کاری- هرچند آمار خودکشی در خراسان جنوبی نسبت به دیگر استان های کشور در رتبه ی بسیار پایین تری قرار دارد. اما بروز آمار بیشتر این ضایعه در استان در سال ۹۷ کمی مسئولان را حساس کرد و اهل فن به دنبال سدی برای عدم رشد این هنجار در استانی کوشیدند. آیا مسئولان در این زمینه موفق بودند؟
در سال ۹۷ یکی از نگرانی های پلیس آگاهی و رسانه ها افزایش ۱۰ درصدی خودکشی های پسران و دختران در استان نسبت به سال گذشته بود تا حدی که رئیس پلیس آگاهی استان در این باره گفت: متاسفانه خودکشی ها نسبت به سال گذشته رشد ۵۰ درصدی فوتی ها را نشان می دهد که این موضوع نشان دهنده بی توجهی برخی از خانواده ها است. مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری خراسان جنوبی هم عنوان کرد: اقدام به خودکشی، فرار از خانه و طلاق از آسیب‌های نخست و اولویت‌دار ۱۱ شهرستان استان است که در این راستا نیازمند افزایش امید و شور و نشاط اجتماعی در استان هستیم. بر اساس آمار سازمان پژوهشی سازمان پزشکی قانونی کشور تعداد متوفیان مشکوک به خودکشی تا سال ۹۷ در تهران ۵ هزار و ۱۹۱ نفر طی ده سال اخیر بوده، و کم‌ترین میزان ‏خودکشی نیز در خراسان جنوبی با ۱۰۷ مورد اتفاق افتاده است.

رتبه سی ام خودکشی

خوشبختانه آمارهای مربوط به خودکشی در سالهای ۹۸ و ۹۹ روند کاهشی در استان را نشان می دهد مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری گفت: رتبه خودکشی استان تقریبا سی ام در بین استانهای کشور است و موقعیت خوب را دارا هستیم. بهاری با بیان اینکه در سال ۹۸ تعداد خودکشی های منجر به فوت کاهش داشته است، ادامه داد: در این سال تعداد خودکشی ها منجر به فوت ۲/۳ درصد بوده است که نشان از کاهش ۳ درصدی نسبت به سال قبل دارد. وی با اشاره به اینکه خودکشی بیشتر در بین زنان شایع تر است ادامه داد : امیدواریم با فرهنگ سازی بهینه این مقدار کم هم در استان کاهش پیدا کند و شاهد این آسیب اجتماعی نباشیم.

آمار پایین خودکشی دراستان

بهاری با اشاره به اینکه با توجه به آمار خیلی پایین از لحاظ فراوانی حتی اگر یک نفر به آمار افزوده شود درصد اعلام شده رقم بالایی را نشان می دهد تاکید کرد: مثلا اگر در استانی با جمعیت بالا تعداد خودکشی تعداد ۲۰ نفر باشد، در آمار کلی درصد کمتری را نشان می دهد، اما اگر حتی یک نفر در استان ما اضافه شود در درصد کشوری رقم بالای نشان داده می شود. وی با اشاره به اینکه آمار دقیق خودکشی و نحوه آن را نداریم ولی در کلان، ما نسبت اکثریت استانها ، وضع متعادل تری را دارا هستیم. مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری با اشاره به اینکه نوع خودکشی از لحاظ آسیب شناسی باید بررسی و کارشناسی شود که چرا این نوع خودکشی در فلان استان بالاست. تاکید کرد: مثلا در استان گیلان، خودکشی با قرص برنج بالاست چون بیشتر در دسترس است. در غرب، با اسلحه بالاست وی خاطر نشان کرد: در کل می توان گفت خودکشی در خراسان جنوبی طی دو سال اخیر روند افزایشی نداشته است. البته در برخی ماهها نوساناتی داشتیم.

مرگ مشکوک ؛ خودکشی یا قتل

کافی است کلمه «مرگ مشکوک» یا «قتل» روی پرونده ای نوشته شود. آن لحظه است که در نخستین مرحله و پس از کشف جسد، تمام نگاه ها به سوی پزشکی قانونی می رود و حتی ممکن است بر اثر نظر این مرکز روند رسیدگی به پرونده یی به طور کلی تغییر کند. پرونده خودکشی پس از اعلام نتیجه خبر از راز یک جنایت در پشت پرده خود بدهد، یا یک پرونده قتل را تبدیل به یک حادثه ساده کند یا متهمی را از اتهام قتل تبرئه کند، یا پرده از راز انجام یک خودکشی را بردارد. مدیرکل پزشکی قانونی خراسان‌جنوبی در این باره عنوان کرد: بسیاری از مواقع اقدام به خودکشی کتمان می شود و دلیل آن چیزی دیگری عنوان می شود به همین دلیل نمی توان آمار دقیقی در این زمینه عنوان کرد. جعفر زاده خاطر نشان کرد: اصولا مرگ مشکوک برای بررسی علت مرگ هنگامی که غیر طبیعی به نظر برسد با دستور مراجع قضایی انجام می شود.

فرآیند کالبد شکافی

وی با اشاره به اینکه پس از اینکه آزمایشات لازم با معاینه ظواهر امر انجام شد جواز دفن صادر می شود، افزود: فرایند کالبد شکافی و آزمایش تنها و فقط توسط پزشک قانونی و دستور مرجع قضایی در موارد مشکوک انجام می شود و خانواده نقشی در انتخاب یا رد آن ندارد. وی با اشاره به اینکه در صورتی که فوت مشکوکی اتفاق بیفتد جسد از طریق مراجع انتظامی و با دستور قضایی به پزشکی قانونی ارجاع می شود ادامه داد: وجود دستور قضایی برای انتقال جسد به پزشکی قانونی ومعاینه الزامی و به طور معمول همراه جسد به سازمان ارسال می شود که مجوزی برای معاینه جسد به شمار می آید.

خودکشی در اوج دوران جوانی

روش‌هایی که نوجوانان برای خودکشی انتخاب می‌کنند نیز دغدغه‌ اجتماعی دیگری است. آنها روش‌های جدیدی را برای خودکشی انتخاب می‌کنند؛ از حلق‌آویز شدن در معابر عمومی گرفته تا سقوط از ساختمان و پل عابر پیاده. در گزارشها هم‌چنین آمده است بیشتر جوانانی که دست به این کار می زنند در سطح تحصیلات ابتدایی و راهنمایی هستند و خودکشی در میان دانش آموختگان لیسانس و بالا‌تر کمتر رواج دارد. مشاور مراکز بهزیستی نیز با بیان اینکه خودکشی در خراسان جنوبی نسبت به سایر استانها بویژه غرب کشور وضع مطلوب تری دارد، یادآور شد: به نسبت آمار جمعیتی خوشبختانه جمعیت بالای نیست، در عین حال زمانی که این عمل صورت می گیرد، جان یک انسان به خطر می افتد و باید برای آن فکر اساسی انجام شود. عزیزاله کرامتی افزود: قطعا در خصوص خودکشی باید افراد متخصص و خبره ورود پیدا کنند افرادی که مهارت دارند و زمینه های منجر آرامش فرد در نظر بگیرد.

تجزیه و تحلیل ماشه چکان های زندگی

وی با بیان اینکه لازم است با فرد درباره دلایل منجر به تصمیم به خودکشی صحبت شود و مداخله درمانی انجام شود ادامه داد: از طرف دیگر امنیت روانی فرد در نظر گرفته شود تا به راحتی بتواند درباره موضوع صحبت کند. وی ادامه داد: سعی کنیم بحران ها و ماشه چکان های زندگی فرد را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. این روانشناس با بیان اینکه مهمترین دلایل خودکشی در منطقه ما شامل اختلافات زناشویی، تمایلات شدید عاطفی، شکست های کاری و تحصیلی می شود، بیان کرد: همچنین فقر و تنگدستی، برملا شدن اسرار خصوصی و وضعیت نابسمان زندگی نیز از دیگر دلایل آن است. وی تاکید کرد: مشاور خبره باید پای درد دل افراد بنشیند و با کمک نهادهای دینی و ذهبی متناسب با ساختار نظام شرایط بهتری برای فرد مهیا شود.

بیشترین آمار خودکشی

وی با اشاره به اینکه بطور کلی در خطر خودکشی فرمتی وجود دارد که بر این اساس افراد بین ۱۵ تا ۳۵ سال و افراد بالای ۶۵ سال بیشترین آمار خودکشی را دارند، خاطر نشان کرد: البته در اقدام به خودکشی بیماریهای مزمن پزشکی و روانی، عدم حمایت اجتماعی، سو مصرف مواد و سو استفاده جنسی نقش دارد.

زنگ خطر های نشان از خودکشی

کرامتی با تاکید بر اینکه زمانی که عادت خوابیدن، خورد و خوراک یک فرد تغییر کرد زنگ خطر به صدا در می آید، ادامه داد: کناره گیری از دوستان و اطرافیان، عقب انداختن کارهای روزمره تغییرات شخصیتی و شکایت مکرر از دردهای جسمی مثل سردرد و پا درد از نشانه های بارز اقدام به خودکشی است. وی یادآور شد: فردی که قصد خودکشی دارد گاهی اموال خود را به راحتی می بخشد و اشیا با ارزش را دور می ریزد و این موقعیت ها خطرناک است و باید جدی گرفته شود. مشاور مراکز بهزیستی با بیان اینکه ایجاد ارتباط چشمی موثر و نگرش بدون قضاوت به فرد کمک می کند، ادامه داد: باید با طرف ماند تا کاملا و بدون استرس حرف هایش را بزند تمرکز داشته باشد و به او تاکید کنیم که این موضوع ممکن است برای هر کسی پیش بیاید . وی با بیان اینکه اختلافات خانوادگی نه تنها علتی برای خودکشی بلکه علتی برای سایر آسیب های اجتماعی فرزندان نیز هستند، اظهار کرد: همچنین مشکلات تحصیلی، شغلی، اقتصادی و سوء مصرف موادمخدر صنعتی و روانگرددان از دیگر علل خودکشی هستند. وی تصریح کرد: در کنار امنیت و آرامش خانواده، فضای نشاط اجتماعی برای پیشگیری از خودکشی باید فراهم باشد، افراد باید اوقات فراغت و تفریح خوب داشته باشند.

برای مشکلات اجتماعی با ۱۲۳ تماس بگیرید

مدیرکل بهزیستی استان هم با اشاره به الگو برداری نوجوان از فضای مجازی در مورد پدیده خودکشی گفت ما مددکار کم داریم، اما کارشناسان اورژانس اجتماعی با آموزش هایی که دیده اند تا حدود زیادی می توانند آسیب های اجتماعی ناشی از استفاده نوجوانان از فضاهای مجازی را کاهش دهند. عرب نژاد ضمن اشاره به اینکه برخورد سلبی با خودکشی مناسب نیست، افزود: آمارهای رسمی در مورد خودکشی واقعی نیست، اما باید بدانیم که اگر معضل خودکشی را مدیریت نکنیم، دچار آسیب‌های اجتماعی دیگری خواهیم شد. او عنوان کرد: باید ظرفیت ها را بالا برد که مردم با بروز مشکل با خط ۱۲۳ تماس بگیرند. برای مثال اگر فردی افکار مرتبط با خودکشی را در ذهن دارد، می تواند با مشاوران و روانشناسان در سامانه ۱۴۸۰ صحبت کرده و این افکار را از ذهن خود بیرون کند.