مهم ترین اقدامی که در دوره مدیرتم انجام دادم بالابردن توقع و سطح مطالبه شهروندان از شهرداری بیرجند بود این گفته بیست و ششمین شهردار بیرجند، مردی از خطه لرستان و زاگرس بود که زمان انتخاب شدن تردید های زیادی درباره موفقیتش بود اما اکنون این طور به نظر می رسد که او توانسته بخشی از نیازمندی های شهر بیرجند را با برخی ساختار شکنی ها تامین کند. هر چند برخی از این ساختار شکنی ها به ذائقه ی برخی خوش نیامده است اما او در این تغییرات همیشه اعضای شورا را در کنارش داشته است و شاید این یکی از بزرگترین نقاط قوت جاوید باشد . شهرداری که توانست رویای کمربند سبز را در بیرجند عملیاتی کند .در یک صبح زمستانی مهمان دفتر ایشان در شهرداری بودیم تا درباره موضوعات شهری بدون تعارف با ایشان به گفتگو بپردازیم.
مردم بیرجند را همشریان خودم می دانم
محمد علی جاوید که سابقه شهرداری یاسوج را نیز دارد به تفاوت های این دو مرکز استان پرداخته و می گوید: این دو شهر به لحاظ اقلیمی، گیاهی، خلق و خو کاملا متفاوت هستند و مردمان بیرجند مردم خونگرم، مهمانواز و آرامی هستند. جاوید با بیان اینکه مطالبه گری از شهرداری وجود داشت اما توقع مردم بسیار کم بود، می افزاید: به لحاظ اخلاقی و شرعی برای خدمت رسانی به مردم همه تلاشم را کردم و مردم بیرجند را همشریان خودم می دانم. جاوید به پذیرفتن شهرداری مرکز استان خراسان جنوبی اشاره و عنوان می کند:قبل از پذیرفتن مسئولیت شهرداری با هیچ کدام از مسئولان شهری ارتباط نداشتم و با تماسی که از طرف شورای شهر بیرجند با من شد برنامه خودم را به این شورا ارائه کردم. وی تصریح می کند: قبل از پذیرفتن مسئولیت در سفری غیر رسمی اطلاعات شهری را جمع آوری کردم تا بهتر بتوانم فعالیت های خودم را انجام بدهم. شهردار بیرجند به کمبود اطلاعاتش از مرکز استان پیش از آغاز مسئولیت اشاره و اضافه می کند: به لحاظ شاخص های برنامه ریزی شهری مثل جمعیت، اقلیم، فرهنگ و … برنامه ریزی انجام می شود تا بهتر بتوانیم کمبودها را رفع کنیم.
شهروندان و شورای شهر کمک دهنده به شهردار هستند
شهردار بیرجند با بیان اینکه کار کردن سخت نیست، می گوید: در هر محیطی دو عامل شهروندان و شورای شهر نقش زیادی در پیشبرد برنامه ها دارند. وی به تشریح این عوامل پرداخت و اظهار داشت: شهروندان قانونمند، با فرهنگ، مطالبه گر در چارچوب قانون و آشنا با مولفه های شهری کمک زیادی در توسعه شهری دارند که در بیرجند به یقین رسیدم این ویژگی در مردمان این شهر وجود دارد. جاوید به همدلی شورای اسلامی بیرجند نیز اشاره و تاکید می کند: در حوزه مدیریت شهری اینکه با چه شورایی کار کنید بسیار مهم است و اگر فرد، متخصص و با تجربه باشد اما همدلی لازم در شورا وجود نداشته باشد، فعالیت ها به سرانجام نخواهد رسید. شهردار با بیان اینکه از زمان تاسیس شوراهای شهر با این نهاد همکاری های زیادی داشتم، می افزاید: شورای شهر بیرجند کاملا قانونمند، بدون نگاه حزبی و جناحی مداخله ای در روند اجرایی بیرجند نداشتند که باعث شد در محیطی آرام برنامه های شهری پیش برود.
بین مردم و شهرداری فاصله ای نیست
شهردار بیرجند به موضع اعتماد بین مردم و شهرداری اشاره و عنوان می کند: بین شهرداری و مردم فاصله ای وجود ندارد و فعالیت های شهرداری برای مصلحت شهری است. جاوید با بیان اینکه باید اطلاع رسانی مناسبی از خدمات شهری انجام بگیرد، خاطرنشان کرد: زمانی که شهروندان خدمات شهرداری را مشاهده کنند،اعتماد بین آنها و شهرداری ایجاد می شود. شهردار بیرجند معتقد است هنوز این فاصله در بیرجند وجود دارد و اعتماد حداکثری وجود نیامده است. جاوید به علت این فاصله اشاره و اضافه می کند: شهرداری وظایف و خدمات زیادی دارد اما منابع مالی آن محدود است و گاها در انتخاب شهرداران دقت نمی شود که این موارد دلایل مهم فاصله موجود بین شهروندان و مردم می باشد. شهردار بیرجند حصول عوارض در مرکز استان را مناسب ارزیابی و می گوید: غیر از گروه های خاص، شهروندان بیرجندی به عوارض شهرداری مقید هستند که بیانگر فرهنگ بالای این خطه است.
شعارها تاریخ مصرف دارند
در سال های گذشته شعارها و القاب زیادی به پروژ های شهری بیرجند مانند اولین دریاچه مصنوعی شرق کشور داده شد که باعث به سخره گرفتن مدیریت شهری مرکز استان استان شد. شهردار بیرجند درباره این شعارها و القاب تصریح می کند: اینگونه حرف ها به راحتی گفته می شود اما تاریخ مصرف دارند و نتیجه آن ایجاد فاصله و بی اعتمادی بین شهرداری و مردم است. وی اضافه می کند: اگر پروژه بزرگی را افتتاح کنیم اشکالی ندارد صادقانه به آن بپردازیم اما اگر اینگونه نباشد، دروغ و تاثیر بدی بر مردم خواهد گذاشت. به گفته جاوید هیچ وقت ادعا نکرده و نخواهیم کرد بزرگترین پروژه را به بهره برداری رساندیم چرا که در کشو پروژه های عظیمیر بسیاری اجرایی شده است.
نیرو سازی اولین گام در شهرداری
جاوید بزرگترین نقطه ضعف شهرداری را نیرو سازی و کادرسازی دانسته و می گوید: داشتن نیروی انسانی توانمند مهم ترین مولفه برای پیشبرد سریع فعالیت ها است اما در مرکز استان این ضعف مشهود بود. وی اضافه
می کند:شهرداری حوزه های گوناگونی از قبیل شهرسازی، مالی، فنی و… دارد که متاسفانه در آغاز فعالیتم نیروهای متخصص در آن وجود نداشت. شهردار به چند مورد اشاره و می گوید: در حوزه حسابداری و مالی افراد در حوزه های غیر مرتبط حضور داشتند که آنها را به حوزه تخصصی خودشان آوردیم اما تا زمانی که آنها به کار آشنا شوند زمانی زیاد می برد. وی با اشاره به اینکه واحد معاونت توسعه منابع انسانی یکی از مهمترین بخش های یک شهرداری موفق است می افزاید:این واحد با چارچوب مناسب در شهرداری بیرجند وجود نداشت. به گفته شهردار مسئول هرکدام از واحدها باید از کارشناسان آن بخش مسلط تر باشند تا کار خودشان را بهتر انجام دهند. شهردار بیرجند خاطرنشان کرد: بازسازی ساختار سازمانی شهرداری یک چالش بسیار سنگین بود که اکنون آن را احیا کردیم و نیروهای متخصص در پست های تخصصی به فعالیت می پردازند.
در چارچوب قانون از حق خود دفاع کردیم
جاوید به چالش دریافت مطالبات شهرداری اشاره و می گوید: با سازمان های گوناگونی چالش داشتیم اما از منافع شهردرای در چارچوب قانون دفاع می کردیم و خارج از قانون نه موضوعی پذیرفته و نه آن را انجام می دادیم. وی به پروژه های نوسازی مدارس اشاره و می افزاید: این پروژه ها اصلا هزینه های مرتبط به صدور پروانه و عوارض را قبول نداشتند که متاسفانه برخی از دلایل مانند نظر نهاد بالادستی باعث مطالبه نشدن حق قانونی شهرداری شده بود. جاوید اظهار داشت: متاسفانه بسیاری از سازمان ها چنین حقی را برای شهرداری متصور نبودند و در بسیاری از موارد اختلافات به استانداری می کشید اما در چارچوب قانون از حق خود دفاع کردیم. شهردار تصریح می کند: اکنون در هیچ سازمانی عزمی برای ساخت و ساز بدون پرداخت عوارض ساختمانی وجود ندارد.
وصول عوارض بزرگترین چالش شهرداری
شهردار معتقد است در بیرجند هنوز باید کارهای عظیمی انجام شود تا به نقطه ایده آل برسیم. وی می گوید: حوزه های گوناگون مانند ترافیک، مبلمان و زیباسازی شهری و توسعه پارک و فضای سبز منابع مالی زیادی می خواهد که دست خالی نمی توانیم به آنها رسیدگی کنیم. برای رفع کمبود زیرساخت های شهری در بیرجند باید حتما منابع مالی زیادی داشته باشیم. به گفته جاوید ارتباط و تعامل سازما ن های استان با شهرداری باید افزایش یابد و این نهاد ها باید شهرداری را به عنوان دستگاه خدمات رسان قبول کنند.جاوید بزرگترین چالش دوران مدیریتی را وصول عوارض می داند و می گوید: در برخی از موارد قانون موضوعی را قابل قبول نمی دانست اما در بیرجند عرف شده بود، که برای تغییر این موضوع شهرداری سختی های زیادی کشید.
افزایش چندین برابری بودجه
شهردار بیرجند با بیان اینکه درآمد شهرداری در دو محل منابع داخلی و دولتی تامین می شود، تصریح کرد: در زمان مدیریت من منابع دولتی بسیار کم بود و حدود ۲ درصد از بودجه شهرداری را شامل می شد. جاوید با بیان اینکه در سال ۹۶ بودجه این سازمان ۵۶ میلیارد بود که ۳۰ درصد آن تحقق پیدا کرده بود، عنوان می کند: اکنون متمم بودجه را به شورای شهر تحویل دادیم و به عدد ۲۵۰ میلیارد تومان رسیدیم. وی با اشاره به اینکه درآمد شهرداری از عوارض ساختمان سازی است، می گوید: تغییراتی در عوارض ساختمانی دادیم و آن را به دو قسمت حقیقی و حقوقی تقسیم کردیم که در بخش حقیقی که همان شهروندان هستند در هیچ سالی بیشتر از ۲۰ درصد افزایش ندادیم. جاوید با بیان اینکه تعرفه های سازمان های دولتی و غیر دولتی را افزایش دادیم اضافه می کند: استدلال شهرداری این بود که مدیریت عالی این سازمان ها در تهران قرار دارد و برای عوارض ساختمانی در مراکز استان دیگر مانند بجنورد هزینه بسیاری زیادی نسبت به بیرجند پرداخت می کند که سعی کردیم هزینه ها را یکسان کنیم. وی با بیان اینکه حصول عوارض پسماند در حد صفر بود، تصریح کرد: در موضوع جرایم کمیسیون ماده ۱۰۰ میزان جریمه ها بسیار پایین بود و افراد به راحتی پرداخت نمی کردند که در این مورد هم ورود کرده و هزینه را افزایش دادیم. شهردار به موضوع تراکم شهری اشاره و خاطرنشان می کند: در کوچه ای که ۵ ساختمان ۴ طبقه وجود دارد به ساختمان ۵ طبقه مجوز نمی دهیم چرا که نمای شهری را به هم می زند و اگر خلاف کند مالک باید جریمه زیادی پرداخت کند.
۸۰ درصد مشکلات زمین واگذار شده به صنوف آلاینده برطرف شده است
شهردار مرکز استان با بیان اینکه بالای ۸۰ درصد از مشکلات زمین واگذار شده به صنوف آلاینده برطرف شده است، می گوید: این مکان ۱۳۰۰ قطعه برای شغل های آلاینده دارد که بخش زیادی از آن تحویل داده شده است. وی اضافه می کند: مشکل مالکیتی ۲۰۰ تا ۳۰۰ صنف نیز به زودی رفع خواهد شد. جاوید به بیان جزئیات این مشکل می پردازد و می افزاید: این زمین در سال ۱۳۵۰ به شهرداری تحویل داده شده اما با ادعای یکی از شهروندان مواجه شدیم که این زمین را وقفی اعلام و به همین دلیل اداره ثبت از صدور سند خودداری می کرد. به گفته جاوید اکنون این پرونده در مراجع قضایی در حال بررسی است.
در شمال شهر اقدامات زیادی انجام شده است
شهردار بیرجند به شمال شهر اشاره و می گوید: اینکه محلات گوناگون از نظر توسعه یافتگی تفاوت هایی دارند فقط برای بیرجند نیست و حتی در کشورهای توسعه یافته نیز اینگونه مناطقی وجود دارد. وی با بیان اینکه وظیفه ما رفع این محرومیت هاست، می افزاید: مهر شهر بدون فراهم کردن زیرساخت های لازم به بیرجند الحاق شد که اکنون شهرداری با جدیت به وظایف خود در قبال این منطقه می پردازد. جاوید با بیان اینکه فعالیت های زیادی در شمال شهر انجام شده، عنوان می کند: سرانه فضای سبز این منطقه از بیرجند نزدیک به صفر بود و در بسیاری از محلات آن آسفالتی وجود نداشت ،که بسیاری از مناطق آن را آسفالت کردیم. شهردار ادامه می دهد: در این مناطق اصلا پارکی وجود نداشت که در اولین اقدام آب را از جنوب شهر به شمال منتقل کردیم. پارک های احداث شده یا در حال احداث آیت ا… بهجت، خطی مهر شهر، الهیه،احمدی روشن و انقلاب مثال های شهردار بیرجند برای توسعه فضای سبز در این مناطق بود. وی با بیان اینکه تا پایان دوران مسئولیت اقدامات بیشتری در این مناطق شاهد خواهیم بود، تصریح کرد: اما نباید همه ی اعتبارات شهر را در یک منطقه هزینه کرد و باید به تناسب در نقاط گوناگون شهر هزینه کنیم. شهردار به توافق با اداره آب و فاضلاب اشاره و می گوید: امسال یک صورت جلسه ای با این اداره منعقد کردیم که تا این تاریخ هر معبری و فعالیت عمرانی را دارید انجام دهید تا بعدش آسفالت کنیم که این کار آغاز شده و تداوم خواهد داشت.
انتقاد به فرهنگسرا
شهردار بیرجند به انتقادات برخی درباره فرهنگسرای بیرجند اشاره و می گوید: زیبنده نیست شهری که ادعای فرهنگ و چهره های فرهنگی دارد یک زیرساخت فرهنگی نداشته باشد. جاوید اضافه می کند: نزدیک انتخابات شورای شهر هستیم و برخی با افکار پوپولیستی برای جلب نظر مخاطبان، بیشتر به چنین موضوعات می پردازند. وی با بیان اینکه بودجه فرهنگسرا جز اعتبارات شمال شهر نیست، عنوان می کند: در سال گذشته کل درآمدهای منطقه یک بیرجند ۱۰ میلیارد تومان بوده است اما اقدامات اساسی که برای زیرساخت های این قسمت از شهر انجام شده خیلی بیشتر بوده است. شهردار به طرح جامع ترافیک بیرجند اشاره و می گوید: این طرح در شورای شهر تصویب شده و در سال آینده روند اجرایی آن شروع خواهد شد. وی اضافه کرد: در این طرح همه زیرساخت های ترافیکی که بیرجند نیاز دارد پیش بینی شده است. جاوید هزینه شرکت مشاور طرح جامع ترافیک را ۴۰۰ میلیون تومان دانست و می افزاید: خطوط بی آرتی در خیابان طالقانی، تقاطع های غیر همسطح و تعریض خیابان ها از نکات این طرح می باشد.
سازمان ها شهرداری را به عنوان متولی شهر بپذیرند
شهردار بیرجند به موضوع پادگان صفر ۴ بیرجند نیز اشاره کرد و می گوید: در سال های گذشته توافقاتی بین اداره کل شهرسازی و ستاد نیروهای مسلح در سطح عالی صورت گرفته است. جاوید با بیان اینکه باید به نفع زیرساخت های شهری این مناطق استفاده شود، تصریح می کند: شهرداری مالک این مناطق نیست اما با تغییر کاربری می توانیم خیابان ارتش را تعریض کنیم. وی اضافه می کند: می توانیم بخش زیادی از این منطقه را به فضای سبز برای استفاده شهروندان در نظر بگیریم. به گفته شهردار هنوز در این باره پیگیری در جریان است و امیدواریم که سازمان ها شهرداری را به عنوان متولی خدمات شهری پذیرفته و همراهی کنند. شهردار بیرجند به موضوع پسماند شهری نیز اشاره و می گوید: چالش اصلی در این باره سرمایه گذاری بخش خصوصی است که چندین بار مناقصه برگزار کردیم و بخش خصوصی همکاری نکرد. ناچارا خودمان از بخش منابع داخلی زیرساخت ها را آماده کردیم.جاوید با بیان اینکه شرکتی در مناقصه برنده شد اما بعد از ۵ماه به نتیجه نرسید، عنوان می کند: اکنون شهرداری طرحی را اجرا می کند که از افرادی که به طور خودجوش در واحد های کوچک به جمع آوری کارتون و نایلون می پردازند، استفاده می کند. شهردار با بیان اینکه به کار این واحدها نظارت می کنیم، تصریح کرد: این افراد در مناطق گوناگون حضور دارند و اقدام به جمع آوری می کنند البته باید زیر ساخت های لازم را نیز فراهم کنیم. شهردار بیرجند در پاسخ به سوال مهم ترین اقدام دوران مدیرتی اش می گوید: بالابردن توقع و سطح مطالبه گری در بین شهروندان مهم ترین اقدام حضورم در بیرجند بود. جاوید اضافه می کند: مردم دیگر به روزمرگی قانع نیستند و دوست دارند خدمات جدیدی از مسئولان شهری ببینند.شاید این بهترین و قانع کننده ترین پاسخی بود که جاوید می توانست به این سوال بدهد. مهدی آبادی
