بهروزی فر – در انبوه مَتَل ها و ضرب المثل های شیرین فارسی و در بیشمار جملات نغزی که از پیشینیان به ارث برده ایم، برخی موضوعات و موارد جایگاه خاص تری دارند و عبارت های بیشتری را به خود اختصاص داده اند، درست مثل همسایه! عبارت هایی مثل همسایه از همسایه ارث می بره، همسایه از فامیل به ما نزدیک تره، مرغ همسایه غازه، همسایه نزدیک به از برادر دور، همسایه خوب یک گنجه، اول در مورد همسایه ها پرس و جو کن بعد خونه رو بخر، و مواردی از این دست، به خوبی نشان می دهد همسایه در فرهنگ اصیل ایرانی جایگاه ویژه ای داشته و دارد. در دین مقدس و جامع الاطراف اسلام هم بر حقوق همسایگان بر هم تأکید بسزایی شده، آیات ۳۶ سوره نساء؛ “ وَ الْجارِ ذِی الْقُرْبی وَ الْجارِ الْجُنُبِ/ و به همسایه نزدیک و همسایه دور احسان کن”، یا حدیث مولا علی(علیه السلام)؛ “اللّه َ اللّه َ فی جیرانِکُمْ فَإِنَّهُمْ وَصِیَّهُ نَبِیِّکُمْ، مازالَ یُوصی بِهْمِ حَتّی ظَنَنّا اَنَّهُ سَیُورِّثُهُمْ/ از خدا بترسید! از خدا بترسید! درباره همسایگان که همواره مورد سفارش پیامبرتان بوده اند. (آن حضرت) به قدری درباره آنان سفارش می کرد که گمان می بردیم برای ایشان میراثی قرار خواهد داد”، یا حدیث امام صادق(علیه السلام)؛” عَلَیکُم بِحُسنِ الجَوار فَاِنّ اللّهَ عزّوجلّ اَمرَ بِذلِک/ بر شما باد به خوش همسایگی پس به درستی که خداوند بدان امر کرده است”، یا حدیث حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها)؛”الجّار ثمّ الدّار/ اوّل همسایه، بعد خانه”، و… و خلاصه این که نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله وسلم) همسایگان و مجاورین را به سه دسته تقسیم نموده اند؛ “نخست همسایه ای که برادر دینی است و در سه محور  حقّ همسایگی، حقّ خویشاوندی و حقّ اسلام برگردن ما حق دارد، دوم، همسایه ای که دو حقّ همسایگی و برادر ایمانی بر ما دارد و سوم هم همسایه ای که مشرک است و تنها حقّ همسایگی را باید در موردش رعایت کنیم”. تمامی این موارد، جایگاه همسایه و همسایگی را به ما گوشزد می کند، در حالی که متأسفانه خیلی هامان به بهانه” چهار دیواری اختیاری”! حقوق همسایه ها را نادیده می گیریم. این کوتاهی ها صد البته دامنه وسیعی دارد. مثلاً سروصداهای بزم هایی که تا دیر وقت طول می کشند، ادامه خوش و بش های مهمانی ها که در کوچه و دم در منزل سر و صدا ایحاد می کنند، این که به خود اجازه می دهیم ماشین مان را در سایه جلوی منزل و یا جای پارک مخصوص همسایه پارک کنیم، این که بچه هامان را سر ظهر و موقع استراحت همسایگانی که از صبح سر کار بوده اند و حالا برای رفع خستگی به خانه پناه آورده اند، به کوچه می فرستیم تا از خلوتی ظهر استفاده کرده و بازی کنند، این که موقع ترمیم خانه و بنایی و تغییر و تحولات اصلاً حواس مان به ساعت نیست و   چکش و دریل و… را برای انجام کارمان در هر موقعیت زمانی استفاده می کنیم، این که تمام فضای آپارتمان را ملک خصوصی می دانیم و به خود اجازه می دهیم سطل زباله را در راهرو بگذاریم یا از محیط پیلوت برای گذاشتن وسایل اضافی استفاده کنیم، این که…. همه و همه نشان می دهد ما گاهی یادمان می رود که در قبال آنها که در جوارمان زندگی می‌کنند، مسئولیت و تعهدهایی داریم، همسایه، همکار، هم اتاقی و هم خوابگاهی ما حقوقی دارد که باید رعایت شود، و بدون تردید عدم رعایت این حقوق می تواند در دراز مدت تبعات دشواری به همراه داشته باشد، دلخوری، دلسردی، آزردگی خاطر، افسردگی و… همه از پیامد های تلخ همسایه آزاری است که می تواند اوقات خوش خود مان را هم به شدت تحت الشعاع قرار دهد.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷  اعلام یا ارسال بفرمایید)