محمودآبادی- دیر وقت بود خورشید به نوک کوه های مغرب نزدیک میشد اما از حسنک خبری نبود، گاو قهوه ای رنگ سرش از آخور بلند کرد و صدا کرد ما – ما یعنی من گرسنه‌ام حسنک کجایی؟ گوسفند سفید و پشمالو پوزه ای به زمین کشید، ولی چون علفی پیدا نشد، صدا کرد بع بع یعنی من گرسنه ام حسنک کجایی؟ بز سیاه سری جنبان و صدا کرد مع مع یعنی من گرسنه حسنک کجایی؟ نمی دانم سال ۱۳۴۹ چه مشکلاتی باعث شد تا محمد پرنیان داستان حسنک کجایی را بنویسد،شاید آن روزها هم مثل این روزها دامدار ها غصه سیر کردن شک دامهایشان را داشتند. مثل این روزها که انگار زمستان دامداران بهار نمی شود. و همه هم داستان حسنک شده اند. دامدار هر روز درگیر یک بحران جدید است، بحرانی که مانند زنجیر هر روز یک حلقه به آن اضافه می‌شود تا ماجرای دامداران و گرسنگی دام ها را دنباله دار کند امسال اما حلقه ی جدیدی به حلقه های قبلی افزوده شد.حذف ارز ترجیحی از نهادها حلقه ای که این بار نفس دامدار را به شماره انداخته است.این بحران برای دامداران خراسان جنوبی که خشکسالی ۲۰ ساله سهم مراتع را برایشان کم کرده است،بسیار سخت تر است.رئیس اتحادیه دامداران استان در گفتگو با روزنامه آوا بخشی از این مشکلات را تشریح و راهکارهای کارشناسی شده را توضیح داد:
جواد غریبی با اشاره به اینکه این استان حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار واحد دامی سبک، حدود ۸۰ هزار راس دام سنگین و ۳۰ هزار نفر شتر دارد گفت: خراسان جنوبی دومین استان از نظر جمعیت شتر در کشور است. وی ادامه داد: در صنعت دامداری این استان روزانه حدود ۲۵۰ تن شیر تولید و۱۲۰ تن شیر جمع آوری می شود که میزان تولید در سال را به حدود ۱۰۰ هزار تن می رساند،علاوه بر این ۱۵ هزار تن گوشت تولید می شود که بخش زیادی از محصولات تولیدی به خارج از استان صادر می شود.

زیرساخت نامطلوب در فراوری

وی با توجه به اینکه زیرساخت مناسبی برای فرآوری تولیدات دامی در استان وجود ندارد یادآور شد: ۷۰ درصد شیر جمع آوری به استان های دیگر صادر و بعد از فرآوری دوباره به استان برمیگردد.وی در حالی به این نکته اشاره دارد که طی سه دهه گذشته ۱۱ کارخانه شیر در استان تعطیل شده اما معتقد است: باید در بحث فرآوری تولیدات دامی بخصوص شیر زیرساخت مناسب فراهم شود تا ارزش افزوده بیشتری برای دامداران به ارمغان آورد.وی یادآور شد: از کارخانه های تولید شیرخشک حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلومتر دور هستیم بنابراین اگر بخواهیم در بحث خرید تضمینی دولت از شیر خشک استفاده کنیم عملاً امکان پذیر نیست. غریبی از درخواست تشکل های دامی برای ایجاد کارخانه فرآوری گفت و اینکه این موضوع در شورای گفتگو نیز مطرح شده اما راهکار آن ها نیز راه به جایی نبرده است چرا که قرار بود واحدهایی که از چرخه تولید خارج شدند دوباره احیا شود،که به نظر او این راهکار مثل این است که بخواهیم مرده ای را زنده کنیم.

کارامد سازی یارانه ها

مدیرعامل اتحادیه دامداران با اشاره به کارآمد سازی یارانه ها افزود: دولت قیمت شیر را ۱۲ هزار تومان تعیین کرده است، اما قیمت تمام شده خیلی بیشتر از این قیمت است، وی با توجه به اینکه یک لیتر شیر ۱۲ هزار تومان اعلام می شود اما یک کیلو ماست ۶۰ هزار تومن است، حتی قیمت بستنی در یک ماه گذشته حدود دو و نیم برابر شده است پرسید این محاسبات بر اساس چه فرمولی انجام می شود؟
وی با اشاره به راه اندازی کشتارگاه خوسف اظهار داشت: این کشتارگاه در حال حاضر نیاز به نقدینگی بیشتر دارد حال تصور کنید دامداری که هم اکنون با چالش های تامین تقدینگی برای خرید نهاده و دریافت دیرهنگام مبلغ شیری که فروخته است (از ۴۰ روز تا ۴ ماه ) چگونه می تواند گوشت را نیز نسیه بفروشد؟ وی با اشاره به نحوه ی خرید نهاده ها یادآور شد:عده ای از دامداران در اردیبهشت ماه از سامانه بازارگاه نهاده خریداری کردند و پولش را نقد پرداخت کردند، اما هنوز به دستشان نرسیده است، به این ترتیب باید یک نقدینگی جدا برای خرید نهاده از بازار آزاد هم داشته باشد تصور کنید مبلغ گوشت را نیز مدت دار دریافت کند آیا دیگر زندگی برای دامدار می ماند؟
مدیرعامل اتحادیه دامداران بعد از بیان تمامی حلقه های بحران در صنعت دامداری به آن اقدام دردناک دامداران اشاره کرد و گفت: تمام این مشکلات باعث شده دامدار،دامش را با قیمت پایین‌تر اما نقد بفروشد تا بتواند سهمیه بعدی نهاده اش را تهیه کند.

ضرورت ورود پشتیبانی امور دام

وی در ادامه گفت: اگر پشتیبانی امور دام خرید تضمینی را آغاز کند، بخشی از دغدغه های دامداران کاهش می یابد،چرا که با توجه به افزایش ناگهانی قیمت نهاده هم اکنون دام به صورت دپو در واحدهای دامداری وجود دارد.مدیرعامل اتحادیه دامداران استان تصریح کرد: درخواست دامداران از پشتیبانی امور دام این است که قیمت خرید تضمینی را اعلام کند، تا دامدار بتواند برای ادامه فعالیت تصمیم بگیرد.
غریبی با اشاره به اینکه دولت ادعا دارد گوشت قرمز کالای لوکس است تاکید کرد: ما این کالا را لوکس نمی دانیم چرا که گوشت قرمز را یکی کمتر و یکی بیشتر همه استفاده می کنند.پس باید کارشناسی شده قیمت گذاری شود.

پیشنهادهای کارشناسی شده

وی ادامه داد: قبلاً یک گاو شیری با روز ۲۰ کیلو شیر روزانه برای دامدار به صرفه بود، اما با این شرایط دیگر توجیه ندارد بنابراین باید حذف شود، با توجه به مشکلاتی که بیان شد پیشنهاد دادیم دولت در کنار دام پرواری آماده کشتار ۳۰ درصد دام مولد را که آبستن نباشد و از لحاظ ارزش افزوده تولید به صرفه نباشد نیز خریداری کند.
وی اضافه کرد کاهش فشار علوفه از دوش دامدار و دولت، اولین اتفاق خوب در این پیشنهاد است، نکته دوم اینکه گوشت بازار تامین می‌شود و نیازی نیست دولت از خارج کشور وارد کند، از طرف دیگر نگرانی برای فرآوری شیر کاهش می یابد چراکه ابتدای خط ۳۰ درصد را حذف کردیم ،بنابراین نیازی نیست مشوق‌های صادراتی برای مصرف در یک کشور ثالث را بدهیم تا شیر را از کشور ما بخرد یعنی با یک تیر چند نشان زدیم. مدیرعامل اتحادیه دامداران استان در بخش دیگری از این گفت وگو به موضوع مهم نهاده ها اشاره کرد، از اینکه دولت قیمت جو را از دو هزار و ۲۰۰ تومان به ۱۲ هزار تومان رسانده است، یعنی حدود ۵/۵ برابر افزایش قیمت که شامل سایر اقلام خوراک دام نیز می شود،رشدی که حتی اگر توجیه اقتصادی داشته باشد اما باز هم به بازار شوک وارد کرده است.
وی توضیح داد: از دی ماه سال گذشته که این موضوع ارز ترجیحی مطرح شد قیمت نهاده های داخلی نیز افزایش پیدا کرد، تا جایی اقلام داخلی خوراک دام نیز به عنوان مثال در جو ۶ هزار تومان به ۱۰ هزار تومان رسید یا سویا از ۸ هزار تومان در بازار آزاد به ۱۵ هزار تومان رسید این افزایش قیمت حدود ۱۰۰ درصدی را تا کنون روی همه نهادهای داخلی شاهد بودیم حالا به این درصد رشد، افزایش ۵۷ درصدی دستمزد نیروهای کارگری و افزایش چند صد درصدی قیمت داروها را نیز اضافه کنید.
غریبی با بیان تمام این چالش هاتصریح کرد: با این رفتار بازار اولین مشکلی که دامدار با آن مواجه می‌شود تامین نقدینگی است چرا که اگر تا قبل از این به عنوان مثال ۵۰۰ میلیون سرمایه در گردش برای واحد دامداری لازم داشت حالا چند برابر آن را نیاز دارد.

دامدارکارت راهگشای کامل نیست

وی درباره راهکار دولت برای ارائه ی دامدار کارت گفت: به اعتقاد بنده این کارت گره ای را از مشکلات دامدار باز نمیکند، کاش قبل از افزایش قیمت ها و حذف ارز این اعتبارات به نحوی دیگر تزریق می شد.
وی اضافه کرد: نسبت به اردیبهشت سال گذشته با تورم نقطه ای ۵۰۰ درصدی جو مواجه بودیم.اگر با همین تورم دیگر نهاده ها را نیز در نظر بگیریم ،به نظر من با تسهیلاتی که با دامدارکارت داده می شود اصلاً همخوانی ندارد. غریبی با اشاره به بحران سرمایه در گردش دامداران ادامه داد اگر مسئولان می خواهند تولید سرپا بماند بدانند که این مبالغ پرداختی تنها سرگرم کننده بوده نه درمان کننده مبالغ را باید به شکل واقعی دید تا بخشی از نقدینگی دامدار به درستی تامین شود
مدیرعامل اتحادیه دامداران خراسان جنوبی در پایان اعلام قیمت تمام شده گوشت بر اساس معیارهای درست و کارشناسی و تامین زیرساخت های مناسب برای فراوری شیر را خواستار شد و در زمینه تأمین زیرساخت ها از دستگاه‌های حمایتی مثل ستاد اجرایی فرمان امام،کمیته امداد، بنیاد برکت و بنیاد احسان که همیشه پای کار بودند درخواست همراهی کرد. وی ادامه داد: دام ها سرمایه های ژنتیکی این کشور هستند که ۴۰ سال سرمایه گذاری روی آنها انجام شده کشوری که وارد کننده شیر و گوشت بوده به جایی رسیده که زمینه صادرات دارد، استانی که حرفی از دامداری صنعتی قبل از انقلاب در آن نبوده الان چندین دامداری صنعتی در آن با ارز و سنگ و آجر همین کشور ساخته شده است.
وی متذکر شد:در زمینه ژنتیکی برخی از دامداری های استان از لحاظ کار اصولی و علمی قابل رقابت با واحدهای دامپروری بزرگ اروپا هستند با توجه به هزینه های زیادی که برای ورود اسپرم از خارج کشور شده حیف است بگذاریم این صنعت قربانی شود. نابودی صنعت دامداری یعنی نابودی امنیت در استان ،خالی شدن روستاها از سکنه پس همه کمک کنیم تا بتوانیم از این پیچ خطرناک عبور کنیم.