بهروزی فر – وقف، سنت حسنه‌ای است که نه تنها در دین مبین اسلام و در بین مردم ایران بلکه در تمام ادیان و ملل جهان مرسوم، متداول و قابل احترام است. مرور اسناد تاریخی نشان می‌دهد انسان‌ها با هدف ماندگاری و زنده نگهداشتن نام خود دست به اقداماتی می‌زنند و کارهای عام‌المنفعه‌ای انجام می‌دهند که در فرهنگ‌های مختلف با عناوین متفاوتی شناخته می‌شود.اگرچه ایران با بیش از ۲۱۲ هزار موقوفه، رکورددار وقف در دنیاست اما در فهرست بارزترین موقوفه‌های جهان می توان دانشگاه هاروارد-برترین دانشگاه دنیا- که سال ۱۶۳۶ میلادی تأسیس شده را دید که ارزش موقوفاتش بیش از یک میلیارد دلار تخمین زده شده است.در ایران هم از ربع رشیدی موقوفه خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی به عنوان بزرگترین موقوفه‌ جهان یاد می‌شود و وقف‌نامه این بزرگترین نیکوکار دنیا با ۳۰۰ صفحه‌ و قدمتی بیش از ۷۰۰ سال در یونسکو به ثبت جهانی رسیده است.یا وسعت موقوفات حاج حسین آقا ملک را در دو شهر تهران و مشهد، بیش از پهنه کشور سوئیس عنوان کرده اند و می‌گویند به دلیل ارادت خاصی که به حضرت علی بن موسی الرضا (ع) داشته از سال ۱۳۱۶ تا ۱۳۵۰ شمسی و طی چند وقف‌نامه رسمی، تمامی دارایی‌های خود را با ارزش بیش از ۲ میلیارد تومان (به ارزش آن زمان) به آستان مقدس آن امام همام وقف کرده است.مهمترین علت ماندگاری و پویایی این موقوفات، اطلاع رسانی درست‌ و مستمر درخصوص چرایی انجام این وقفیات و صحبت درمورد دامنه بهره‌برداری از آنهاست، موضوعی که اگر مورد غفلت واقع شود، قطع به یقین چراغ نام واقفین را خاموش خواهد کرد.اگر امروز فکر بزرگ حاج حسین آقا ملک به جهت تنوع در رقبات وقفی آن هم به منظور رفاه مردم زبانزد است و اراضی مزروعی و مسکونی، باغ، عمارت، رودخانه، قنات، کاروانسرا، حمام، مسجد، مدرسه، دکان، موزه، بیمارستان، کتابخانه، راه و … را شامل می‌شود، بدون تردید حاصل همین اطلاع‌رسانی درست است، اصلی که ما در خراسان جنوبی کمتر به آن توجه کرده‌ایم در بین  ۱۰ هزار و ۵۸۸ موقوفه و بیش از ۲۳ هزار رقبه وقفی در خراسان جنوبی، مواردی وجود دارد که در تنوع، حجم و درآمد در نوع خود کم‌نظیرند، نمونه بارز آن موقوفات شوکت‌الملک است که از مدرسه شوکتیه- سومین مدرسه نوین پس از دارلفنون و رشدیه در ایران- ، اولین سازمان آبرسانی کشور و لوله‌کشی آب بیرجند به عنوان نخستین شهر دارای آب شرب بهداشتی، باغ و عمارت شوکت‌آباد، چاه‌های کشاورزی، بیمارستان امام رضا(ع) و… را شامل می‌شود‌ و زمینه هزینه‌کرد درآمد آنها نیز از همین تنوع برخوردار است و از تأمین هزینه زیارت کربلای معلا برای افراد کم بضاعت تا تهیه نیازهای تحصیلی دانش‌آموزان مستعد تنگدست و پرداخت هزینه‌های درمان نیازمندان و … را شامل می‌شود، اما متأسفانه آنچنان که باید و شاید اطلاعات درخوری درخصوص این موقوفات، درآمد و عایدات آنها، نحوه بهره‌برداری ، پیشینه واقفین‌شان و … در اختیار مردم قرار نگرفته است.بدون تردید هر چه درخصوص این اقدامات عام‌المنفعه اطلاعات و داده‌های مستندتری منتشر شود، در ترغیب مردم به مشارکت در این امور خیریه مؤثرتر خواهد بود و صدالبته از آنجایی که بهره‌برداران موقوفات در استان، تنوع خاصی دارند، موضوع شفاف سازی درخصوص عایدات و نحوه بهره‌برداری‌ها به اداره‌کل اوقاف و امور خیریه محدود نمی‌شود، اگرچه این دستگاه به جهت نوع وظیفه‌ای که اختیار کرده در این زمینه مسئول است اما همه ذینفعان در این مورد تکلیفی سنگین به عهده دارند، و چه نیکوست که حوزه‌‌های نظارتی با ورود به این قضیه، همه مرتبطین را مکلف نمایند هر چند وقف یکبار، ضمن معرفی موقوفه‌های در اختیار، سیاهه‌ای از درآمدها و هزینه‌های مترتب بر آن را به اطلاع عموم برسانند، بد نیست مردم بدانند اراضی کشاورزی موقوفه چه سرنوشتی دارند یا از درآمد موقوفات بیمارستان امام رضا(ع) چند بیمار نیازمند بهره‌مند شده‌اند، یا درآمد قنات شوکتیه چند نفر را زائر کربلا کرده، یا …! (لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۱۵۷۲۴۸۲۸۹ اعلام یا ارسال بفرمایید)