بهروزی فر – امروز سه شنبه ۳۰ آذرماه، آخرین روز پاییز است و فصل خزان و برگریزان می رود تا جایش را به روزهای سردتر زمستان بدهد و در این تغییر و دگرگونی فصل ها، اتفاق قشنگی نهفته است که در تاریخ اساطیری ایران زمین، از آن به عنوان “شب یلدا” یاد می شود. یلدا، یکی از کهن ترین جشن های ایرانی است که در همه مناطق کشور و بر اساس آداب و رسوم هر منطقه، به نوعی گرامی داشته می شود، کما این که به نقل از کتاب” سیمای میراث فرهنگی شهرستان بیرجند” ، که به همت معاونت معرفی و آموزش اداره کل آموزش، انتشارات و تولیدات فرهنگی سازمان وقت میراث فرهنگی کشور در سال ۱۳۸۲ به زیور طبع آراسته شده؛ “مردم بیرجند، همانند سایر نقاط ایران، شب آغازین فصل زمستان را گرامی داشته و جشن می‌گیرند. در این شب کوچک ترها در خانه بزرگ خانواده گرد آمده و صاحبخانه از آنان با انواع شیرینی، آجیل و میوه به ویژه هندوانه و انار پذیرایی می‌کند و بر این باورند که اگر در شب یلدا هندوانه بخورند از گرمای تابستان در امان خواهند بود. شب نشینی شب چله در بیرجند رونقی ویژه دارد. در این شب بسیاری از مردم دور هم جمع می‌شوند و برنامه “کف زدن” را اجرا می‌کنند.” کف” نوعی شیرینی است که با هم زدن آب چوبک و شیرین کردن آن درست می‌شود. در این مراسم، مقداری چوبک (پشمشویه، بیخ) نکوبیده را چند بار در آب می جوشانند و آب آن را بیرون می ریزند. این کار را آن قدر تکرار می کنند تا آب جوشیده چوبک بیرنگ شود و هیچ طعمی نداشته باشد. این آب را می‌گذارند تا سرد شود، سپس آن را در تغار بزرگی می ریزند و با دسته چوبی که”دسته گز” نامیده می‌شود، به هم می زنند. این کار را آن قدر ادامه می دهند تا آب چوبک کف کند و کف آن سفت و سخت شود، آنگاه مقداری شیره انگور یا شیره شکر را بتدریج به آن اضافه می‌ کنند و هم می‌زنند تا خوب مخلوط و شیرین شود. وقتی کف آماده شد، آن را در ظرف می کشند روی آن پودر مغز گردوی کوبیده، بادام یا پسته می باشند و با سر انگشت می خورند. کفی که به این روش درست می‌شود، خوراکی لذیذ، شیرین و معطر است. مراسم کف زدن از سرگرمی های شب یلداست، هر چند در سایر شب های زمستان هم برخی برای تفریح و سرگرمی کف می‌زنند ولی این مراسم در شب یلدا از رونقی خاص برخوردار است و  همه حاضران به ویژه جوانان به نوبت در زدن کف شرکت می‌کنند”. یادش بخیر! بعید است که دورهمی های شب چله ای خانه پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها را فراموش کرده باشید، شب قشنگی که با حضور همه افراد فامیل به خاطره گویی می گذشت، مجمعه مسی بزرگ روی کرسی پر بود از انواع آجیل و برگه و کِشته و نون رووَرکِرده و… که با دست و پنجه هنرمند مادربزرگ بوداده و آماده شده بود. همه تعریف و تمجیدها و جوک و لطیفه گویی ها یک طرف، آن بخشی که همه جوان ترها دست به دست هم می دادند تا کف بزنند و اصلی ترین مراسم شب چله را پاس دارند، یک طرف! کف زدن ها یک طرف و آن مالیدن کف ها به سر و روی یکدیگر یک طرف! چه صفایی داشت آن شب چله های بی ریا و ساده و بی تکلف!! حالا اما دو سالی است شب چله هم مثل همه مناسبت ها، تحت تأثیر شرایط قرار گرفته، و امسال که با باز شدن رنگ چهره نقشه، امیدها به شروع دوباره دورهمی ها بود، یک مرتبه سویه ای وحشتناک تر از گونه های گذشته، خودی نشان داد و به جان سلامت مردم افتاد تا طعم شیرینی آن رنگ آبی شهرها، خیلی زود به تلخی گراید و ستاد ملی کرونا را که همین چند روز پیش  عزمش را بر قطع محدودیت ها و ممنوعیت ها رسانه ای کرد، دوباره دور میز مذاکره بنشاند و به این نتیجه برساند که در اقدامی جدید، محدودیت ها دوباره از سر گرفته شود و  تا ۴ هفته آینده ادامه یابد، و این یعنی، یلدای با هم، پَر!! علاوه بر این مهمان ناخوانده، بلای انسان ساخت دیگری هم یلدای امسال را متأثر ساخته، ویروس گرانی!! مطمئناً هیچ خانواده ای را نمی توان یافت که روزهای اخیر، دغدغه شب یلدا و خریدِ کمترین ملزومات آن که همان آجیل و هنداونه است را نداشته باشد. اگر چه نظارت بر بازار به منظور کنترل قیمت‌ ها از چند روز پیش آغاز شده، اما تب گرانی به جان میوه و آجیل افتاده و هزینه های شب یلدا را کهکشانی کرده است. حالا علاوه بر عموم مردم، خنده پسته، لبخند را از چهره عاملان فروش هم زدوده و گرانی میوه، بازار فروش تره باری ها را هم کسادتر کرده است و این باور را تقویت نموده که قیمت ها هر چه پایین تر، سفره خریدار و فروشنده هم فراخ تر و وسیع تر!! با این تفاسیر، یلدای امسال با ملاحظاتی همراه است، امیکرون و گرانی، دورهمی ها را تحت الشعاع قرار داده و بر همه ماست که به جهت حفظ سلامت خود و اطرافیان مان، یلدا را در خانه بمانیم و چله را در سایه ارتباطات تصویری پاس بداریم. از طرفی با رعایت شئونات آنها که در تأمین اصلی ترین نیازهای خانواده شان درمانده اند، از انتشار تصاویر سفره هایی که با کم و زیادمان پهن می کنیم، داغ دلهایشان را تازه نکنیم. یلدا، قشنگ است، به این شرط که همه طعم شیرینی هایش را بچشند!!
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷  اعلام یا ارسال بفرمایید)