خراسان جنوبی با داران بودن 98 درصد سطح زیر کشت و مقدار برداشت عناب به عنوان اولین تولید کننده انحصاری این محصول در کشور و دومین تولید کننده جهانی مطرح است. شهریورماه روزهای پایانی برداشت عناب در خراسان‌جنوبی است، محصولی که با زحمت و تلاش بسیار عناب‌کاران به ثمر می‌رسد اما سود چندانی نصیب کشاورزان نمی شود و بیشترین بهره را دلالان می‌برند. محصولی که در صورت توجه ویژه متولیان امر به فرآوری این محصول و همچنین صادرات آن می‌تواند برای خراسان‌جنوبی ارزآوری نیز داشته باشد. پای صحبت کشاورزان و عناب‌کاران خراسان جنوبی نشستیم و از آنان در زمینه مشکلات در مسیر تولید عناب آن هم در سال خشکسالی و کم آبی پرسیدیم. علیرضا کیانی از عناب کاران خراسان‌جنوبی اظهار کرد: من در روستای اکبرآباد جلگه ماژان خوسف در دو هکتار زمین عناب کشت می‌کنم و حدود چهار تن عناب نیز به صورت متوسط در سال برداشت می‌کنم.
محدود کردن برداشت آب چاه کشاورزی
وی اظهارکرد: یکی از مشکلات این است که میزان برداشت ما از آب چاه را محدود کرده‌اند و اگر در سال‌های قبل 300 هزار متر مکعب آب چاه شارژ می‌شد امسال به حدود 250 – 260 هزار متر مکعب رسیده است. این عناب کار خراسان‌جنوبی ادامه‌داد: هر چند این محدودیت برداشت آب چاه به واسطه کمبود منابع آبی رخ داده است ولی تکلیف ما با درختانی که در حال خشک شدن است، چیست به ویژه آنکه در زمینه تجهیز باغ به سیستم‌های آبیاری قطره‌ای نیز کمک زیادی نمی‌شود. کیانی گفت: تجهیز باغ به سیستم آبیاری نوین نیاز به یک استخر دارد که با ابعاد کوچک حدأقل 50 میلیون تومان هزینه می‌برد و در این بخش کمکی به ما نمی‌شود.
افزایش هزینه‌های تولید و ثابت ماندن قیمت عناب
وی با اشاره به گران شدن سم و کود در طول یک سال گذشته نیز اظهار کرد: کودی که یک سال قبل به قیمت 70 هزار تومان می‌خریدم امسال به 460 هزار تومان رسیده است و کیسه کود نیز از 100 هزار تومان به 500 هزار تومان رسیده است. این عناب کار خراسان‌جنوبی با اشاره به اینکه هزینه‌های کارگری نیز نسبت به سال قبل حدود دو برابر افزایش داشته است، بیان‌کرد: این در حالی است که قیمت عناب از همان حدود کیلویی 33 هزار تومان تغییری نکرده است.
دلالان نقش اصلی را در قیمت‌گذاری دارند
کیانی با بیان اینکه که متأسفانه در خراسان‌جنوبی مرکزی برای خرید عناب وجود ندارد، گفت: در خرید و فروش عناب بیشتر دلالان نقش اصلی را دارند و سودی را که دلال به راحتی در می‌آورد، کشاورز در طول یک سال به دست نمی‌آورد. وی اظهار کرد: کار ما در حوزه تولید عناب به جایی رسیده است که گاه به این نتیجه می‌رسیم که درختان را قطع کنیم! شهریاری از دیگر عناب‌کاران خراسان‌جنوبی که در روستای تقاب بیرجند مشغول کار کشاورزی است، بیان‌کرد: من از باغ خودم به تنهایی حدود یک و نیم تن عناب برداشت می‌کنم. وی با اشاره به گران شدن کود شیمایی ادامه‌داد: البته من برای اینکه هزینه‌های خود را کاهش بدهم و بسیاری از دلایل دیگر از کود حیوانی استفاده می‌کنم ولی کود شیمیایی در طول یک سال چند برابر افزایش داشته است. این عناب کار خراسان‌جنوبی با اشاره به اینکه دلالان نقش اصلی را در تعیین قیمت عناب دارند، گفت: دلالان بیش از دو برابر قیمتی که عناب را از ما می‌خرند، در به فروش می‌رسانند و در حقیقت سود اصلی به جیب دلال می‌رود.شهریاری با اشاره به اینکه خشکسالی و برخی آفت‌ها به محصولات ما آسیب زده است، اظهار کرد: عناب متوسط و خوب در حال حاضر کیلویی 30 هزار تومان و عناب دست چین و مرغوب تا 50-60 هزار تومان نیز به فروش می‌رسد. سید علی علم‌دار مقدم از دیگر کشاورزان خراسان‌جنوبی که او نیز در روستای تقاب مشغول کار کشاورزی است اظهار کرد: من در سه هکتار زمین عناب و انگور کشت می‌کنم که میزان برداشت عناب من به دو تن می‌رسد.
گلایه از عدم حمایت دولت در خرید عناب
وی با اشاره به اینکه تمام محصول این منطقه در زمینه عناب در دست دلالان است و دولت حمایت خاصی از عناب کاران نمی‌کند، بیان‌کرد: دلالان عنابی را که از ما کیلویی به 15 تا 20 هزار تومان می‌خرند در بازار به 30 هزار تومان می‌فروشند. علم‌دار مقدم گفت: دلالان عناب را ریز و درشت می‌کنند و عناب ریز را برای استفاده‌های دارویی و درشت را برای مصرف عمومی می‌فروشند و از این نظر برای آن‌ها صرف می‌کند ولی کشاورز فرصت این کارها را ندارد. وی با اشاره به اینکه به واسطه محدودیت منابع آبی میزان برداشت آب کشاورز از چاه را کاهش داده‌اند، اظهار کرد: این محدودیت برداشت آب موجب شده عنابی را که قبلا هر 12 روز یک بار آب می‌دادم امسال هر 17 روز یک بار آب بدهم. عناب کار خراسان‌جنوبی با بیان اینکه هزینه‌های تولید ما نیز به شدت افزایش پیدا کرده است، یادآور شد: به عنوان مثال سمی که سال گذشته 80 تا 90 هزار تومان خریداری می‌کردم امسال به 360 هزار تومان رسیده است و هزینه‌های کارگری نیز به دو برابر افزایش یافته است.
دلالان عناب را نسیه می‌خرند
علم‌دارمقدم با بیان اینکه این افزایش قیمت هزینه‌های تولید در حالی است که قیمت عناب تفاوتی نکرده است، افزود: دلالان از ما عناب را نقد هم خریداری نمی‌کنند بلکه از خود من به وعده سه ماه دیگر خریداری کرده‌اند. عبدالرضا رضایی، مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی نیز با اشاره به اینکه سطح زیرکشت عناب در خراسان‌جنوبی حدود چهار هزار و 134 هکتار است، گفت: سال گذشته نیز از باغات عناب خراسان‌جنوبی 6 هزار و 727 تن عناب برداشت کردیم.
9 هزار و 500 بهره بردار عناب در خراسان‌جنوبی
وی با بیان اینکه در خراسان جنوبی 9 هزار و 500 بهره بردار در حوزه عناب داریم، گفت: تا زمانی که در حوزه فرآوری عناب اقدام جدی انجام ندهیم، همچنان شاهد مشکلات عناب کاران خواهیم بود چرا که تنها با فرآوری میزان فروش و صادرات عناب افزایش می یابد. مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی با تأکید بر ورود رسانه‌ها در زمینه معرفی فواید عناب گفت: این اقدام در میزان رغبت شهروندان به خرید این محصول تأثیر فراوانی دارد و از طرف دیگر نیز باید یک نهاد پشتیبان و یا یک مرکز در زمینه خرید عناب ورود پیدا کند تا از ضرر کشاورزان جلوگیری شود.بازار
