بهروزی فر – مشغول تایپ یک خبر بودم که احساس کردم سرگیجه گرفته ام، چشم هایم را بستم و باز کردم، فایده ای نداشت و من همچنان تکانه هایی را حس می کردم، اصلاً دلم نمی خواست آن چه به ذهنم خطور کرده بود را به زبان بیاورم ولی همهمه همکاران و دعوت کردن همه به خروج از اتاق ها و رفتن به حیاط ، ظنم را تأیید کرد ؛ “زلزله” شنبه ۱۵ مهرماه یکی از آن روزهایی است که به جهت بروز یک پدیده کاملاً طبیعی، شهروندان ساکن در برخی شهرهای دو استان خراسان جنوبی و رضوی در ایران همزمان با مردم ساکن در مناطقی از کشورهای ترکمنستان و ازبکستان به همراه اهالی افغانستان، تن شان لرزید. براساس گزارش هایی که بعد از چندمین تکانه مخابره شد و روی تلکس های خبری قرار گرفت ؛ زمین لرزه ای به بزرگی ۶.۳ درجه در مقیاس امواج درونی زمین(ریشتر)، مناطق وسیعی از افغانستان را لرزاند. مرکز این زمین لرزه که در عمق ۷ کیلومتری به وقوع پیوسته بود ، اطراف شهر هرات واقع در شمال غرب افغانستان اعلام شد. این زمین لرزه مثل همه موارد مشابهش، پس لرزه های فراوانی داشت، به نوعی که به گفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی؛” پس از اولین زمین لرزه ای که در ساعت ١٠:١١ شنبه گزارش شد، تا ساعت ۱۳:٢۵ تعداد ۲۶ زمین لرزه در کانون اصلی لرزه ها رخ داده، از این تعداد ۳ زمین لرزه بالای ۶ ریشتر و ۱۸ مورد هم بالای ۴ ریشتر گزارش شده است” . پیش بینی زلزله شناسان که در خبرگزاری های معتبر هم منتشر شد، حکایت از این داشت که؛ “کانون زمین لرزه‌ها بین ۷ تا ۱۵ کیلومتری بوده و چنین میزان آزادی انرژی و گسیختگی گسله موجب رخداد پس لرزه‌ها حداقل در چند هفته آینده و حتی چند ماه آینده خواهد شد” و این پیش بینی ها خیلی زود به واقعیت پیوست و زلزله ای به شدت ۶.۳ ریشتر و در عمق ‌۱۰ کیلومتری زمین، روز چهارشنبه ۱۹ مهرماه، شهرستان زنده‌ جان در ولایت هرات واقع در غرب افغانستان را دوباره تکان داد. اگر چه تاکنون از عمق فاجعه رخ داده در افغانستان آمار دقیقی ارائه نشده، اما اطلاعات جسته و گریخته از این می گویند که؛ “بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ نفر از مردم در این زلزله ها جان خود را از دست داده‌ اند”، و به گفته سخنگوی مدیریت بلایای طبیعی دولت موقت طالبان در افغانستان؛” نزدیک به ۲ هزار خانه در ۲۰ روستا ویران شده است”، گزارش روز پنجشنبه ۲۰ مهر سازمان ملل هم به این اشاره دارد که؛” مرکز این زمین لرزه ها در منطقه «زنده جان» بوده، جایی که ۱۲۹۴ نفر جان باخته اند، ۱۶۸۸ نفر زخمی و بسیاری از خانه ها نیز ویران شده اند. بیش از ۹۰ درصد افرادی که کشته شده اند، زنان و کودکان بوده اند”.این روزها که همزمان با صحنه های دهشتناک کشتار کودکان فلسطینی، تصاویر دلخراش آوار ناشی از زلزله افغانستان، به اصلی ترین بخش های خبری صدا و سیما تبدیل شده و بخش عمده ای از اطلاعات فضای مجازی را به خود اختصاص داده اند، در این همه، زار زدن های آن مرد افغان بر ویرانه های خانه اش و ناله هایی که می گویند؛” ۱۴ نفر از اعضای خانواده ام اینجا زیر آوار مانده اند”، به یکی از پر بیننده ترین تصاویر تبدیل شده، درست مثل همان “جان پدر کجاستی؟”!! آنجا و در سال ۹۹ یک پدر افغان، مستأصل از خشم دیوصفتان داعشی در جستجوی دختر دانشجویش بود و اینجا باز هم یک پدر افغان، و این بار درمانده از قهر طبیعت، با دست خالی خانواده ای را می جوید که زیر خروارها خاک مانده اند. یک مقام یونیسف در هرات گفته؛” زنان و کودکان به احتمال زیاد در هنگام وقوع زمین لرزه در حوالی صبح در خانه بوده‌اند که بیشترین تلفات را دارند”. خانه، منزل، مسکن، سرپناه یا به هر نامی، باید مأوایی باشد که فرد در آن احساس راحتی کرده و با خیال جمع، فارغ از هر دغدغه، بهترین لحظات زندگی اش را سپری نماید و در غیر این صورت، نباید آن را منزل یا مسکن نامید. مقاوم سازی مسکن به عنوان یک اصل بدیهی همواره مورد تأکید بوده و هست اما اینکه اغلب منازل به ویژه آپارتمان ها و حتی ساختمان های اداری چند طبقه نوساز در همین استان ما با کوچکترین زمین لرزه ای، می لرزند و گاه فرو می ریزند، همواره بعد از وقوع هر زلزله این سؤال را احیا می کند که چرا اصل مقاوم سازی هنوز آن طور که باید و شاید به اولویت دستگاه های متولی، حوزه های نظارتی، انبوه سازان و حتی مردم تبدیل نشده است؟! و به راستی چرا با هر زمین لرزه ای باید نگران آمار تلفات و میزان آوارها باشیم؟! و هر بار رسانه ها برای نشان دادن عمق فاجعه، استیصال افرادی را نشان دهند که برای نجات عزیزان شان هیچ کاری نمی توانند بکنند؟! اینکه بیشترین تلفات زمین لرزه اخیر افغانستان مربوط به زنان و کودکان است، تقریباً در همه زلزله ها مصداق دارد و نشان می دهد سطح دانش ما در زمینه مواجهه با زلزله بسیار اندک است و با وجود همه زنگ هایی که طی این سال ها برای ایمنی در برابر زلزله نواخته شده، همه تأکیداتی که به تهیه کیف حوادث در منزل شده، همه… هنوز نتوانسته اند ایمن سازی در برابر زلزله را تضمین کنند و با همه این تلاش ها، زلزله هنوز به یک اولویت مهم برای ما تبدیل نشده، حال آن که با کمترین دانش ها شاید بتوان جلوی بسیاری از عواقب تلخ وقوع زلزله را گرفت! پ. ن؛ “جان پدر کجاستی؟” پیامک پدری است که پس از ۱۴۲ بار تماس به تلفن دختر دانشجویش برای اطلاع از وضعیت وی ارسال شد و باز هم بی پاسخ ماند( در حمله مسلحانه مهاجمان داعشی ۱۲ آبان ماه سال ۹۹ به دانشگاه کابل که ۶ ساعت به طول انجامید، ۲۲ نفر که اغلب دانشجو بودند، کشته و ۴۰ نفر نیز زخمی شدند).
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷ اعلام یا ارسال بفرمایید)