطلب را بپذیریم که برای مدیریت شرایط خشکسالی به ویژه در استانهایی مثل استان ما، یک راهکار بسیار خوب است. از آنجا که اجرای هر برنامه و طرح مهمی نیازمند آینده نگری و پیش بینی های چند ساله است، درباره ی این طرح نیز می باید یک آینده نگری دقیق و بررسی موانع احتمالی انجام داد. من احساس می کنم در خراسان جنوبی دستگاههای متولی برای اجرای این طرح مهم، هماهنگی و هم افزایی های خوبی با همدیگر داشته باشند اما برآیند صحبت ها و پیام هایی که از گوشه و کنار می شنوم یا برایم ارسال می شود بیم یک موضوع مهم را مدام به دل و ذهنم می آورد و آنهم احتمال عدم همراهی همه ی کشاورزان استان است.  بررسی و پایش طرح های غیرموفق مشابه در چند سال اخیر در استانهای مختلف کشور یک برایند مهم به دست شما می دهد و آن هم دلیل موفق نشدن برخی از طرح های مشابه را عدم همراهی مردم معرفی می کنند. مقام معظم رهبری در دیدار چند روز پیش با هیأت محترم دولت به یک نکته و توصیه ی بسیار مهم یعنی وجود پیوست فرهنگی برای طرح های اقتصادی اشاره کردند.  طرح تغییر الگوی کشت از جمله مهم ترین طرح هایی است که این پیوست فرهنگی و اجتماعی حتی شاید از برخی اجزای خود طرح برای اجرایی شدنش مهم تر باشد.من در جریان هستم که برخی از اسناد توسعه ای روستاهای استان بر اساس الگوهای کشاورزی فعلی موجود در آنها تدوین شده اند اما اگر قرار است در استان خراسان جنوبی، در آینده ی ی نه چندان دور کشاورزانی که سالهاست با روش های سنتی آمیخته اند به تغییر الگوهای کشتشان ترغیب شوند، لازم است حتما کارهای فرهنگی و تبلیغی برای همراهی آنان با این طرح مهم با شدت و قوت ویژه ای شروع و تداوم یابد. مطمئن باشید اگر کارهای فرهنگی را در کنار عملیاتی کردن اینچنین طرح هایی به جلو نبریم، جز خسران و ضرر و زیان و شکست های خسارت بار هیچ عایدی نخواهیم داشت. قطعاً با روحیه ی جهادی موجود در مسئولین و مدیران عزیز دستگاههای متولی به ویژه جهادکشاورزی استان، این مهم پیگیری خواهد شد.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق شماره 09304943831 و صفحه  @s.hossein.harampoor.m اعلام یا ارسال بفرمایید)