بهروزی فر
توسعه پایدار، مفهوم جدیدی است که از طریق پیوند بین ابعاد مختلف توسعه (اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی) از دهه ۸۰ به طور گسترده مطرح شد. همه ما از توسعه اقتصادی و شاخصه‌های آن همچون رشد تولید، افزایش بهره‌‌وری (کارایی)، افزایش درآمد ملی، ارتقاء تولید ناخالص ملی و ….. شناخت داریم. از طرف دیگر، توسعه اجتماعی و مؤلفه هایی نظیر توزیع عادلانه درآمد، برابری و بسط عدالت اجتماعی را نیز می‌شناسیم و گفته می‌شود که پس از رشد اقتصادی و به دنبال آن، لازم است با کارآفرینی و ایجاد اشتغال، افراد فعال جامعه در چرخه اقتصادی کشور مشغول به کار شوند. همچنین توسعه فرهنگی، از جنبه‌های نوین مفهوم توسعه است که شاخصه‌هایی مثل امکان استفاده متناسب و عادلانه همه از فضاهای فرهنگی، ارتقاء دانش و معرفت در جامعه و…. را در بر دارد، و همسنگ همه، از توسعه سیاسی، مؤلفه‌هایی همچون مشارکت عمومی در تصمیم‌گیری ها، فضای باز سیاسی، امکان مشارکت همگانی در قدرت صحبت می‌شود.
امروزه هیچ گونه پیشرفتی در هیچ حوزه ای بدون توجه به مؤلفه های بسترساز به طور کامل محقق نمی شود و از جمله الزامات توسعه، می توان به نقش پر رنگ دولت ها و دولتمردان اشاره کرد.، بررسی‌ها نشان می‌دهد دولت ها نقش بسیار مهمی در توسعه یک منطقه دارند، البته این به معنای دخالت دولت در همه امورات نیست بلکه دولتمردان می توانند با تدوین سیاست‌های صنعتی، اعتباری و تجاری مناسب و حمایت همه جانبه به توسعه کمک کند. در این میان، یکی از مهمترین مسایل، توجه به توسعه اقتصادی است که پیش شرط رفاه اجتماعی و ارتقاء سطح رضایتمندی افراد می باشد. توسعه در بخش اقتصاد، مفهوم نو و تازه ای نیست و به جرأت می توان گفت بشر از همان بدو کودکی با این موضوع به نوعی در ارتباط است، هرچند هر کس به فراخور سن و شرایط زندگی، به این موضوع نگاه متفاوتی دارد اما از آن جایی که معیشت تک تک افراد جامعه با اقتصاد گره خورده، باور آن در ذهن همه جاودانه است و بر همگان محرز است که هرگونه تب و بیماری در اقتصاد کشور، آرامش و آسایش آحاد جامعه را تحت الشعاع قرار می دهد.
از اصلی ترین اقدامات دولت در این زمینه، بهبود فضای کسب و کار است که نقش قابل توجهی نیز در توسعه صنعتی دارد، به طوری که نامناسب بودن فضای کسب وکار، اتخاذ سیاست های تجاری نامناسب، توسعه نیافتگی و عدم یکپارچگی بازارهای مالی و فقدان مدیران خلاق و نوآور، کوچک بودن مقیاس های تولید و … فضای فعالیت های کارآمد را نامساعد می کند. در این راستا برای تحقق توسعه فعالیت‌های تولیدی، فضای سالم و رقابتی همچون اصلاح قوانین و مقررات محدود کننده فعالیت بخش خصوصی، کارآمدکردن بازار سرمایه، از بین بردن رانت ها و … لازم است تا شرایط برای افزایش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی فراهم گردد. به نحوی که هیچ گونه رانت و انحصاری در بخش‌های خصوصی و دولتی وجود نداشته باشد و توزیع عادلانه امکانات و فرصت‌ها برای همگان به ویژه کارآفرینان مهیا شود.
در حقیقت چون بخش خصوصی نمی‌تواند برخی خدمات و کالاها نظیر آموزش، قوانین و ضوابط، ارزش های محیطی، دفاع ملی، راه ها و بیمارستان ها، بهداشت، برخی خدمات رفاهی، حمل و نقل عمومی و ….. را ارائه کند، لذا دولت تأمین خدمات مذکور را که نقش مهمی نیز در توسعه جامعه دارند برعهده گرفته است. اغلب نظریه های توسعه اقتصادی که شواهد تجربی نیز آن ها را اثبات می نمایند، بیان می کنند که ایجاد زیرساخت‌های فیزیکی، وجود نیروی کار فراوان و حتی تحصیلکرده و پیشرفت فنی، به تنهایی منجر به توسعه نمی شود، هرچند که ایجاد زیرساخت‌های فیزیکی به‌صورت هدفمند، در صورت مساعد بودن شرایط محیطی همچون عوامل اجتماعی، سیاسی، حقوقی و… می تواند روند توسعه را تسریع نماید، اما واقعیت این است که توسعه اقتصادی به مدیران و کارکنان خلاق، ریسک پذیر و توانمند نیاز دارد، مدیران و کارکنانی که در شرح وظایف کلاسیکی و تکالیف وظیفه‌ای سازمانی درگیر هستند، آفتِ توسعه می باشند.
بررسی وضعیت کشورهایی که توسعه یافته‌اند، نشان می دهد آنها مدیران و کارکنان توسعه یافته داشته اند، مدیران و کارکنانی که دغدغه توسعه دارند و به واسطه خلاقیت و ریسک پذیری توانسته اند، سدها و موانع را در هم بشکنند و راه های ترقی را بگشایند، لذا وجود مدیران و کارکنان خلاق و ریسک‌پذیر از ضرورت‌های توسعه و رونق اقتصادی محسوب می‌شود. همه این یافته های علمی، گویای این واقعیت و حقیقت تلخ است که در آن بازه زمانی که مدیرانی دست به عصا و با جمود فکری ، سکان دار امور در استان بوده اند، نه تنها راهی به سوی پیشرفت نداشته ایم که در خیلی از شاخص ها یا در جا زده ایم و تغییری نداشته ایم یا این که عقب گردی غیرقابل جبران داشته ایم، و به عبارتی این ضعف مدیریت، تولید و خودکفایی استان را علیرغم وجود ظرفیت های بکر، ناب، منحصربفرد و قابل توجه با چالش های زیادی روبه رو ساخته است. و درست بر عکس! مرور عملکرد دستگاه های مختلف نشان می دهد، در آن هیاهوهای بی تدبیری برخی افراد، مدیران توانمند توانسته اند گلیم بخش خود را به خوبی از آب بکشند و تحولی شگرف را به مردم هدیه کنند، اتفاق میمونی که در خیلی از عرصه ها به وضوح مشهود است و نیاز به هیچ توضیح و تفسیر و توصیفی ندارد.
