هرم پور
«یکی از دام‌هایی که مانع توسعه ایران شده، دامِ روتین است، مدیران جدید سر کار می‌آیند ولی بلافاصله به وسیله مشاور، معاون یا کارشناس‌شان به دام همان شیوه‌های روتین و همیشگی مدیریتی می‌افتند؛ شیوه‌هایی که مانع تغییر و تحول است». این بخشی از صحبت های ارزشمند «بایزید مردوخی» استاد و پژوهشگر عرصه اقتصاد، برنامه ریزی و آینده نگری است. دکتر مردوخی تحصیلات خود را در دانشگاههای تهران، آمریکا و ژاپن انجام داده است. دعوت می کنم کمی از ماجراهای تلخ جامعه جدا بشویم و درباره این جمله ها فکر کنیم. خیلی ارزشمندند. اصلاً هم نیازی به اظهار نظر نیست. فقط فکر کنیم و بعد یک نتیجه گیری منصفانه انجام بدهیم. بعد از تفکر روی این موضوع مهم هم، بیایید به دنبال واقعی ترین و در دسترس ترین مصداق هایش باشیم. مثلاً یکی از مصداقهای مهمش می تواند همین ماجرای بازگشایی مدرسه ها باشد؛ فرض بفرمایید در میان نگرانی و درخواست های مکرر خانواده ها برای اندیشیدن تمهیدی دیگر جهت بازگشایی مدارس، آموزش و پروش با لج بازی تمام مدرسه ها را باز می کند، روز بعد وزیر محترم در اظهار نظری واقعاً جالب، تأکید می کنند حضور در مدارس، «ضروری» است، ولی «الزامی» نیست. و همگی گیج مانده ایم در معنای «التزام» و «ضرورت» که سرنوشت فرزندان این جامعه باید با یکی از آنها معاوضه کنیم! یا ماجرای حذف تصویرها از کتاب درسی سوم ابتدایی را در نظر بگیرید. پس از انجام این کار ناشایست، سرانجام روز یکشنبه آقای وزیر تأکید می کنند:«یک بی‌سلیقگی در حذف تصویر دختران از کتاب سوم ابتدایی انجام شده است. لذا از این بابت عذرخواهی و آن را اصلاح می‌کنیم!» بدون هیچگونه بحثی، کاملاً مشخص است که این بلا را معاونان و مشاوران بر سر وزیر محترم و نظام آموزشی ما می آورند و نهایتاً ایشان را مجبور به عذرخواهی می کنند! حلقه ی این مصداق ها را کمی کوچک تر می کنم و وارد فضای استان خودمان می شوم. تا دلتان بخواهد در همه ی این سالهای پس از تأسیس خراسان جنوبی، مدیران ما در این دام شوم، یعنی «دامِ روتین» افتاده اند. مصداق عینی نمی آورم چون متهم می شوم که سیاسی و سلیقه ای برخورد کرده ام، اما مصداق های کلی اش را که بارها و بارها همگی دیده ایم و شنیده ایم؛ از به تعویق افتادن بعضی کارهای بزرگ برای خراسان جنوبی تا در آستانه ی تعطیلی قرار گرفتن برخی پروژه های سرنوشت ساز در این استان. از به محاقِ فراموشی رفتن بعضی از تصمیم های اثر بخش تا از اولویت خارج شدن بسیاری از برنامه های مدون و مهم برای توسعه استان. برای چه؟ در بعضی از مقاطع تاریخی این استان ۱۶ ساله، واقعاً بدون هیچگونه دلیلی! و البته دربعضی مقاطع هم صرفاً به این دلیل که فلان مدیر، فلان معاون، فلان رئیس اداره یا فلان مشاور، خودش یا شهرش در آن سهمی نداشتند و یا کمتر سهم داشتند، یا سواد و تفکر آن زمان آن آقا یا خانم مدیر یا معاون یا مشاور به آن اندازه قد نمی داده که اجرای چنین پروژه ای می تواند سرنوشت استان را عوض کند و یا جلوگیری از اجرای یک پروژه چقدر می تواند توسعه استان را عقب بیندازد! در این میان، خواست، تفکر و نیت مقام عالی تصمیم گیر، کجای ماجرا قرار می گیرد؟ واقعاً مشخص نیست. خواست، تفکر و نیت معاونین، مشاورین و مدیرانی که معمولاً یکی دو دوره و گاهی هم بیشتر بر مسندهای تصمیم گیری استان می مانند و متأسفانه در اغلب موارد ارزیابی های نادرست می دهند و آینده نه چندان مطلوب و غیر واقعی ترسیم می کنند، کجای ماجرا قرار می گیرد؟ تقریباً و در کمال تعجب، همه جای آن. یکی از خصلت های مهم جامعه ی رو به توسعه، توجه و احترام به اصل مهم گردش نخبگان در آن جامعه است. هر چند در بحث های مدیریتی جامعه استانی خودمان یعنی خراسان جنوبی، یکی از خنده دار ترین شوخی ها این است که از گردش نخبگان صحبت کنیم(که در واقع در همه ی این سالها برنامه ای برای تربیت نخبگانِ توسعه وجود نداشته و ندارد که گردشی وجود داشته باشد و یا نخبگانی باشند که در مدار این چرخش قرار بگیرند) اما واقعیت تلخ آن است که یکی از دلایل مهم درجازدگی های تاریخی همه ی سالهای گذشته ی استان، همین ماجرا بوده است. اگر خراسان جنوبی در مقاطعی از این تاریخ ۱۶ ساله همچون دوچرخه سواری روی دوچرخه ای بی زنجیر، صرفا فقط رکاب زده و خودش را خسته کرده و حتی یک قدم به جلو نرفته است، مدیران باید از گذشته درس بگیرند و در انتخاب، انتصاب و حتی مشورت گرفتن از اطرافیانشان به گونه ای دیگر عمل کنند. دوباره و چندباره این جمله ی مهم را می خوانم و در قالب استان خودمان، به آن می اندیشم و افسوس می خورم؛ «یکی از دام‌هایی که مانع توسعه ایران شده، دامِ روتین است، مدیران جدید سر کار می‌آیند ولی بلافاصله به وسیله مشاور، معاون یا کارشناس‌شان به دام همان شیوه‌های روتین و همیشگی مدیریتی می‌افتند؛ شیوه‌هایی که مانع تغییر و تحول است».
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود را درباره این سرمقاله به شماره ۰۹۳۰۴۹۴۳۸۳۱ ارسال بفرمایید)
